Psychologiczne uwarunkowania odbioru informacji wizualnej 1401-PsyIf-1Z-sm-S1

W ramach przedmiotu, na bazie klasycznych i współczesnych koncepcji i teorii percepcji dostarczana jest wiedza z zakresy psychologii widzenia. Analizowany jest także rozwój świadomości wzrokowej w aspekcie historycznym. Dlatego analizowane są mechanizmy percepcyjne odpowiedzialne za odbiór informacji wizualnej. Omawiane są uwarunkowania fizjologiczne, anatomiczne, osobowościowe wpływające na proces widzenia. Eksponowane są konsekwencje związane z funkcjonowaniem analizatora wzrokowego dla procesu informacji wizualnej i tworzenia jakości wizualnych. Podkreślany jest relatywizm odbioru informacji wizualnej w tym uwarunkowania wewnętrzne (np. wpływ: emocji, doświadczenia, myślenia, wiedzy na odbiór treści obrazów) oraz zewnętrznych (kontekst wizualny i znaczeniowy). Dostarczana jest także wiedza z zakresu formy plastycznej, która ważna jest w procesie percepcji i recepcji jakości wizualnych w dziele sztuki i w otoczeniu. Stąd przedstawiane są mechanizmy psychologiczne odpowiedzialne za spostrzeganie przestrzeni, linii, bryły, faktury, barwy, światła, ruchu, układu, jak również percepcja tych jakości wizualnych w dziele sztuki i w otoczeniu. W sposób szczególny informacje te odnoszone są do współczesnej koncepcji edukacji wizualnej.

Całkowity nakład pracy studenta

I rok, semestr zimowy (1) Ćwiczenia: 30 godz. i 1 pkt ECTS – godziny kontaktowe, ćwiczenia, konsultacje indywidualne i grupowe 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – czas na indywidualną pracę studenta, wykonanie zadań śródsemestralych i przygotowanie się do zajęć 15godz. i 0,5 pkt ECTS – czas na indywidualną pracę studenta i przygotowanie realizacji plastycznych/prac semestralnych w ramach zaliczenia Wykład: 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – godziny kontaktowe, konsultacje indywidualne i grupowe 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – praca indywidualna, przegląd literatury przedmiotu I rok, semestr letni (2) Ćwiczenia: 30 godz. i 1 pkt ECTS – godziny kontaktowe, ćwiczenia, konsultacje indywidualne i grupowe 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – czas na indywidualną pracę studenta, wykonanie zadań śródsemestralych i przygotowanie się do zajęć 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – czas na indywidualną pracę studenta i przygotowanie realizacji plastycznych/prac semestralnych w ramach zaliczenia Wykład: 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – godziny kontaktowe, konsultacje indywidualne i grupowe 15 godz. i 0,5 pkt ECTS – praca indywidualna, przegląd literatury przedmiotu, przygotowanie się do egzaminu

Efekty uczenia się - wiedza

K_W10, K_W02: zna terminologię i posiada podstawową wiedzę w zakresie psychologii widzenia, teorii formy wizualnej w kontekście zjawisk w sztuce dawnej, współczesnej i najnowszej K_W05, K_W09: posiada podstawową, uporządkowaną wiedzę z zakresu percepcji wzrokowej i teorii formy oraz wpływu uwarunkowań osobowościowych, społecznych, kulturowych na odbiór, interpretację i proces tworzenia informacji wizualnej

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U02: potrafi świadomie posługiwać się narzędziami warsztatu artystycznego w celu wykonania pracy plastycznej związanej z zagadnieniami wizualnymi i formalnymi K_U05: posiada doświadczenie w realizowaniu własnych działań artystycznych opartych na zróżnicowanych stylistycznie koncepcjach wynikających z umiejętności dostrzegania i interpretowania zjawisk wizualnych i formalnych w naturze i w dziełach sztuki K_U06: Potrafi precyzyjnie i spójnie wypowiadać się na tematy związane z jakościami wizualnymi występującymi w naturze i sztuce

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K07: jest wrażliwy na społeczny kontekst sztuki i potrafi wykorzystać to do realizacji zadań plastycznych K_K05: posiada świadomość swoich umiejętności formalnych i wiedzy z percepcji dlatego też rozumie potrzebę ciągłego ich doskonalenia K_K09: jest wrażliwy na problemy moralne i etyczne w własnej i cudzej pracy twórczej K_K04: jest zdolny do wykorzystywania wyobraźni, intuicji, emocjonalności, zdolności twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów, adaptowania się do nowych i zmieniających się okoliczności oraz umiejętności kontrolowania własnych zachowań i przeciwdziałania lękom i stresom, jak również sprostania warunkom związanych z publicznymi wystąpieniami lub prezentacjami

Metody dydaktyczne

• Metody dydaktyczne eksponujące (pokaz, prezentacja) • Metody dydaktyczne podające (opis, pogadanka, wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy) • Metody dydaktyczne poszukujące (metoda ćwiczeniowa, klasyczna metoda problemowa, metoda obserwacji)

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- pogadanka
- opis

Metody dydaktyczne poszukujące

- obserwacji
- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

Nie dotyczy.

Koordynatorzy przedmiotu

Bernadeta Didkowska
Magda Górska

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania w ramach ćwiczeń:
• obecność na zajęciach
• aktywny udział, zaangażowanie
• ocena śródsemestralnych realizacji praktycznych: poziom rozumienia zagadnień, jakość i oryginalność realizowanych zadań, jakość i biegłość techniczna, umiejętności manualne, właściwe użycie materiałów i technik, staranność wykonania, jakość estetyczna realizacji plastycznych

Kryteria oceniania w ramach wykładu:
• obecność na zajęciach
• aktywny udział, zaangażowanie
• poziom rozumienia zagadnień
• egzamin ustny

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Literatura obowiązkowa

Arnheim, R. (2004). Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
Francuz, P. (2013). IMAGIA. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu, Lublin: Wydawnictwo KUL
Grabowska, A., Budohowska, W. (1992). Procesy percepcji, (W:) T. Tomaszewski (red.): Psychologia ogólna. Procesy percepcji. Myślenie i rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji (9-57), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka, Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN

W cyklu 2022/23Z:

Literatura obowiązkowa:
Arnheim, R. (2004). Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
Francuz, P. (2013). IMAGIA. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu, Lublin: Wydawnictwo KUL
Grabowska, A., Budohowska, W. (1992). Procesy percepcji, (W:) T. Tomaszewski (red.): Psychologia ogólna. Procesy percepcji. Myślenie i rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji (9-57), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Mirzoeff N. (2016). Jak zobaczyć świat, Kraków: Wydawnictwo Karakter
Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka, Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN
Literatura uzupełniająca:
Arnheim, R. (2011). Myślenie wzrokowe, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
Baltrušaitis, J. (2009). Anamorfozy albo Thaumaturgus opticus, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria
Demidow, W. (1989). Patrzeć i widzieć, Warszawa: Wydawnictwo Czasopism i Książek Technicznych NOT–SIGMA
Deręgowski, J.B. (1990). Oko i obraz. Studium psychologiczne, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Didkowska B. (2015). Rysunek dziecka w wieku od 3 do 12 lat a język wizualny nowych mediów, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Frutiger, A. (2003). Człowiek i jego znaki, Warszawa: Wydawnictwo Do/Optima
Gage, J. (2008). Kolor i kultura. Teoria i znaczenie koloru od antyku do abstrakcji, Kraków: UNIVERSITAS
Gage, J. (2010). Kolor i znaczenie. Sztuka, nauka i symbolika, Kraków: UNIVERSITAS
Goethe, J.W. (1981). Wybór pism estetycznych, rozdział: Nauka o barwie (289-324), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Gombrich, E.H. (1981). Sztuka i złudzenie, Warszawa: PIW
Gombrich, E.H. (2009). Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej, Kraków: UNIVERSITAS
Gombrich, E.H. (2011).Pisma o sztuce i kulturze. Wybór i opracowanie Richard Woodfield, Kraków: UNIVERSITAS
Hopfinger M. (2003). Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Hornung, D. (2009). Kolor. Kurs dla artystów i projektantów, Kraków: UNIVERSITAS
Itten J. (2015). Sztuka barwy. Wydawnictwo d2d.pl
Kandyński, W. (1989). Punkt linia a płaszczyzna. Przyczynek do analizy elementów malarskich, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy
Kandyński, W. (1996). O duchowości w sztuce, Łódź: Państwowa Galeria Sztuki w Łodzi
Pastuszak, W. (2000). Barwa w grafice komputerowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Popek, S. (1999). Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Rzepińska, M. ( 1989). Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, t. I, t. II, Warszawa: Wydawnictwo ,,Arkady’’
Strzemiński, W. (1974). Teoria widzenia, Kraków: Wydawnictwo Literackie
Strzemiński, W. (2006). Wybór pism estetycznych, Kraków: UNIVERSITAS
Zausznica A. (2012). Nauka o barwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

W cyklu 2023/24Z:

W cyklu 2024/25Z:

Literatura obowiązkowa:

Arnheim R.(2004), Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria (wybrane fragmenty)
Didkowska B. (2015), Rysunek dziecka w wieku od 3 do 12 lat a język wizualny nowych mediów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 46 – 68; 100- 117
Francuz P. (2013), Imagia. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu. Lublin: Wydawnictwo KUL
Grabowska, A., Budohowska, W. (1992). Procesy percepcji, (W:) T. Tomaszewski (red.): Psychologia ogólna. Procesy percepcji. Myślenie i rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9-57
Kościelecki St. (1972), Współczesna koncepcja wychowania plastycznego. Warszawa: PWN (wybrane fragmenty)
Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka, Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN
Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Wichary S. (2020). Psychologia poznawcza.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 259 - 297
Popek S. (1999). Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej

Literatura uzupełniająca:

Arnheim R. (2011), Myślenie wzrokowe. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria
Bagiński D. (2021), Obraz. Zagadka wzrokowa. Lublin: Oficyna wydawnicza VIDE
Berger J. (2008), Sposoby widzenia. Warszawa: Fundacja Aletheia
Boehm G. (2014), O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, Kraków: Wydawnictwo UNIVERSITAS
Gombrich E. H.(1981), Sztuka i złudzenie. Warszawa: PIW
Itten J. (2015), Sztuka barwy. Kraków, Wydawnictwo: d2d.pl s.c.
Kandyński W. (1989). Punkt i linia a płaszczyzna. Przyczynek do analizy elementów malarskich. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kędziora Ł. (2022), Sztuka i mózg. W stronę percepcyjnie zorientowanej historii sztuki, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Masland R. (2020). Czego oczy nie widzą. Jak wzrok kształtuje nasze myśli. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Mirzoeff N. (2016). Jak zobaczyć świat, Kraków: Wydawnictwo Karakter
Mitchwell W.J.T. (2013). Czego chcą obrazy, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury
Rzepińska M. ( 1989). Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego. Warszawa: Wydawnictwo ,,Arkady’’. T.I i II.
Strzemiński Wł. (1974), Teoria widzenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie

W cyklu 2025/26Z:

Literatura obowiązkowa:

Literatura uzupełniająca:

Uwagi

W cyklu 2022/23Z:

Brak

W cyklu 2023/24Z:

Brak

W cyklu 2024/25Z:

Brak

W cyklu 2025/26Z:

Brak

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1401-PsyIf-1Z-sm-S1 w USOSweb