Praktyczne aspekty ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym 1401-POPK-AW-5Z-SJ

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z prawem ochrony dziedzictwa kulturowego - na przykładzie prawa krajowego z elementami prawa międzynarodowego: najważniejsze definicje; ich geneza i normy prawne; organizacja systemu ochrony zabytków, elementy postępowania administracyjnego w Polsce; najważniejsze konwencje międzynarodowe, związane z ochroną dziedzictwa; ochrona dziedzictwa a prawo autorskie; prawo a teoria konserwatorska - standardy.
Zagadnienia będą ilustrowane przykładami z praktyki urzędowej, muzealnej i konserwatorskiej, także w odniesieniu do orzecznictwa sądowego oraz w kontekście zawodu architekta wnętrz.
Celem zajęć jest przygotowanie do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony dziedzictwa do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz oraz
uwrażliwienie na prawną i etyczną odpowiedzialność za działania/zaniechania wobec zabytków.
1. Wstęp i omówienie podstawowych zagadnień z zakresu prawoznawstwa
2-3. Rola wykładni prawa na przykładzie problematyki definicji legalnych pojęć: zabytek, dobro kultury, dziedzictwo na podstawie aktów prawnych obowiązujących w Polsce
4. Organizacja ochrony zabytków w Polsce
5-6. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
7. Ustawa o muzeach - organizacja muzeów
8. Inne źródła prawa ochrony zabytków w Polsce
9-11. Geneza prawa ochrony dziedzictwa w Europie, dokumenty wyznaczające zasady ochrony i opieki nad zabytkami
12. Charakterystyka postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego oraz postępowania egzekucyjnego w administracji (na przykładach z zakresu ochrony dziedzictwa)
13-14. Wybrane zagadnienia prawa autorskiego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego i pracy architektów wnętrz
15. Podstawy prawa cywilnego i gospodarczego - konstruowanie umów

Całkowity nakład pracy studenta

30 godzin wykładu - 1 ects 30 godzin nakładu pracy studenta - 1 ects: - zapoznanie z literaturą i aktami prawnymi (wybrany zakres i treści) 10 h - przygotowanie do egzaminu 20 h Razem 60 godzin - 2 ects

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1 zna najważniejsze uwarunkowania i normy prawne oraz współczesne problemy ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym i międzynarodowym (K_W04). W2 wymienia źródła prawa ochrony zabytków w Polsce i wybrane źródła prawa międzynarodowego (K_W04). W3 rozumie podstawowe pojęcia prawne i potrafi odnieść je do problematyki zw. z ochroną dóbr kultury, szczególnie w kontekście zawodu architekta wnętrz (K_W04, K_W05, K_W09). W4 zna i rozumie podstawy prawne organizacji i funkcjonowania organów zw. z ochroną zabytków w Polsce oraz muzeów (K_W11). W5 zna specyfikę ochrony dziedzictwa w kontekście zasad ochrony własności intelektualnej (K_W04, K_W11).

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1 wyszukuje i selekcjonuje informacje z aktów prawnych w celu skonstruowania norm prawnych zw. z ochroną zabytków i opieką nad zabytkami potrzebnych w szczególności do opracowania projektu przy zabytkach (K_U02) U2 interpretuje przepisy prawa w odniesieniu do przedstawionej sytuacji prawnej zw. z ochroną zabytków, dokonując prawidłowej identyfikacji ww. sytuacji. U3 identyfikuje przepisy prawa i normy prawne w prawie polskim powiązane z treścią ratyfikowanych konwencji międzynarodowych z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego. U4 jest przygotowany do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony zabytków i muzeów do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz (K_U02, K_U11).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1 Ma świadomość wagi unormowań prawnych w zakresie sprawowania ochrony i opieki nad zabytkami, w tym odpowiedzialności prawnej za podejmowane decyzje jako osoby fizycznej oraz w zakresie własnych kompetencji jako architekta wnętrz (K_K03, K_K06). K2 Ma świadomość istnienia problemów zw. z organizacją i funkcjonowaniem systemu ochrony zabytków wynikające z norm prawnych (K_K01; K_K08). K3 Potrafi ocenić, z punktu widzenia prawnego i etycznego niewłaściwe postępowanie w zakresie ochrony zabytków, w szczególności w kontekście pracy architekta wnętrz (K_K03).

Metody dydaktyczne

wykład informacyjny z elementami metody konwersatoryjnej i problemowej oraz studium przypadku 2 zajęcia możliwe są do przeprowadzenia zdalnie w formie synchronicznej, na platformie MSTeams. Termin zajęć zostanie uzgodniony z grupą oraz przesłany link do zespołu.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Prawo autorskie i własność intelektualna

Koordynatorzy przedmiotu

Karolina Zimna-Kawecka

Kryteria oceniania

Wykonywanie zadań podczas wykładów z użyciem metody konwersatoryjnej (W1, W3, W4, U1, U2, K1-K3)
Egzamin pisemny (W1-W5, U1-U3, K2, K3)
Kryteria oceniania:
Wykład: egzamin pisemny w formie pytań otwartych i testowych, analizy dokumentów oraz rozwiązania kazusów
ndst - 18 pkt (50 %)
dst-18,5-22 pkt (51-61%)
dst plus-22,5-26 pkt (62-72%)
db- 26,5-30 pkt (73-83%)
db plus-30,5-33,5 pkt (84-93%)
bdb-34-36 pkt (94-100%)

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura obowiązkowa (wybrane fragmenty):
1. Międzynarodowe teksty doktrynalne ochrony i konserwacji zabytków, oprac. B. Szmygin 2023..
2.Ochrona zabytków - aspekty materialnoprawne i procesowe. Studium Konserwatorskie, red. K. Zalasińska, Warszawa 2021
3. Zalasińska K., Zeidler K., Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa-Gdańsk 2015.
4. Zeidler K., Zabytki. Prawo i praktyka, Gdańsk-Warszawa 2017.

Literatura uzupełniająca (wybrane zagadnienia zw. z poszczególnymi wykładami):
1. Dekret Rady Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami kultury i sztuki z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, red. Kamil Zeidler, Magdalena Marcinkowska, Gdańsk 2017.
2. Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2015.
4. Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2018.
5. Pasierb J. S., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 1995.
6. Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t.1- 5, Kraków 2001.
7. Przyborowska-Klimczak A., Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI wieku, Lublin 2011.
8. Rymaszewski B., Polska ochrona zabytków. Refleksje z lat 1918- 2002, Warszawa 2002.
9. Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.
10. Zalasińska K., Interes indywidualny a interes publiczny – konflikt wartości w prawnej ochronie zabytków, „Ochrona Zabytków”, R. 2008, nr 2, s. 83-87.
11. Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, "Kurier Konserwatorski", 2010, nr 6, s. 11-15.

Wykaz aktów normatywnych, wykorzstanych w treści wykładów:
Konwencje
1. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz.U. 1957, nr 46, poz. 2012).
2. Protokół drugi do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga, 26 marca 1999 r. (Dz.U. 2012 r.,poz. 248).
3. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. (Dz.U. 1974 r., nr 20, poz. 106).
4. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjęta w Paryżu w dn.16 XI 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).
5. Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 2 listopada 2001 r. (Dz.U. 2021 poz. 1302).
6. Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2003 r. (Dz.U. z 2011 r., nr 172, poz.1018).
7.Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. 2007, nr 215, poz. 1585).
8.. Europejska Konwencja Kulturalna sporządzona w Paryżu 19 grudnia 1954 r. (Dz.U. 1990 nr 8,poz. 44)
9. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Architektonicznego Europy, sporządzona w Grenadzie 3 października 1985 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 210)
10. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego, sporządzona w La Valetta 16 stycznia1992 (Dz. U. 1996, nr 120, poz. 564).
11. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 (Dz. U. 2006 nr 14 poz. 98).
12. Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, przyjęta w Faro dnia 27 października 2005 r. (Dz.U. 2023 poz. 397).

Ustawy i rozporządzenia:
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 IV 1997 r. (Dz.U. z 16 VII 1997 r. Nr 78 poz.483).
2. Ustawa z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 ze zm.).
3. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. Nr 5 poz. 24 ze zm.)
4. Ustawa z dn. 14 VI 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98 poz.1071 ze zm.).
5. Ustawa z dn. 7 VII 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243, poz. 1623 ze zm.).
6. Ustawa z dn. 27 III 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717, ze zm.).
7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).
8. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777 ze zm.).
9. Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (Dz.U. 2017 poz. 1086 ze zm.).
10. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. Nr 113 poz.661).
11. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 12019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. 2019, poz. 1886).
12. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. Nr 98 poz. 510).
13. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2018 poz. 1609).
14. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2019 poz. 1721).
15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury (Dz.U. 2015 nr 0 poz. 1275).
15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą (Dz.U. 2014 poz. 1240).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1401-POPK-AW-5Z-SJ w USOSweb