Problemy formy wizualnej 1401-PFW-sm-2Z-S1

Cykl zajęć podzielony jest na trzy etapy:
I. Wprowadzenie do specyfiki zajęć i przybliżenie problematyki kultury ludzkiej oraz jej wpływu na formy wizualne w sztuce.
II. Analiza wybranych problemów związanych z funkcjonowaniem obrazu w kulturze zachodniej, w tym:
- zmienność pojęcia dzieła sztuki z perspektywy historycznej;
- wpływ zmian społecznych, politycznych, technologicznych na humanistykę i sztukę na przykładzie sztuki pierwszej i drugiej połowy XX wieku (modernizm–postmodernizm, awangarda–neoawangarda);
- wpływ kultury popularnej na nowe formy w sztuce.
III. Powtórzenie zagadnień z zakresu wiedzy o formie plastycznej i organizacji obrazu w kontekście analizy dzieła sztuki oraz wprowadzenie do podstawowych metodologii badawczych.
III. Konsultacje zadanych ćwiczeń semestralnych oraz zaliczenie.

W cyklu 2023/24Z:

Cykl zajęć podzielony jest na trzy etapy:
I. Wprowadzenie do specyfiki zajęć i przybliżenie problematyki kultury ludzkiej oraz jej wpływu na formy wizualne w sztuce.
II. Analiza wybranych problemów związanych z funkcjonowaniem obrazu w kulturze zachodniej, m.in.:
- zmienność pojęcia dzieła sztuki z perspektywy historycznej;
- wpływ zmian społecznych, politycznych, technologicznych na humanistykę i sztukę na przykładzie sztuki pierwszej i drugiej połowy XX wieku (modernizm–postmodernizm, awangarda–neoawangarda);
- wpływ kultury popularnej na nowe formy w sztuce;
III. Powtórzenie zagadnień z zakresu wiedzy o formie plastycznej i organizacji obrazu w kontekście analizy dzieła sztuki oraz wprowadzenie do podstawowych metodologii badawczych.
III. Konsultacje zadanych ćwiczeń semestralnych oraz zaliczenie.

W cyklu 2024/25Z:

Cykl zajęć podzielony jest na trzy etapy:
I. Wprowadzenie do specyfiki zajęć i przybliżenie problematyki kultury ludzkiej oraz jej wpływu na formy wizualne w sztuce.
II. Analiza wybranych problemów związanych z funkcjonowaniem obrazu w kulturze zachodniej, m.in.:
- zmienność pojęcia dzieła sztuki z perspektywy historycznej;
- wpływ zmian społecznych, politycznych, technologicznych na humanistykę i sztukę na przykładzie sztuki pierwszej i drugiej połowy XX wieku (modernizm–postmodernizm, awangarda–neoawangarda);
- wpływ kultury popularnej na nowe formy w sztuce;
III. Powtórzenie zagadnień z zakresu wiedzy o formie plastycznej i organizacji obrazu w kontekście analizy dzieła sztuki oraz wprowadzenie do podstawowych metodologii badawczych.
III. Konsultacje zadanych ćwiczeń semestralnych oraz zaliczenie.

W cyklu 2025/26Z:

Cykl zajęć podzielony jest na dwa bloki tematyczne:
I. Blok tematyczny: powtórzenie zagadnień z zakresu wiedzy o formie plastycznej i organizacji obrazu w kontekście analizy dzieła sztuki oraz wprowadzenie do podstawowych metodologii badawczych.Stąd w Muzeum Okręgowym w Toruniu, aranżowane będą sytuacje umożliwiające formułowanie pytań, analizę własnych obserwacji. Stawiane będą zadania sprzyjające myśleniu przez patrzenie na sztukę. W oparciu o metodę myślenia pytajnego wzmacnianie i praktykowane będzie myślenie otwarte oparte na twórczym i krytycznym oglądzie dzieł.
II. Blok tematyczny: odwołanie się do zmienności pojęcia dzieła sztuki z perspektywy historycznej, wpływu i konsekwencji zmian społecznych, politycznych i technologicznych poł. XVIII i XIX wieku na powstające wówczas i później idee w sztuce oraz rodzące się systemy państwowe, przybliżenie wybranych tendencji twórczych pierwszej i drugiej połowy XX wieku, a także zapoznanie ze współczesnymi formami sztuki wraz z towarzyszącymi im analizami.

Całkowity nakład pracy studenta

II rok, semestr zimowy Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.): 30 godz. i 1 pkt ECTS – godziny kontaktowe, ćwiczenia, konsultacje indywidualne i grupowe z nauczycielem akademickim. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.): 30 godz. i 1 pkt ECTS –tworzenie pracy plastycznej i opracowanie analizy formalnej wybranego dzieła sztuki – 30 godz. (1 pkt ECTS) Łącznie: 60 godz. (2 pkt ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: dysponuje rozszerzoną wiedzą na temat kontekstu historycznego i kulturowego sztuk plastycznych i ich związków z innymi dziedzinami współczesnego życia (K_W01). W2: samodzielnie rozwija wiedzę związaną ze sztukami wizualnymi i audiowizualnymi oraz zna podstawowe publikacje związane z tymi zagadnieniami (K_W15). W3: ma pogłębioną wiedzę na temat wybranych problemów formy wizualnej, z której potrafi czerpać w trakcie własnej pracy (K_W10). W4: posiada pogłębioną, uporządkowaną wiedzę z zakresu percepcji wzrokowej oraz wpływu uwarunkowań osobowościowych, społecznych i kulturowych na odbiór, interpretację i proces tworzenia informacji wizualnej, a także posiada umiejętność rozpoznawania i przyswajania wiedzy związanej z tymi zagadnieniami dla własnego rozwoju twórczego (K_W05). W5: zna i rozumie metody analizy i problematyzowania wytworów z zakresu sztuk wizualnych i audiowizualnych (K_W04).

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: posiada wysoki poziom umiejętności analizowania, diagnozowania i interpretowania dzieł sztuki w kontekście formalnym, społecznym i estetycznym (K_U10). U2: potrafi umiejętnie i odpowiedzialnie wypowiadać się na tematy związane z kulturą i sztuką (K_U06). U3: posiada pogłębione umiejętności badawcze związane z analizą formalną dzieła sztuki i potrafi sformułować wnioski dalszych badań (K_U11). U4: umie realizować własne koncepcje artystycznie i podejmować samodzielne decyzje odnośnie projektowania i realizacji prac plastycznych (K_U02).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: jest wrażliwy na społeczny kontekst sztuki i świadomie wykorzystuje ten kontekst w swojej pracy zawodowej; posiada umiejętności krytycznej oceny (K_K07). K2: posiada świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego jej pogłębiania (K_K05).

Metody dydaktyczne

- Metody dydaktyczne eksponujące (pokaz, prezentacja). - Metody dydaktyczne podające (opis, pogadanka, wykład konwersatoryjny). - Metody dydaktyczne poszukujące (metoda ćwiczeniowa, klasyczna metoda problemowa, metoda obserwacji, metoda panelowa).

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- opis
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- panelowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Pogłębiona i uporządkowana wiedza z zakresu psychologii widzenia.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2025/26Z:

Bernadeta Didkowska
Ewa Sobczyk

W cyklu 2023/24Z:

Magda Górska

W cyklu 2024/25Z:

Magda Górska

Kryteria oceniania

Metody oceniania
Celem otrzymania pozytywnej oceny z zajęć, student zobowiązany jest do wykonania dwóch zadań o charakterze ćwiczeniowym:
a. analizy formalnej wybranego dzieła sztuki, zamkniętej w formie prezentacji, wyeksportowanej do formatu PDF (K_W04, K_W10);
b. realizacji plastycznej będącej autorską interpretacją wybranego tematu związanego z omawianymi treściami (K_W01, K_W04, K_W05, K_W10). Preferowany format cyfrowy (PDF, wielkość A3, zakres kolorów CMYK, 300 dpi).

Podczas zaliczenia prace zostają poddane analizie rozumienia zagadnień, jakości i oryginalności realizowanych zadań w tym także oceniana jest jakość i biegłość techniczna, umiejętności manualne, właściwe użycie materiałów i technik, staranność wykonania, jakość estetyczna realizacji plastycznych: K_U02.

Istotnym warunkiem jest uczestnictwo w zajęciach i zaangażowanie (K_U10, K_U06, K_U11, K_U02).

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Literatura podstawowa:
Arnheim R. (2011), Myślenie wzrokowe. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Arnheim R.(2004), Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Belting H. (2015), Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków: UNIVERSITAS.
Mitchell W.J.T. (2013), Czego chcą obrazy. Warszawa:Narodowe Centrum Kultury.
Panofsky E., "Ikonografia i ikonologia" w Białostocki J. (red.), Studia z historii sztuki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1971, s. 11–32.
Tatarkiewicz W. (2012), Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wiesing L. (2008), Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej,.Warszawa: PWN
Wölfflin H. (2006), Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Wójtowicz E. (2016), Sztuka w kulturze postmedialnej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe KATEDRA.

W cyklu 2023/24Z:

W cyklu 2024/25Z:

W cyklu 2025/26Z:

Arnheim R. (2011), Myślenie wzrokowe. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Arnheim R.(2004), Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Belting H. (2015), Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków: UNIVERSITAS.
Didkowska B. (2022), Wykorzystanie teorii Heinricha Wölfflina we współczesnym kształceniu wizualnym [w:] M. Jaworski, J. Cieślikowska,
Świat z perspektywy sztuki, sztuka w perspektywie świata, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, t. IV, s. 222- 237.
Mitchell W.J.T. (2013), Czego chcą obrazy. Warszawa:Narodowe Centrum Kultury.
Nochlin L. (2023), Dlaczego nie było wielkich artystek?, tłum. Nowak-Młynikowska A., Sopot: Smak Słowa, s. 27–52.
Odyjas E. (2014), Teoria i praktyka formy otwartej Oskara Hansena, [w:] Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria: Architektura, z. 54, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, s. 127–136.
Panofsky E., "Ikonografia i ikonologia" w Białostocki J. (red.), Studia z historii sztuki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1971, s. 11–32.
Skalska A. (1995), „Dziewczynka z chryzantemami” Olgi Boznańskiej –Osaczona. Uwagi o spojrzeniu, [w:] Artium Quaestiones, t. 7, s. 141–152,
https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/2bd29503-11f3-4a85-993a-1e541f3b1bd6/content, dostęp: 17.08.2025.
Szmidt K., Płóciennik E. (2020), Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tatarkiewicz W. (2012), Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Walter B. (2011), Dzieło sztuki w epoce jego reprodukowalności technicznej, [w:] Twórca jako wytwórca. Eseje i rozprawy, tłum. Reszke R., Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 23–51.
Wiesing L. (2008), Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej,.Warszawa: PWN
Wobec Formy Otwartej Oskara Hansena. Idea – utopia – reinterpretacja, red. Lachowski M., Linkowska M., Sobczuk Z. (2009), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, s. 11–19.
Wölfflin H. (2006), Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Wójtowicz E. (2016), Sztuka w kulturze postmedialnej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe KATEDRA.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1401-PFW-sm-2Z-S1 w USOSweb