Ochrona, konserwacja i restauracja zabytków architektury oraz prawne aspekty ochrony dziedzictwa kulturowego 1401-OKR-2Z-AW-S2

Zajęcia z zakresu teorii konserwacji zabytków architektury, zapoznanie z historycznymi i współczesnymi materiałami budowlanymi, stanem zachowania budowli, przyczynami niszczenia oraz podstawowymi zasadami postępowania konserwatorskiego:

1. Podstawy teorii konserwacji architektury.
2. Omówienie materiałów budowlanych ich budowy i właściwości, ze szczególnym uwzględnieniem roli jaką pełnią w zabytkowych budowlach. Dotyczy to materiałów w ujęciu historycznych (czyli poczynając od ziemi, drewna i kamienia a na współczesnych zaprawach kończąc).
3. Omówienie (na wybranych przykładach) stanu zachowania budowli z określeniem przyczyn oraz czynników niszczących (z podziałem na wewnętrzne i zewnętrzne).
4. Zasady współczesnej konserwacji zabytków architektonicznych.
5. Omówienie wytycznych konserwatorskich i zasad postępowania w przypadku konserwacji zachowawczej.
6. Problematyka konserwatorska oraz zasady rekonstrukcji detali budowli.
7. Metody i materiały wykorzystywane w czasie realizacji prac konserwatorskich.
Drugim celem zajęć jest przygotowanie do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony dziedzictwa do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz oraz uwrażliwienie na prawną i etyczną odpowiedzialność za działania/zaniechania wobec zabytków.
1. Wstęp i omówienie podstawowych zagadnień z zakresu prawoznawstwa
2-3. Rola wykładni prawa na przykładzie problematyki definicji legalnych pojęć: zabytek, dobro kultury, dziedzictwo na podstawie aktów prawnych obowiązujących w Polsce
4. Organizacja ochrony zabytków w Polsce
5-6. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
7. Ustawa o muzeach - organizacja muzeów
8. Inne źródła prawa ochrony zabytków w Polsce
9. Geneza prawa ochrony dziedzictwa w Europie
10-11. Katalog aktów prawnych regulujących prawo ochrony dziedzictwa na arenie międzynarodowej
12. Charakterystyka postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego oraz postępowania egzekucyjnego w administracji (na przykładach z zakresu ochrony dziedzictwa)
13-14. Wybrane zagadnienia prawa autorskiego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego i pracy architektów wnętrz
15. Podstawy zakładania działalności gospodarczej

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: - udział w konwersatorium – 75 godz. (3 ECTS) Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - przygotowanie do zaliczenia przedmiotu z zakresu teorii konserwacji zabytków architektury, materiałów historycznych i współczesnych, metod - 40 godz. - przygotowanie do zaliczenia przedmiotu z zakresu aspektów organizacyjno-prawnych (zapoznanie się z literaturą i aktami prawnymi, krytyczna ocena wybranych przykładów wykonanych prac konserwatorsko-restauratorskich )- 60 godz. Łącznie czas poświęcony na pracę indywidualną - 100 godz. (4 ECTS) łącznie: 175 godz. (7 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Charakteryzuje metody teorii konserwacji oraz ochrony zabytków architektury. (K_W01) W2: Opisuje teoretycznie i praktycznie zagadnienia związane z metodyki działań konserwatorskich w wybranej specjalności. (K_W01) W3 Opisuje mechanizmy oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników na materię zabytków architektonicznych. (K_W01) W4: Opisuje wiedzę w zakresie materiałoznawstwa historycznych i współczesnych materiałów budowlanych. (K_W01) W5: Opisuje wpływ czynników atmosferycznych na naturalne i sztuczne kamienie i analizuje procesy niszczące. (K_W01) W6: Opisuje najważniejsze uwarunkowania i normy prawne oraz współczesne problemy ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym i międzynarodowym. (K_W02, K_W07) W7: Opisuje podstawowe pojęcia prawne i potrafi odnieść je do problematyki zw. z ochroną dóbr kultury, szczególnie w kontekście zawodu architekta wnętrz. (K_W02, K_W03, K_W04 ) W8: Opisuje i charakteryzuje podstawy prawne organizacji i funkcjonowania organów zw. z ochroną zabytków w Polsce oraz muzeów. (K_W04, , K_W07) W9: Opisuje specyfikę ochrony dziedzictwa w kontekście zasad ochrony własności intelektualnej. (K_W07)

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Analizuje stan zachowania zabytku, określić podstawowe przyczyny zniszczenia. (K_U02) U2: Wykorzystuje podstawowe materiały budowlane. (K_U05) U3: Analizuje główne cele służące realizacji zadania konserwatorskiego przy zabytkach architektonicznych. (K_U02) U4: Wykorzystuje informacje z aktów prawnych w celu skonstruowania norm prawnych zw. z ochroną zabytków i opieką nad zabytkami potrzebnych w szczególności do opracowania projektu przy zabytkach (K_U05) U5: Wykorzystuje wiedzę z zakresu prawa ochrony zabytków i muzeów do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz (K_U01, K_U08)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Dostrzega znaczenie wartości (artystycznej, historycznej i użytkowej) zabytku architektonicznego (K_K01, K_K04) K2: Ma świadomość wagi unormowań prawnych w zakresie sprawowania ochrony i opieki nad zabytkami, w tym odpowiedzialności prawnej za podejmowane decyzje, jako osoby fizycznej oraz w zakresie własnych kompetencji jako architekta wnętrz. (K_K02, K_K04) K3: Dostrzega istnienie problemów zw. z organizacją i funkcjonowaniem systemu ochrony zabytków wynikające z norm prawnych. (K_K02, K_K05, K_K06) K4: Jest gotów ocenić, z punktu widzenia prawnego i etycznego niewłaściwe postępowanie w zakresie ochrony zabytków, w szczególności w kontekście pracy architekta wnętrz. (K_K03, K_K07)

Metody dydaktyczne

Forma zajęć to konwersatorium Metody dydaktyczne eksponujące: - inscenizacja, - pokaz Metody dydaktyczne podające: - opis, - pogadanka, - wykład konwersatoryjny Metody dydaktyczne poszukujące: - projektu, - studium przypadku, - ćwiczeniowa, - sytuacyjna

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz
- inscenizacja

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- opis
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- projektu
- studium przypadku
- sytuacyjna

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Rudólff-Kanabaj

Kryteria oceniania

Aktywny udział w zadaniach konwersatoryjnych.
Zaliczenie pisemne oraz ustna rozmowa
(W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, U1, U2, U3, U4, U5, K1, K2, K3, K4)

Kryteria oceniania:
część pisemna w formie pytań otwartych i testowych, analizy dokumentów oraz rozwiązania kazusów, część ustna analiza krytyczna case study.

Kryteria oceniania:
Ndst ≤ 50 %
dst 51-60 %
dst plus 61-70 %
db 71-80 %
db plus 81-90 %
bdb ≥ 91 %

Literatura

Literatura podstawowa (wybrane fragmenty):

Zagadnienia konserwacji zabytków architektury:
W. Domasłowski, J. W Łukaszewicz, Problemy konserwacji murów ceglanych, Ochrona Zabytków, 1996, 4, s. 351–358.
Konserwacja murów ceglanych. Badania i praktyka, Toruń, 1999
J. W. Łukaszewicz, Współczesne materiały używane w pracach konserwatorskich przy zabytkach architektury/Modern materials used for conservation of architectural monuments [w:] Problemy remontowe w budownictwie ogólnym I obiektach zabytkowych / Renovation problems in Construction and historic buildings, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2006, 148–161.
J. W. Łukaszewicz, Badania konserwatorskie stanu zachowania zabytków architektonicznych, ceglanych murów i ruin [w:] Trwała ruina II Problemy utrzymania i adaptacji, Ochrona konserwacja i adaptacja zabytkowych murów, red. B. Szmygin, wydawca Politechnika Lubelska, Lublin-Warszawa 2010, s. 97–110.
W. Domasłowski, M. Kęsy-Lewandowska, J. W. Łukaszewicz, Badania nad konserwacją murów ceglanych, wyd. UMK, Toruń, 1998.
Evaluation of the performance of surface treatments for the conservation of historic brick masonry, Research report no7 EUR 17979 EN.
Zagadnienia organizacyjno-prawne:

1. Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, red. P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny, Kraków 2015.
2. Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, red. K. Zalasińska, Warszawa 2014.
3. Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć [red:] K. Zeidler, Warszawa 2010.
4. Vademecum konserwatora zabytków, opr. zb., Warszawa 2015.
5. Zalasińska K., Zeidler K., Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa-Gdańsk 2015.
6. Zeidler K., Zabytki. Prawo i praktyka, Gdańsk-Warszawa 2017.
7. Przyborowska-Klimczak A., Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI wieku, Lublin 2011.
8. Zimna-Kawecka K., Ewidencja zabytków architektury : kilka uwag i pytań w związku z nowelizacją Ustawy z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, "Wiadomości Konserwatorskie", 2010, nr 28, s. 78–90.
Wykaz aktów normatywnych:
Konwencje
1. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz.U. 1957, nr 46, poz. 2012).
2. Protokół drugi do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga, 26 marca 1999 r. (Dz.U. 2012 r.,poz. 248).
3. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. (Dz.U. 1974 r., nr 20, poz. 106).
4. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjęta w Paryżu w dn.16 XI 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).
5. Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 2 listopada 2001 r.
6. Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2003 r. (Dz.U. z 2011 r., nr 172, poz.1018).Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. 2007, nr 215, poz. 1585).
7. Europejska Konwencja Kulturalna sporządzona w Paryżu 19 grudnia 1954 r. (Dz.U. 1990 nr 8,poz. 44)
8. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Architektonicznego Europy, sporządzona w Grenadzie 3 października 1985 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 210)
9. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego, sporządzona w La Valetta 16 stycznia 1992 (Dz. U. 1996, nr 120, poz. 564).
10. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 (Dz. U. 2006 nr 14 poz. 98).
11. Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, przyjęta w Faro dnia 27 października 2005 r.
Ustawy i rozporządzenia:
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 IV 1997 r. (Dz.U. z 16 VII 1997 r. Nr 78 poz.483).
2. Ustawa z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 ze zm.).
3. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. Nr 5 poz. 24 ze zm.)
4. Ustawa z dn. 14 VI 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98 poz.1071 ze zm.).
5. Ustawa z dn. 7 VII 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243, poz. 1623 ze zm.).
6. Ustawa z dn. 27 III 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717, ze zm.).
7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).
8. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777 ze zm.).
9. Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (Dz.U. 2017 poz. 1086 ze zm.).
10. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. Nr 113 poz.661).
11. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 12019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. 2019, poz. 1886).
12. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. Nr 98 poz. 510).
13. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2018 poz. 1609).
14. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2019 poz. 1721).
15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury (Dz.U. 2015 nr 0 poz. 1275).
15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą (Dz.U. 2014 poz. 1240).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1401-OKR-2Z-AW-S2 w USOSweb