Klasyczne techniki rysunkowe 1401-KTR-2Z-sm-SJ
Opis:
Celem zajęć jest przedstawienie studentom podstawowych zagadnień i terminów związanych z podstawowym podłożem artystycznym jakim jest papier. Zapoznanie z jego historią, surowcami oraz sposobami produkcji zarówno w tradycji europejskiej jak i dalekowschodniej.
Zaprezentowanie i podkreślenie w sposób szczególny cech i różnic między papierami dawnymi i współczesnymi, biorąc pod uwagę metody dawnego rękodzieła papiernictwa oraz przemysłowe metody wytwarzania papierów od XIX wieku do współczesności.
Zwrócenie uwagi na szczególne właściwości materiału w aspekcie papierów historycznych i wytwarzanych obecnie oraz czynniki niszczące i przyspieszające destrukcję papieru, a także wskazanie możliwości poprawnego zastosowania w warsztacie twórcy. Przedstawiony zostanie także inny rodzaj podłoża rysunkowego jakim jest pergamin. Zostaną przedstawione media rysunkowe (rodzaje, wygląd, cechy charakterystyczne, trwałość) stosowane w ciągu wieków, możliwości ich stosowania oraz wybrane techniki rysunkowe.
TEMATYCZNE UJĘCIE TREŚCI:
W zakresie podstawowym, w formie wykładów oraz zajęć praktycznych przyszli artyści poznają dzieje papieru, ewolucje techniki wytwarzania - od papieru ręcznie czerpanego po maszynowy, różnego rodzaju surowce włókniste stosowane jako pulpy papiernicze oraz inne podstawowe terminy związane z technologią papieru. Ukazane zostają poszczególne cechy i właściwości określające gatunki i rodzaje wyrobów papierniczych: filigrany, znaki wodne, faktura, gramatura, anizotropia, pH, skład włóknisty, stopień zaklejenia, wypełniacze itp. Studenci zdobywają wiedzę na temat zasad według których należy dobierać papier do poszczególnych działań artystycznych by otrzymać optymalny rezultat, świadomie uzyskać zamierzony efekt plastyczny.
Obok zagadnień związanych z papierem europejskim, zostają studentom przedstawione „Cztery skarby” artysty dalekowschodniego. Sztuka Wschodnia to znakomite przykłady zdobnictwa, rysunku i druku na podłożach papierowych. W związku z tym zostaną przedstawione następujące tematy:
materiały i narzędzia pracy artysty z kręgu sztuki Dalekiego Wschodu; warsztat malarza i kaligrafa (pokaz narzędzi i materiałów, cięcie papieru „sposobami wschodnimi”, zdobienie papieru metodą suminagashi); techniki reprodukcji malarstwa i rysunku w sztuce Dalekiego wschodu; drzeworyt chiński i japoński – ukiyo-e, technika drzeworytu barwnego; Manga – szkic w pojęciu sztuki japońskiej czy sztuka komiksu; nietypowe dla Europejczyka materiały i techniki sztuki Wschodu; Tsu so – malarstwo na papierze ryżowym, który nie jest papierem. Omówione zostanie także pergamin - podłoże rysunkowe uzyskiwane ze specjalnie wyprawianej skóry.
Rozmaite media rysunkowe stosowane przez wieki w tradycyjnej sztuce Europejskiej zostaną także omówione. Zostanie zwrócona szczególna uwaga na rodzaje materiałów używanych w rysunku, ich sposób wykorzystania, właściwości, trwałość, sposoby posługiwania się tymi narzędziami (techniki rysunkowe) stosowane przez dawnych mistrzów i współczesnych artystów.
W ramach szeroko rozumianej profilaktyki konserwatorskiej omówione zostają podstawowe zagadnienia poprawności warsztatowej, trwałości materiałów oraz głównych czynników wpływających destrukcyjnie na papier - podstawowe podłoże rysunkowe. Artysta nie może nie znać jego podstawowych właściwości i trwałości. Zaproponowane zostają odpowiednie rozwiązania umożliwiające bezpieczne przechowywanie, montaż w oprawie, eksponowanie i transportowanie dzieł sztuki. Studenci min. uczą się czerpać ręcznie papier, wykorzystywać pulpę papierniczą do celów artystycznych, przygotowywać podłoże rysunkowe, przeprowadzać proste prace introligatorskie.
Lista tematów:
1. Surowce i sposoby wytwarzania papierów na Dalekim Wschodzie.
2. Surowce i sposoby wytwarzania papierów w Europie.
3. Pergaminowe podłoża rysunkowe.
4. Rodzaje i właściwości wyrobów papierowych przeznaczonych dla celów rysunkowych.
5. Zdobienie papierów wybranymi technikami.
6. Rodzaje i właściwości mediów rysunkowych stosowanych w ciągu wieków.
7. Klasyczne techniki posługiwania się narzędziami rysunkowymi.
8. Warsztat artystyczny wybranych artystów i szkół artystycznych.
9. Oprawianie i wystawianie prac rysunkowych.
10. Czynniki technologiczne oraz zewnętrzne powodujące niszczenie prac rysunkowych.
|
W cyklu 2022/23Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2023/24Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2024/25Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2025/26Z:
identyczne jak w części "A" |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- opis
Metody dydaktyczne poszukujące
- obserwacji
- doświadczeń
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
Oceniana jest wiedza (W1, W2, W3), umiejętności (U1, U2, U3, U4) oraz kompetencje społeczne (K1, K2, K3).
Wymagane jest aktywne uczestnictwo i zaangażowanie w zajęciach. Jako pracę zaliczeniową na ocenę student wykonuje dzieło artystyczne (K_U09, K_U06, K_U07, K_K04, K_K03) na podłożu papierowym wykorzystując wiedzę (K_W02, K_W06, K_W09) zdobytą na zajęciach, wraz z opisem tekstowym dzieła (o użytej jednej technice / technikach K_U11). Zwraca się uwagę na rzetelność warsztatową i sposób wykorzystania przyswojonej wiedzy do realizacji artystycznej na zaliczenie.
Kryteria oceniania:
ndst - brak przyniesienia końcowej pracy zaliczeniowej (rysunku + opisu technologicznego) lub brak uczestnictwa w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów;
oceny w zakresie: dst - bdb - praca studenta (rysunek + opis technologiczny) oceniane są takie cechy pracy zgodnie z następującymi kryteriami:
1). rysunek musi być wypracowanym studium (praca szkicowa, niedokładna, o małym nakładzie wysiłku powoduje obniżenie oceny)
2). rysunek musi charakteryzować się cechami klasycznego warsztatu rysunkowego (min. ukazanie perspektywy za pomocą kreski, wykorzystanie techniki "trzech kredek", prawidłowa kompozycja, ukazanie na rysunku źródła światła, itp.; brak tych cech skutkuje obniżeniem oceny)
3). rysunek może być wykonany dowolnym medium rysunkowym jakie demonstrowano na zajęciach
4). do pracy rysunkowej należy dołączyć krótki opis: rodzaju użytego podłoża papierowego (min.: rodzaj papieru, gramatura, barwienie, itp.) oraz opis rodzaju użytej techniki rysunkowej (brak informacji o właściwościach kierunku ułożenia włókien w arkuszu papieru powoduje obniżenie oceny o 0,5 stopnia;
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
LITERATURA DOSTĘPNA W BIBLIOTEKACH UMK
Teissig K, Techniki rysunku, Warszawa 1982.
Gray P. C., Rysunek artystyczny i ilustracja : źródło inspirujących technik rysowania,Warszawa 2012.
Parramon J. M., Rysunek artystyczny, Warszawa 1993.
Waniewska J., Pastelowe portrety osobistości polskich końca XVII-XIX wieku, Warszawa 1993.
Burzyński A., Pastels et dessins des dernieres...quarante annés, Olsztyn 2007.
Dąbrowski J., Siniarska-Czaplicka J., Rękodzieło papiernicze, Warszawa 1991.
Garczewska-Semka K., Tak zwane naturalne wady materiałów archiwalnych, Notes Konserwatorski, vol. 8, Biblioteka Narodowa Warszawa 2004, s. 105-120.
Malinowski, J., Wojtczak, M. (red.). Toruńskie studia o sztuce Orientu. T.1, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2004. ISBN 83-231-1716-0; T.2, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2005. ISBN 83-231-1977-5; T.3, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2005. ISBN 978-83-231-2209-8
Manga, Manggha, manga. Komiksowość i animacja w sztuce japońskiej. Muzeum Narodowe w Krakowie 2001. Katalog wystawy.
Siniarska-Czaplicka J., Papiernictwo na ziemiach środkowej Polski w latach 1750- 1850, Studia z Dziejów Rzemiosła i Przemysłu, t. VI, 1966, s. 123- 232.
Zyska B. Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, t. I , Katowice 1991.
Zyska B. Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. Czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, bibliotecznych, t. II, Katowice 1993.
Winczakiewicz A., Barwienie papieru, Przegląd Papierniczy, 1950, nr 3, s. 79 – 84.
Wojtczak M., Charakterystyka technik wykonania wybranych typów zabytków sztuki wschodniej na papierze i tkaninie, [w:] Naukowe podstawy ochrony i konserwacji dzieł sztuki oraz zabytków kultury materialnej; Toruń, UMK 1993.
Murase M., Sześć wieków malarstwa japońskiego, Warszawa 1996.
Semkowicz A., Introligatorstwo, Kraków 1948.
Ślesiński W., Techniki malarskie, spoiwa organiczne, Warszawa 1984.
Szczęsny R., Materiałoznawstwo introligatorskie, Warszawa 1983.
Trzeciak P., Idea i tusz. Malarstwo w kręgu buddyzmu chan/zen, Warszawa 2002.
POZOSTAŁA LITERATURA
Barlow K. J., Watermarking and dandy rolls [w:] World Pulp and Paper Technology, 1991, s. 111 – 112.
Bell L. A., Papyrus, tapa, amate and rice paper: papermaking in Africa, the Pacific, Latin America and Southeast Asia, McMinnville 1983
Brückle I., Historical Manufacture and Use of Blue Paper [w:] The Book and Paper Group Annual, vol. 12, 1993.
Doizy M.– A., Ipert S., Le papier marbré son histoire et sa fabrication, Argenton-sur-Creuse 1985.
Freyer D., Mała historia papieru. Młyn papierniczy. Znak wodny http://roman.plebanski.w.interia.pl/wasserz.html (2006-02-20)
Hahenmüle FineArt. Papermill Tour, Cylinder Mould Machine http://www.hahnemuehle.com/index.php?mid=325&lng=en (2006-02-21)
Handbook on the Art of Washi, Tokyo 1991.
Hills L., Papermaking in Britain 1488-1988. A Short History, London 1988.
Hunter D., Papermaking, the History and Technique of an Ancient Craft, New York : Dover Publications 1978.
Irving J., Construction Paper: A Brief History of Impermanence [w:] The Book and Paper Group Annual, vol. 16, 1997.
Krill J., English Artist's Paper. Renaissance to Regency. Oak Knoll Press & Winterthur Museum, 2002.
Miklos P., Malarstwo chinskie. Wstęp do ikonografii malarstwa chinskiego, Warszawa 1978.
M. Miller Kanada, Color Woodblock Printmaking. The Traditional Method of Ukiyo-e, Tokyo 1992.
Munsell J., Chronology of the Origin and Progress of Paper and Paper Making, New York-London 1980.
Strzechowska M., Muzeum Azji i Pacyfiku. Historia i zbiory, [w:] Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. Orient w kulturze polskiej, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2000.
Teofila kapłana i zakonnika o sztukach rozmaitych ksiąg troje, przekład, Kraków 1880.
Turner S., Bkiöld B., Handmade Paper Today, London 1983.
Turner S., Which Paper?, London 1991.
Wong F., Oriental Watercolor Techniques, London 1983.
|
W cyklu 2022/23Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2023/24Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2024/25Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2025/26Z:
identyczne jak w części "A" |
Uwagi
|
W cyklu 2022/23Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2023/24Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2024/25Z:
identyczne jak w części "A" |
W cyklu 2025/26Z:
identyczne jak w części "A" |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: