Sztuka nowoczesna i współczesna – rynek sztuki i rola eksperta 14-OG-RS-Z

Sztuka nowoczesna a w szczególności sztuka współczesna cieszą się od kilku lat niezwykłym zainteresowaniem kolekcjonerów i marszandów dzieł sztuki. Sztuka współczesna od kilku lat bije rekordy popularności oraz rekordy cen uzyskiwanych na aukcjach. Dotyczy to również rodzimego rynku sztuki na którym od lat funkcjonuje kilka znaczących domów aukcyjnych oraz szereg galerii zajmujących się sprzedażą dzieł sztuki najnowszej. Każda sprzedaż dzieła sztuki obarczona może być jednak niebezpieczeństwem dotyczącym chociażby pochodzenia dzieła, własnością prawną, czy jego autentycznością. Od wielu lat w krajach Europy zachodniej wykształciło się pojęcie eksperta dzieła sztuki, którego rolą jest m. in. stwierdzenia autentyczności oferowanego dzieła sztuki. W Polsce, mimo usilnych prób podejmowanych przez m. in. Związek Antykwariuszy Polskich, taka rola jest bliżej nie określona. Wydawaniem opinii autentyczności dziś obok historyków sztuki zajmują się konserwatorzy dzieł sztuki, właściciele galerii, czy nawet rodziny artystów. Stąd w ramach wykładu zaprezentowane zostaną światowe i krajowe doświadczenia związane z rolą eksperta rynku sztuki zarówno w doradztwie tworzenia kolekcji jak i potwierdzenia autentyczności dzieła sztuki. Omówione zostaną przykłady fałszywych dzieł sztuki współczesnej i metody oraz sposoby ich fałszowania. Zaprezentowane zostaną również współczesne metody badawcze pozwalające weryfikować autentyczność dzieł sztuki, metody identyfikacji poszczególnych elementów budowy oraz wynikające z analiz wnioski. Uczestnik wykładów będzie mógł świadomiej oceniać rolę i znaczenie wiarygodnej ekspertyzy dzieła sztuki oraz poznać rolę eksperta w tworzeniu kolekcji oraz mechanizmy rynku sztuki.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w konwersatorium - 15 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.) - przygotowanie do wykładu - 20 - czytanie literatury - 20 - przygotowanie do egzaminu - 20 Łącznie: 75 godz. (3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

K_W01: Ma gruntowną wiedzę w zakresie ogólnym i szczegółowym dotyczącą obszarów sztuki i nauki przydatną do formułowania i rozwiązywania złożonych zagadnień związanych z reprezentowaną dyscypliną K_W02: Wykazuje głębokie zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów, a także potrafi wykorzystywać tę wiedzę dla dalszego rozwoju K_W06: Zna metody fizyczne i chemiczne badania dzieł sztuki i zabytków K_W09: Posiada wiedzę dotyczącą dawnych technologii i technik artystycznych K_W10: posiada wiedzę w dziedzinie sztuk plastycznych w zakresie warsztatu artystycznego

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U07: Posiada umiejętność wykonania dokumentacji badań dzieł sztuki i zabytków K_U08: Potrafi zaplanować, zinterpretować i powiązać wyniki badań chemicznych, fizycznych, biologicznych z konserwatorskimi i technologicznymi z wykorzystaniem wiedzy na temat dawnych i współczesnych technik oraz tradycji warsztatowych K_U13: Potrafi wykorzystać umiejętności i wiedzę na temat dawnych i współczesnych technologii i technik sztuk plastycznych w pracach konserwatorsko-restauratorskich i artystycznych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K02: Ma świadomość znaczenia profesjonalizmu i konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej K_K03: Ma świadomość i rozumie aspekty i skutki (także dalekosiężne) działań konserwatorskich, ich wpływ na dzieło sztuki lub zabytek i środowisko naturalne oraz świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje K_K07: Rozumie potrzebę popularyzacji wiedzy, idei i zasad ochrony dziedzictwa kulturowego

Metody dydaktyczne

Wykład wraz z prezentacją.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

Nie dotyczy. Wykład ogólnouniwersytecki.

Koordynatorzy przedmiotu

Dariusz Markowski

Kryteria oceniania

Metody oceniania:

 obecność na zajęciach,
 zaangażowanie i aktywność,
 umiejętność samodzielnego pozyskiwania niezbędnych informacji,
 umiejętność analizy i poziom rozumienia dzieła
 umiejętność formułowania i prezentacji własnych ocen

Kryteria oceniania:
: egzamin ustny
Kryteria oceniania:
Ndst ≤ 50 %
dst 51-60 %
dst plus 61-70 %
db- 71-80 %
db plus 81-90 %
bdb- ≥ 91 %

Literatura

Wybrana literatura, wybór fragmentów literatury uzależniony od poruszanej tematyki:
1. Falsyfikaty dzieł sztuki w zbiorach polskich, Materiały międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej 21-22 maja 1999 roku przez: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Oddział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Zamek Królewski w Warszawie, red. Miziołek J., Morka M., Agencja Wydawniczo-Poligraficzna ARGRAF, Warszawa, 1999
2. Wynne F., To ja byłem Vermerem. Narodziny i upadek największego fałszerza XX wieku, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań, 2007
3. Watson P, Dom Aukcyjny Sotheby`s za zamkniętymi drzwiami, Wydawnictwo PHILIP WILSON, Warszawa, 2002
4. Art Conservation and Authenticities. Material, Concept, Context. Proceedings oft he International Conference held at the University of Glasgow, 12-14 September 2002, red. Hermens E., Fiske T.,, Archetype Publications, London, 2009
5. Ekspert kontra dzieło sztuki. Rozpoznawanie falsyfikatów oraz fałszywych atrybucji w sztukach plastycznych, red. Spencer R., D., Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych, Warszawa, 2009
6. Markowski D., „Ocena autentyczności dzieła na przykładzie wybranych obrazów polskiego malarstwa XIX i XX wieku”, Ars Longa - Vita Brvis. Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2003
7. Jagielska A., Markowski D., „Ekspertyza dzieła sztuki i pozycja eksperta w świetle polskiego prawa”, Art & Business, 10/2007, Warszawa, 2007, Kolekcjoner s. 12-15
8. Markowski D., Sygnatura a dzieło sztuki, Cenne, bezcenne/utracone, nr 3(60), Warszawa, lipiec-wrzesień, 2009, s. 10-12
9. Markowski D., Od opinii do ekspertyzy, Cenne, bezcenne/utracone, nr 4 (65), październik-grudzień 2010, Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych, Warszawa, 2010, s. 6-10
10. Jagielska A., Markowski D., Falsyfikat dzieła sztuki w wybranym orzeczeniach sądów polskich i niemieckich, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, T. XLI, z. 398, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2011, s. 151-164
11. Markowski D., Od opinii do ekspertyzy, [w:] Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria - praktyka - prawo, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Warszawa, 2012, s. 292-303
12. Markowski D., Koziczak A., Falsyfikat na polskim rynku dzieł sztuki; znaczenie sygnatury w wartościowaniu dzieła sztuki, [w:] Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, T. 2, Wokół problematyki prawnej zabytków i rynku sztuki, Poznań, 2013, s. 25-48
13. Jagielska-Burduk A., Markowski D., Wybrane zagadnienia dotyczące sposobów nabywania własności dzieł sztuki i zabytków przez muzea, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, T. XLIV, z. 414, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2013, s. 531-545
14. Markowski D., Warsztat konserwatora zabytków, czyli o falsyfikatach, Santander Art. Culture & Law Review, nr 1/ 2017 (3), Kraków, 2017, s. 189-202
15. Goltz von der M., Alois Riegl's Denkmalswerte: a decision chart model for modern and contemporary art conservation?, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub and A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
16. Markowski D., Fałszywy autoportret Jacka Malczewskiego, Paragone pasaże sztuki, Wydawnictwo KUL, Lublin, 2020, s. 911-926

W cyklu 2024/25Z:

Wybrana literatura, wybór fragmentów literatury uzależniony od poruszanej tematyki:
1. Falsyfikaty dzieł sztuki w zbiorach polskich, Materiały międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej 21-22 maja 1999 roku przez: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Odzdział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Zamek Królewski w Warszawie, red. Miziołek J., Morka M., Agencja Wydawniczo-Poligraficzna ARGRAF, Warszawa, 1999
2. Wynne F., To ja byłem Vermerem. Narodziny i upadek największego fałszerza XX wieku, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań, 2007
3. Watson P, Dom Aukcyjny Sotheby`s za zamkniętymi drzwiami, Wydawnictwo PHILIP WILSON, Warszawa, 2002
4. Art Conservation and Authenticities. Material, Concept, Context. Proceedings oft he International Conference held at the University of Glasgow, 12-14 September 2002, red. Hermens E., Fiske T.,, Archetype Publications, London, 2009
5. Ekspert kontra dzieło sztuki. Rozpoznawanie falsyfikatów oraz fałszywych atrybucji w sztukach plastycznych, red. Spencer R., D., Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych, Warszawa, 2009
6. Markowski D., „Ocena autentyczności dzieła na przykładzie wybranych obrazów polskiego malarstwa XIX i XX wieku”, Ars Longa - Vita Brvis. Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2003
7. Jagielska A., Markowski D., „Ekspertyza dzieła sztuki i pozycja eksperta w świetle polskiego prawa”, Art & Business, 10/2007, Warszawa, 2007, Kolekcjoner s. 12-15
8. Markowski D., Sygnatura a dzieło sztuki, Cenne, bezcenne/utracone, nr 3(60), Warszawa, lipiec-wrzesień, 2009, s. 10-12
9. Markowski D., Od opinii do ekspertyzy, Cenne, bezcenne/utracone, nr 4 (65), październik-grudzień 2010, Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych, Warszawa, 2010, s. 6-10
10. Jagielska A., Markowski D., Falsyfikat dzieła sztuki w wybranym orzeczeniach sądów polskich i niemieckich, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, T. XLI, z. 398, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2011, s. 151-164
11. Markowski D., Od opinii do ekspertyzy, [w:] Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria - praktyka - prawo, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Warszawa, 2012, s. 292-303
12. Markowski D., Koziczak A., Falsyfikat na polskim rynku dzieł sztuki; znaczenie sygnatury w wartościowaniu dzieła sztuki, [w:] Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, T. 2, Wokół problematyki prawnej zabytków i rynku sztuki, Poznań, 2013, s. 25-48
13. Jagielska-Burduk A., Markowski D., Wybrane zagadnienia dotyczące sposobów nabywania własności dzieł sztuki i zabytków przez muzea, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, T. XLIV, z. 414, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2013, s. 531-545
14. Markowski D., Warsztat konserwatora zabytków, czyli o falsyfikatach, Santander Art. Culture & Law Review, nr 1/ 2017 (3), Kraków, 2017, s. 189-202
15. Goltz von der M., Alois Riegl's Denkmalswerte: a decision chart model for modern and contemporary art conservation?, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub and A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.
16. Markowski D., Fałszywy autoportret Jacka Malczewskiego, Paragone pasaże sztuki, Wydawnictwo KUL, Lublin, 2020, s. 911-926

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 14-OG-RS-Z w USOSweb