Zagadnienia warsztatowe malarstwa powojennego 14-OG-MRW-Z

Malarstwo powojenne odznacza się niezwykłą dynamika i złożonością estetyk, następujących po sobie w krótkim czasie. Różnorodność ta była analizowana z uwzględnieniem wielu aspektów. Niezwykle ciekawy, nie w pełni wyzyskane jednak wydaje się zagadnienie warsztatowej strony tych dzieł, bogatej i rewolucyjnej w stosunku do epok wcześniejszych. Wprowadzone zostają nowe farby. Akryl – najbardziej znany z nich był słusznie reklamowany jako pierwsze nowe spoiwo malarskie od pięciuset lat. Te nowe materiały włącznie z innymi farbami syntetycznymi: nitrocelulozowymi, winylowymi, alkidowymi, po zaprzęgnięciu nieartystycznych farb i podłoży przez artystów do swoich działań, z cała mocą wkroczyły na palety i obrazy powojennych twórców. Ich rola w osiąganiu niepowtarzalnych, autorskich efektów jest nie do przecenienia. Podobnie jak związek z samym sposobem powstania dzieła, który w sposób wyraźniejszy niż dotychczas jest kodowany w dziele, często stając się tematem samym w sobie. Także materia malarstwa – egzemplifikowana nazwami takimi jak malarstwo materii właśnie – staje się również autonomicznym, często kluczowym aspektem artystycznego oddziaływania dzieła poprzez eksponowane ”mięso malarskie”. Pełna percepcja tych dzieł w całej ich estetycznej i kontekstualnej złożoności wymaga cofnięcia się w analizie do najbardziej bazowych korzeni – nowych materiałów, podłoży, autorskich technik, nowatorskich sposobów aplikacji farby i traktowania obrazowej powierzchni. Od czasów warsztatów malarskich przeprowadzonych przez Davida Alfaro Siquerios w USA (dla m. in. Jacksona Pollocka) widoczne jest wyraźne narastanie, zwłaszcza malarstwie amerykańskim, świadomego manipulowania właściwościami materiałów, zwłaszcza farb - dla uzyskania nowych estetyk i efektów wizualnych. Wykład wychodząc od techniki drippingu poprzez różne sposoby użycia farb w szerokorozumianym malarstwie kolorowych pól przeniesie swą analizę na liczne przykłady warsztatowych eksperymentów także malarstwa europejskiego. Dzieła abstrakcjonizmu, arte povera, minimalizmu, nowego ekspresjonizmu i innych estetyk zostaną omówione w kontekście historycznej ewolucji składu syntetycznych farb artystycznych, przemysłowych i dekoracyjnych, wprowadzonych przez artystów do swego warsztatu. W sposób szczegółowy analizowany będzie ich wpływ na powstanie, estetykę i rozumienie poszczególnych dzieł z uwzględnieniem ich tła kulturowego.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w konwersatorium- 15 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładu – 20 - czytanie literatury - 20 - przygotowanie do egzaminu - 20 Łącznie: 75godz. (3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Ma wiedzę na temat kontekstu historycznych i artystycznych aspektów zmian warsztatowych malarstwa powojennego W2: Zna złożoność materiałową farb syntetycznych o podstawowych spoiwach (akrylowe, polioctanowe, alkilowe, nitrocelulozowe) i ich wpływ na osiągany efekt artystyczny W3: Rozumie procesualność powstania obrazu w wielu kierunkach powojennego malarstwa i zależności między estetyką a aktem twórczym w jego aspekcie warsztatowym z naciskiem na autorską technikę

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Rozpoznaje podstawowe materiały, farby i techniki malarstwa powojennego U2: Umieszcza kierunki malarstwa powojennego i jego warsztatowe aspekty stylu w kontekście procesu tworzenia U3 Charakteryzuje kontekst powstawania dzieł malarskich w poszczególnych kierunków powojennych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Ma świadomość wagi najnowszego dziedzictwa malarskiego dla szerszego kontekstu kulturowego współczesności i potrafi je powiązać K2: Krytycznie ocenia propozycje wystawiennicze zwłaszcza w kontekście wtórności, powierzchowności wielu bieżących rozwiązań w kontekście nawiązywania lub biernego powtórzenia wcześniejszych rozwiązań malarskich, zwłaszcza w ich kontekście technicznym i materiałowym

Koordynatorzy przedmiotu

Mirosław Wachowiak

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
 obecność na zajęciach,
 zaangażowanie i aktywność,
 umiejętność samodzielnego pozyskiwania niezbędnych informacji,
 umiejętność analizy i poziom rozumienia dzieła
 umiejętność formułowania i prezentacji własnych ocen
Kryteria oceniania: egzamin ustny
Ndst ≤ 50 %
dst 51-60 %
dst plus 61-70 %
db- 71-80 %
db plus 81-90 %
bdb- ≥ 91 %

Literatura

M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Arkady, Warszawa 2017.
T. Learner, P. Smithen, J. W. Kruger, M. R. Schilling, Modern paints uncovered, GCI, Los Angeles, 2007
A. Quye, C. Willamson, Plastics Collectin and conserving, NMS Pub., 1999
Techniki Wielkich Mistrzów Malarstwa
Markowski Dariusz, Kamiński Sławomir A., Wachowiak Mirosław, Wybrane zagadnienia konserwacji sztuki nowoczesnej, Wydawnictwo Naukowe UMK w Toruniu, 2010
Malarstwo amerykańskie, red. F. C. Marchetti, Arkady, 2002.
L. Lossos, Techniki malarskie, Warszawa 1991.
M. Rzepińska, Historia koloru, tom 2, Warszawa 1989.
M. Wachowiak, Ingerencja jako interakcja, Wydawnictwo naukowe UMK, Toruń 2021.
Sztuka Świata, Arkady, tomy 8, 9, 10 (bez rozdziałów dotyczących architektury),Warszawa, odpowiednio 1995, 96, 99.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA (do zapoznania w wybranych fragmentach):
S. Lake, B.A. Ramsay, Franz Kline, the artist materials,GCI, Los Angles 2022
M. Wachowiak, David Lynch's Painting Materials, SPIE proceedings, 2019.
Issues in Contemporary Oil Paint, Springer 2014.
Sztuka współczesna, M. Anglani, M. V. Martini, E. Princi, A. Vettese, Arkady, Warszawa 2012.
O. Chiantore, A. Rava, Conserving Contemporary Art, s. 21-31 (chapter: New materials in contemporary art), Getty Conservation Institute, los Angeles, 2012.
H.A.L. Standeven, House paints, 1900-1960; History and Use, GCI, Los Angeles 2011
Inside installations Theory and practice in the Care of Complex Artworks, Ed. Taja i Glenn Wharton, Amsterdam University Press 2011.
S. F. Lake, Willem de Kooning, the Artist Materials, The Getty Conservation Institute, Los Angeles 2010.
Zeszyty Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, XXXVI, Toruń 2008.
Analyses of Modern Paints, GCI, Los Angeles 2005.
Chiantore O., Rava A., Conserving Contemporary Art, Getty Conservation Institute, Los Angeles 2012.
Hummelen I., Sillè D. (red.), Modern Art: Who Cares?, Archtype Publications, Amsterdam 1999.
Corzo M. A. (red.), Mortality Immortality? The Legacy of 20th Century Art, J. Paul Getty Trust, Singpur/Los Angeles, 1999.
Sawicki T., Konserwacja dzieł Hasiora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 44–47.
Wachowiak M., Kamiński S. A., Conservation – artistic transgressions. Ethical issues related to conservators’ participation within artistic actions questioning or redefining objects’ integrity, [w:] Current Technical Challenges in Paintings Conservation., red. A. Barros D’Sa, L. Bone, R. Clarricoates, H. Dowding, London 2015, s. 99–112.
Wachowiak M., Kamiński S. A., Konserwatorsko-artystyczne transgresje, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, T. XLV, 2014, s. 13–39.
Wachowiak M., Ingerencje konserwatorskie w dzieła artystów żyjących. Nowe konteksty praktyki i etyki konserwatorskiej, CSW „Znaki Czasu”, Toruń 2018.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 14-OG-MRW-Z w USOSweb