Rozszerzona rola konserwatora w centrach sztuki współczesnej 14-OG-KON-Z

Wiek XX przyniósł zupełnie nową filozofię tworzenia, sztuki, roli artysty. Od czasów chociażby Fontanny życia Marcela Duchampa dawne „autograficzne” rozumienie dzieła jako osobiście wykonane i stanowiące niepowtarzalny popis manualnych umiejętności artysty, zostało przewartościowane i podążyło w kierunku akcentowania wartości konceptualnych, intencji, akcentowania aspektów niematerialnych z siłą często większą niż dotykalne aspekty dzieła. Równolegle poszerzyła się paleta zastosowanych materiałów z włączeniem nieartystycznych, zaczerpniętych z życia codziennego czy świata przemysłu lub nauki. Różnorodność materiałowa, efemeryczność, zmienność w czasie w zależności od miejsca wystawiania, często wpisana w sama naturę dzieła i akceptowana przez artystę degradacja materialnej struktury, maja ogromny wpływ na paradygmaty ochrony najmłodszego dziedzictwa i praktykę konserwatorską. Dodatkowym aspektem jest obecność żyjącego autora, często wpływającego na decyzje dotyczące prezentacji, ale i sposobu ochrony i konserwacji dzieła. Stąd w ramach wykładu zaprezentowane zostaną doświadczenia związane z akwizycją, wystawianiem i aranżacją dzieł, ale także ich konserwacja czy wręcz rekonstrukcją. Omówione zostaną zagadnienia konsultacji z żyjącym artystą i dynamiką dialogu konserwator/autor w dochodzeniu do najlepszego od strony konserwatorskiej, a jednocześnie zyskującego aprobatę twórcy rozwiązania. Ukazane zostaną rozszerzone pola działania, niejednokrotnie wkraczająca w obszar współtworzenia dzieła przez konserwatora, a w każdym razie w dużym stopniu wpływające na jego ostateczną estetykę. Wskazana zostanie waga rozpoznania intencji artysty, jego poglądów na trwanie dzieła, zrozumienia wszelkich aspektów niematerialnych lub symbolicznej wymowy konkretnej materii –dla właściwie przeprowadzonego procesu konserwatorskiego. Pokazane zostaną inne rozszerzone definicje autentyczności i autorstwa pozwalające na przekraczanie dotychczasowych standardów etyki konserwatorskiej, by ocalić inaczej, w bardziej złożony sposób rozumianą integralność dzieła konceptualnego, instalacji, dzieła efemerycznego, dzieł z włączeniem elementu ruchu czy filmu. Słuchacz dzięki przyjrzeniu się działalności konserwatora w pełniejszy sposób będzie rozumiał nie tylko jego role, ale i świadomiej percypował same dzieła czy całe wystawy sztuki najmłodszej, uwrażliwiając się na nieoczywiste aspekty konstytuujące te sztukę.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w konwersatorium - 15 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładu - 20 - czytanie literatury - 20 - przygotowanie do egzaminu - 20 Łącznie: 75 godz. (3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Ma wiedzę na temat nietypowej budowy i rozszerzonego kontekstu dzieła sztuki współczesnej W2: Wskazuje na aspekty różniące konserwację dzieła tradycyjnego od dzieła efemerycznego, wielomateriałowego, konceptualnego, instalacji W3: Charakteryzuje wartości artystyczne, autentyczności, społeczne współczesnego dzieła sztuki

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Wykorzystuje aparat wartościowania dzieła do wskazania istotnych jego cech, własności i wskazuje ich hierarchię w ochronie dzieła sztuki współczesnej U2: Analizuje materiał i kontekst dzieła sztuki i ich poszczególne zagadnienia w aspekcie zachowania pełnej wymowy dzieła i jego autentyczności, oryginalności autorstwa rozszerzonym rozumieniu U3 Rozumie rozszerzoną role konserwatora sztuki współczesnej zachodzącą na pola twórczości artystycznej, kuratorskiej, aranżacyjnej

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Ma świadomość wagi najnowszego dziedzictwa dla budowania świadectw kulturowych współczesności w jej wielorakich przejawach K2: Posiada umiejętność zaproponowania pytań do wywiadu z artystą w celu wychwycenia kluczowych dla autora wartości dzieła sztuki i ich nośników w poszczególnych jego realizacjach –pod kątem przyszłych ingerencji konserwatorskich w dzieło

Wymagania wstępne

„brak”

Koordynatorzy przedmiotu

Mirosław Wachowiak

Kryteria oceniania

Metody oceniania:

 obecność na zajęciach,
 zaangażowanie i aktywność,
 umiejętność samodzielnego pozyskiwania niezbędnych informacji,
 umiejętność analizy i poziom rozumienia dzieła
 umiejętność formułowania i prezentacji własnych ocen

Kryteria oceniania:
: egzamin ustny
Kryteria oceniania:
Ndst ≤ 50 %
dst 51-60 %
dst plus 61-70 %
db- 71-80 %
db plus 81-90 %
bdb- ≥ 91 %

Literatura

1. Appelbaum B., Conservation Treatment Methodology, Elsevier 2007.

2. Bogdańska-Krzyżanek M., Egit-Pużyńska J. (red.), O opiece nad kolekcją, Warszawa 2008.

3. Chiantore O., Rava A., Conserving Contemporary Art, Getty Conservation Institute, Los Angeles 2012.

4. Denegri D. (red.), Statek kosmiczny Ziemia, katalog wystawy, CSW, Toruń 2011.

5. Denegri D. (red.), Teatr życia, katalog wystawy, CSW, Toruń 2012.

6. Goltz von der M., Alois Riegl's Denkmalswerte: a decision chart model for modern and contemporary art conservation?, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub and A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.

7. Hermens E. Robertson F. (red.), Authenticity in Transition. Changing Practices in Art making and Conservation, Londyn 2016.

8. Hummelen I., Sillè D. (red.), Modern Art: Who Cares?, Archtype Publications, Amsterdam 1999.

9. Jadzińska M., Autentyzm w sztuce współczesnej w świetle teorii Cesare Brandiego. [w:] Sztuka konserwacji i restauracji, red. I. Szmelter, M. Jadzińska, Wydawnictwo Rzeczpospolita / MIK ASP, Warszawa 2007, s. 78–93.

10. Jadzińska M., Estetyka dzieł sztuki nowoczesnej i ich konserwacji, na przykładach sztuki konceptualnej i instalacji, [w:] Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, publikacja pokonferencyjna, Toruń 27–29.05.2010, NID-UMK, Warszawa–Toruń 2012.

11. Jadzińska M., „Duże dzieło sztuki”. Sztuka instalacji, autentyzm, zachowanie, konserwacja, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2012.

12. J. Krawczyk (red.), Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, przeł.
R. Kasperowicz, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012.

13. Corzo M. A. (red.), Mortality Immortality? The Legacy of 20th Century Art, J. Paul Getty Trust, Singpur/Los Angeles, 1999.

14. Muñoz Viñas S., The artwork that became a symbol of itself: reflections on the conservation of modern art, [w:] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red. U. Schädler-Saub,
A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.

15. Pawlak-Jędrzejewska A., Konserwacja Sztuki Współczesnej – dylematy konserwatora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997.

16. Prokop Z., Problematyka konserwacji „ławki” Tadeusza Kantora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 51.

17. Richmond A., Bracker A. (red.), Conservation, Principles, Dilemmas and Uncomfortable Truths, Londyn 2009.

18. Sawicki T., Konserwacja dzieł Hasiora, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 44–47.

19. Scholte T., Wharton, G. (red.), Inside Installations. Theory and Practice in the Care of Complex Artworks, Amsterdam 2007.

20. Schädler-Saub U., Weyer A. (red.), Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.

21. Schädler-Saub U., Conservation of modern and contemporary art: what remains of Cesare Brandi's Teoria del restauro, [w :] Theory and Practice in The Conservation of Modern and Contemporary Art Refelctions on the Roots and the Perspectives, Proceedings of the International Symposium held 13–14 January 2009 at the University of Applied Sciences and Arts, Faculty Preservation of Cultural Heritage, red.
U. Schädler-Saub, A. Weyer, Archetype i Hornemann Institut, Hildesheim, 2010.

22. Szmelter, I., Fenomen sztuki współczesnej a konserwacja, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 8, nr 2(29), 1997, s. 6–17.

23. Szmelter I., Nowa rama konceptualna opieki nad dziedzictwem sztuki nowoczesnej – jako podstawa projektu konserwatorskiego oraz nowych procedur w budowaniu kolekcji, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, T. 19, nr 1–4 (72–75), 2008, s. 4–13.

24. Szmelter I., Sztuka totalna czy dychotomia? Klasyczna i nowoczesna sztuka w dokumentacji i opiece, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 5, 2011, s. 16–20.

25. Szmelter I., Wartościowanie w ochronie dziedzictwa kultury na linii czasu, [w:] Systemy wartościowania dziedzictwa; stan badań i problemy, red. B. Szmygin, Polski Komitet Narodowy ICOMOS & Politechnika Lubelska, Lublin–Warszawa 2015,
s. 241–261.

26. Szmelter I., Współczesne wartościowanie dziedzictwa sztuk wizualnych – próba opisu i systematyzacji, [w:] Systemy wartościowania dziedzictwa; stan badań i problemy, red. B. Szmygin, Polski Komitet Narodowy ICOMOS & Politechnika Lubelska, Lublin–Warszawa 2015.

27. Wachowiak M., Kamiński S. A., Conservation – artistic transgressions. Ethical issues related to conservators’ participation within artistic actions questioning or redefining objects’ integrity, [w:] Current Technical Challenges in Paintings Conservation., red. A. Barros D’Sa, L. Bone, R. Clarricoates, H. Dowding, London 2015, s. 99–112.

28. Wachowiak M., Kamiński S. A., Konserwatorsko-artystyczne transgresje, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, T. XLV, 2014, s. 13–39.

30. Wachowiak M., Ingerencje konserwatorskie w dzieła artystów żyjących. Nowe konteksty praktyki i etyki konserwatorskiej, CSW „Znaki Czasu”, Toruń 2018.
31. M. Wachowiak, Ingerencja jako interakcja, Wydawnictwo naukowe UMK, Toruń 2021.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 14-OG-KON-Z w USOSweb