Państwo prawa – czym było, jest i może być? Rozwój koncepcji w ujęciu historycznym i porównawczym 1300-OG-PP-FS

1/ Zagadnienia wstępne. Wprowadzenie terminologiczne: pojęcie „państwo prawa”, „państwo praworządne”, „Rechtstaat”, „rule of law” – 2 godz.
2/ Filozoficzne korzenie koncepcji podległości organów władzy prawu. Charakterystyka anglosaskiego pojmowania państwa prawa – rule of law; rozwój koncepcji na kontynencie amerykańskim – 4 godz.
3/ Ukształtowanie koncepcji trójpodziału władzy i mechanizmów odpowiedzialności władzy – 2 godz.
4/ Teoria państwa prawa w XIX w. i XX w. w Niemczech. Kryzys państwa praworządnego, rozumienie prawa w dobie nazizmu niemieckiego. Próby przezwyciężenia kryzysu zaufania do prawa w okresie powojennym – 6 godz.
5/ Wzrost popularności teorii niepozytywistycznych po II Wojnie Światowej. Zarys ochrony człowieka i obywatela w systemach krajowych (m.in. przykład RFN), regionalnych (Rada Europy i Europejska Konwencja Praw Człowieka, ETPCZ a Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka) i globalnych. Rule of law i TSUE – wybrane zagadnienia – 4 godz.
6/ Wybrane komponenty w zakresie instytucjonalnych gwarancji praworządności – rozwój sądownictwa administracyjnego w zarysie historycznym – 2 godz.
7/ Zasada konstytucyjności aktów prawnych i jej badanie. Modele sądownictwa konstytucyjnego (USA a wybrane modele europejskie) i ich rozwój – 4 godz.
8/ Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Skarga konstytucyjna – 2 godz.
9/ Inne gwarancje konstytucyjne: prawo petycji, działalność ombudsmanów – 2 godz.
10/ Zagrożenia, z którymi mierzy się państwo prawa - w ujęciu otwartej dyskusji - 2 godz.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( 35 godz.): np. - udział w wykładach - 30 - konsultacje z nauczycielem akademickim - 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 25 godz.): np. - pisanie prac, projektów - 10 - czytanie literatury - 5 - przygotowanie do kolokwium - 10 Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Student ma podstawową wiedzę z zakresu historii ewolucji koncepcji praworządności i jej obecności w nowoczesnym konstytucjonalizmie od końca XVIII po wiek XXI, rozumie wpływ tych tej koncepcji na kształt polityczno-ustrojowy dzisiejszej Europy i Stanów Zjednoczonych W2: Charakteryzuje elementy koncepcji praworządności: klauzuli państwa prawnego, zasady demokratyzmu, charakteryzuje gwarancje instytucjonalne zasady praworządności, a w tym kontekście - elementy sądownictwa konstytucyjnego i administracyjnego w ich historycznej ewolucji

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Student potrafi samodzielnie wskazać praktyczne dylematy zasady praworządności w drodze interpretacji tekstu źródłowego na wybranych przykładach (teksty doktryny, akty prawne, przykłady orzecznictwa). Student potrafi, wykorzystując wiedzę teoretyczną, wskazać kluczowe cechy realizacji zasady praworządności w akcie konstytucyjnym. U2: Student zdobywa umiejętność przestrzennej orientacji w elementach realizacji koncepcji praworządności na gruncie ustrojowym, rozpoznaje współzależności między tymi elementami, uzyskuje umiejętność ich niepogłębionej analizy oraz rozpoznawania zagrożeń praworządności.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Student wie, w jaki sposób doskonalić własną wiedzę poprzez samokształcenie - zna stosowne źródła wiedzy teoretycznej i praktycznej

Metody dydaktyczne

Wykład konwersatoryjny, z wykorzystaniem metody problemowej, referatu. Wykorzystanie metod online: prezentacji treści, wymiany i dyskusji

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Tarnowska

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- kolokwium - W1, W2
- aktywność – U1, U2, K1

Kryteria oceniania:
Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie testu pisemnego, obejmującego pytania jednokrotnego wyboru, półotwarte, pytanie otwarte. Ostateczna ocena uwzględnia także odnotowaną wyróżniającą aktywność studenta w konwersatoryjnych elementach wykładu i pracy analitycznej (niewielka objętościowo wypowiedź pisemna lub inna zwięzła prezentacja szczegółowego zagadnienia) - możliwość podniesienia oceny z testu łącznie o 1 stopień)
ndst – do 50%
dst- 50% - 59%
dst plus- 60-69%
db- 70-79%
db plus- 80-89%
bdb- 90-100 pkt%

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

1. Maciąg Zbigniew, Kształtowanie zasad państwa demokratycznego, prawnego i socjalnego w Niemczech (do 1949 r.), Białystok 1998
2. Grzybowski Marian, Tuleja Piotr (red), Państwo demokratyczne, prawne i socjalne. Studia konstytucyjne, t. I, Kraków 2014, w szczególności prace Adama Jamroza, Jerzego Malca, Tadeusza Biernata, Tomasza Wieciecha
3. Morlino Leonardo and Palombella Gianluigi, Rule of law and democracy: inquiries into internal and external issues, Leiden - Boston 2010 [electronic resource]
4. Drinóczi Tímea, Bień-Kacała Agnieszka, Rule of Law, Common Values, and Illiberal Constitutionalism. Poland and Hungary within the European Union, Routledge 2021
5. Artykuły polecane i udostępniane na bieżąco przez wykładowcę

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1300-OG-PP-FS w USOSweb