Kryminologia 1300-KRY-1FS

1. Pojęcie i geneza kryminologii (krótka historia kształtowania się dyscypliny); zadania i działy kryminologii; kryminologia a inne nauki penalne (pojęcia: nauka prawa karnego, wiktymologia, penologia, kryminalistyka, nauka o polityce kryminalnej, penitencjarystyka); kryminologia a nauki biologiczne i medyczne; kryminologia a psychologia; kryminologia a pedagogika; kryminologia a statystyka; kryminologia a socjologia; kryminologia a ekonomia; kryminologia a historia; ogólne przedstawienie pojęć: przestępstwo, przestępczość, przestępca (sprawca przestępstwa), ofiara przestępstwa (pokrzywdzony) oraz generalna charakterystyka problematyki zapobiegania i reakcji wobec przestępczości (funkcjonowania mechanizmów oraz działalności instytucji kontroli społecznej w tym zakresie) – 5 godz.
2. Paradygmaty i teorie kryminologiczne: podstawowe kwestie różnicujące paradygmaty kryminologiczne; kryminologia pozytywistyczna, antynaturalistyczna, klasyczna i neoklasyczna - charakterystyka; teorie w ramach poszczególnych nurtów kryminologii: teorie biopsychologiczne (np. teorie antropologiczne), pozytywistyczne teorie socjologiczne (np. teorie kontroli); teoria naznaczenia społecznego, teorie kryminologiczne w kontekście problematyki konfliktu społecznego (np. nurt kryminologii radykalnej); nurt fenomenologiczny (koncepcje społecznych funkcji prawa karnego); ekonomiczna teoria przestępczości – 5 godz.
3. Charakterystyka przestępczości: zapobieganie i przeciwdziałanie przestępczości jako problem społeczny i ekonomiczny (w wymiarze krajowym oraz międzynarodowym); badania nad przestępczością (diagnostyczne, eksplanacyjne, prognostyczne); opis ilościowy i jakościowy zjawiska przestępczości (rozmiary, struktura i dynamika przestępczości; wpływ zmiany społecznej i różnych czynników życia społecznego na przestępczość); pojęcia: przestępczość rzeczywista, przestępczość ujawniona, przestępczość nieujawniona - problematyka „ciemnej liczby przestępstw” i metod badawczych: eksperymentu, obserwacji uczestniczącej oraz wywiadu; rodzaje i charakterystyka statystyk kryminalnych; generalna charakterystyka wybranych zjawisk kryminalnych (przestępczości przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko mieniu, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, zorganizowanej i gospodarczej) – 6 godz.
4. Ofiara przestępstwa i jej rola w genezie fenomenu zachowania przestępnego: pojęcie wiktymologii i charakterystyka koncepcji wiktymologicznych (z akcentem na koncepcję wiktymologii kryminalnej); pojęcia: ofiara przestępstwa oraz pokrzywdzony; pojęcie przestępstwa bez ofiar (victimless crime); wiktymność i wiktymizacja, zarówno pierwotna, jak i wtórna (czynniki i okoliczności sprzyjające czy towarzyszące stawaniu się ofiarą przestępstwa; udział, rola ofiary w procesie wiktymizacji, możliwość ponownego pokrzywdzenia ofiary w wyniku reakcji społecznej na jej wiktymizację); ofiara a system wymiaru sprawiedliwości (partycypacja, rola i oczekiwania ofiary w procesie wymierzania sprawiedliwości; wpływ ofiary na wymiar sprawiedliwości i wpływ wymiaru sprawiedliwości na ofiarę) - 3 godz.
5. Wybrane zjawiska społeczne o potencjale kryminogennym – ogólna charakterystyka (prostytucja, narkomania, działalność sekt o charakterze destrukcyjnym oraz subkultur dewiacyjnych) - 1 godz.