Historia administracji
1300-HIST_ADM-N1
CZĘŚĆ I
Zagadnienia ogólne.
• Zagadnienia wstępne – chronologiczny i terytorialny
zakres przedmiotu.
• Podstawowe cechy administracji (zasady: terytorializmu i
resortowości, centralizacji i decentralizacji, koncentracji i
dekoncentracji, hierarchicznego podporządkowania,
kolegialności i jednoosobowego kierownictwa,
biurokratyzmu; granice działalności administracyjnej).
Charakterystyka ewolucji form państwa XVIII-XX w.
• Monarchia absolutna (absolutyzm renesansowy, klasyczny,
oświecony, neoabsolutyzm).
• Prawne podstawy funkcjonowania państw epoki
kapitalizmu; konstytucjonalizm i jego charakterystyka;
głowa państwa; monarchia konstytucyjna i jej odmiany,
republika i jej odmiany; organy administracji centralnej;
relacje między władzą ustawodawczą a wykonawczą;
administracja terytorialna i samorząd; ewolucja państwa i
jej przebieg; kryzys państwa liberalnego; państwo dobrobytu;
autorytaryzm,; faszyzm; komunizm;
charakterystyka współczesnych form systemu rządów
demokratycznych).
Administracja wieku Oświecenia.
• Systemy biurokratyczne państw europejskich (Anglia,
Francja, Prusy, Austria, Rosja) i ich cechy
charakterystyczne.
Klasyczna administracja XIX w.
• Organizacja i tryb działania administracji centralnej (Anglia,
Francja, Prusy, Austria, Rosja).
• Organizacja i tryb działania rządowej administracji
terytorialnej.
• Samorząd terytorialny – koncepcja, geneza i organizacja
(Anglia, Francja, Prusy, Austria, Rosja).
• Geneza i typy sądownictwa administracyjnego w Europie.
Administracja XX w.
• Przeobrażenia administracji centralnej i terytorialnej
(rządowej i samorządowej).
CZĘŚĆ II
Kształtowanie się nowoczesnej administracji w czasach stanisławowskich 1764-1795.
• Reformy zarządu Rzeczypospolitej w latach 1764-1788.
• Reformy administracyjne na Sejmie Czteroletnim
Administracja w czasie zaborów.
• Księstwo Warszawskie – administracja centralna i
terytorialna; samorząd.
• Królestwo Polskie w latach 1815 – 1914.
• Zabór pruski w latach 1815-1914; Wielkie Księstwo
Poznańskie i jego status.
• Galicja w okresie przedautonomicznym i po 1861 –
władze rządowe i krajowe.
Administracja w czasach II Rzeczypospolitej.
• Dzielnicowe organy władzy państwowej na ziemiach
polskich w latach 1916-1922.
• Konstytucyjne regulacje statusu administracji.
• Administracja centralna, rządowa administracja
terytorialna; samorząd terytorialny.
Administracja na ziemiach polskich w latach II wojny światowej.
• Administracja pod okupacją: niemiecka i radziecka.
• Administracja Polskiego Państwa Podziemnego.
• Alternatywne wobec PPP struktury władzy (prawica i
komuniści)
Administracja w Polsce Ludowej.
• Administracja centralna, terytorialna oraz samorząd w
latach 1944- 1947. Administracja w Małej Konstytucji z
1947 r. – teoria i praktyka.
• Administracja w Konstytucji PRL z 1952 r.
• Ewolucja administracji w latach 1952-1972.
• Reformy administracyjne 1972-1975.
W cyklu 2021/22Z:
Wykaz zagadnień egzaminacyjnych z Historii administracji
I. Zagadnienia ogólne, administracja europejska
1. Pojęcie i cechy nowożytnej biurokracji. 2. Cechy charakterystyczne XIX-wiecznej administracji. 3. Zasada terytorializmu i resortowości w administracji. 4. Zasada centralizacji i decentralizacji w administracji. 5. Zasada koncentracji i dekoncentracji w administracji. 6. Zasada hierarchicznego podporządkowania w administracji. 7. Zasada kolegialności i jednoosobowego kierownictwa w administracji. 8. Granice działalności administracyjnej. 9. Charakterystyka monarchii absolutnej. 10. Cechy charakterystyczne światłego absolutyzmu. 11. Monarchia konstytucyjna i jej rodzaje. 12. Konstytucyjna monarchia ograniczona a monarchia parlamentarna – różnice i podobieństwa. 13. Republika i jej rodzaje. 14. Republika prezydencjalna a parlamentarna – różnice i podobieństwa. 15. System rządów autorytarnych – charakterystyka. 16. System rządów parlamentarno-gabinetowych – charakterystyka. 17. Charakterystyka państw totalitarnych (faszyzm i komunizm). 18. Administracja centralna i terytorialna przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie Francji, Rosji, Austrii i Prus. 19. Geneza i istota samorządu terytorialnego i jego pierwsze instytucje na przykładzie Anglii, Francji i Prus. 20. Reformy administracji centralnej i lokalnej w XIX w. na przykładzie Prus, Rosji i Austrii. 21. Typy sądownictwa administracyjnego w Europie w XIX wieku na przykładzie Francji, Prus i Austrii
II. Historia administracji na ziemiach polskich.
1. Komisje rządowe w czasach stanisławowskich. 2. Rada Nieustająca. 3. Reformy administracji na Sejmie Czteroletnim 4. Administracja centralna w Konstytucji 3 Maja. 5. Straż Praw w Konstytucji 3 Maja. 6. Administracja centralna w Księstwie Warszawskim. 7. Pozycja i kompetencje monarchy w Księstwie Warszawskim. 8. Rada Stanu i ministrowie w Księstwie Warszawskim. 9. Administracja terytorialna i samorząd w Księstwie Warszawskim. 10. Administracja centralna i lokalna w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 11. Pozycja i kompetencje monarchy w Królestwie Polskim w latach 1815 – 1914. 12. Rada Stanu i Rada Administracyjne w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 13. Ewolucja podziału administracyjnego Królestwa Polskiego w latach 1815 – 1914. 14. Władze centralne Wolnego Miasta Krakowa. 15. Administracja i samorząd w zaborze pruskim w XIX wieku. 16. Status Wielkiego Księstwa Poznańskiego w monarchii pruskiej w XIX wieku. 17. Administracja w zaborze rosyjskim w okresie międzypowstaniowym i po powstaniu styczniowym. 18. Władze autonomiczne i rządowe w Galicji w II poł. XIX wieku. 19. Dzielnicowe organy władzy państwowej na ziemiach polskich w latach 1916 – 1919. 20. Administracja centralna w II Rzeczypospolitej. 21. Klasyfikacja i rodzaje administracji terytorialnej w II Rzeczypospolitej. 22. Rządowa administracja zespolona w II Rzeczypospolitej. 23. Rządowa administracja niezespolona w II Rzeczypospolitej. 24. Administracja samorządowa w II Rzeczypospolitej. 25. Administracja ziem polskich pod okupacją w latach II wojny światowej. 26. Polskie Państwo Podziemne. 27. Cywilne organy Polskiego Państwa Podziemnego. 28. Pion wojskowy Polskiego Państwa Podziemnego. 29. Komunistyczne organy władzy i administracji w latach II wojny światowej. 30. Administracja centralna w latach 1944 – 1947. 31. Administracja centralna w latach 1947 – 1952. 32. Administracja terenowa i samorząd w latach 1944 – 1950. 33. Administracja terenowa w latach 1950 – 1972. 34. Reformy administracyjne w latach 1972 – 1975.
|
W cyklu 2022/23Z:
Wykaz zagadnień egzaminacyjnych z Historii administracji
I. Zagadnienia ogólne, administracja europejska
1. Pojęcie i cechy nowożytnej biurokracji. 2. Cechy charakterystyczne XIX-wiecznej administracji. 3. Zasada terytorializmu i resortowości w administracji. 4. Zasada centralizacji i decentralizacji w administracji. 5. Zasada koncentracji i dekoncentracji w administracji. 6. Zasada hierarchicznego podporządkowania w administracji. 7. Zasada kolegialności i jednoosobowego kierownictwa w administracji. 8. Granice działalności administracyjnej. 9. Charakterystyka monarchii absolutnej. 10. Cechy charakterystyczne światłego absolutyzmu. 11. Monarchia konstytucyjna i jej rodzaje. 12. Konstytucyjna monarchia ograniczona a monarchia parlamentarna – różnice i podobieństwa. 13. Republika i jej rodzaje. 14. Republika prezydencjalna a parlamentarna – różnice i podobieństwa. 15. System rządów autorytarnych – charakterystyka. 16. System rządów parlamentarno-gabinetowych – charakterystyka. 17. Charakterystyka państw totalitarnych (faszyzm i komunizm). 18. Administracja centralna i terytorialna przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie Francji, Rosji, Austrii i Prus. 19. Geneza i istota samorządu terytorialnego i jego pierwsze instytucje na przykładzie Anglii, Francji i Prus. 20. Reformy administracji centralnej i lokalnej w XIX w. na przykładzie Prus, Rosji i Austrii. 21. Typy sądownictwa administracyjnego w Europie w XIX wieku na przykładzie Francji, Prus i Austrii
II. Historia administracji na ziemiach polskich.
1. Komisje rządowe w czasach stanisławowskich. 2. Rada Nieustająca. 3. Reformy administracji na Sejmie Czteroletnim 4. Administracja centralna w Konstytucji 3 Maja. 5. Straż Praw w Konstytucji 3 Maja. 6. Administracja centralna w Księstwie Warszawskim. 7. Pozycja i kompetencje monarchy w Księstwie Warszawskim. 8. Rada Stanu i ministrowie w Księstwie Warszawskim. 9. Administracja terytorialna i samorząd w Księstwie Warszawskim. 10. Administracja centralna i lokalna w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 11. Pozycja i kompetencje monarchy w Królestwie Polskim w latach 1815 – 1914. 12. Rada Stanu i Rada Administracyjne w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 13. Ewolucja podziału administracyjnego Królestwa Polskiego w latach 1815 – 1914. 14. Władze centralne Wolnego Miasta Krakowa. 15. Administracja i samorząd w zaborze pruskim w XIX wieku. 16. Status Wielkiego Księstwa Poznańskiego w monarchii pruskiej w XIX wieku. 17. Administracja w zaborze rosyjskim w okresie międzypowstaniowym i po powstaniu styczniowym. 18. Władze autonomiczne i rządowe w Galicji w II poł. XIX wieku. 19. Dzielnicowe organy władzy państwowej na ziemiach polskich w latach 1916 – 1919. 20. Administracja centralna w II Rzeczypospolitej. 21. Klasyfikacja i rodzaje administracji terytorialnej w II Rzeczypospolitej. 22. Rządowa administracja zespolona w II Rzeczypospolitej. 23. Rządowa administracja niezespolona w II Rzeczypospolitej. 24. Administracja samorządowa w II Rzeczypospolitej. 25. Administracja ziem polskich pod okupacją w latach II wojny światowej. 26. Polskie Państwo Podziemne. 27. Cywilne organy Polskiego Państwa Podziemnego. 28. Pion wojskowy Polskiego Państwa Podziemnego. 29. Komunistyczne organy władzy i administracji w latach II wojny światowej. 30. Administracja centralna w latach 1944 – 1947. 31. Administracja centralna w latach 1947 – 1952. 32. Administracja terenowa i samorząd w latach 1944 – 1950. 33. Administracja terenowa w latach 1950 – 1972. 34. Reformy administracyjne w latach 1972 – 1975.
|
W cyklu 2023/24Z:
Wykaz zagadnień egzaminacyjnych z Historii administracji
I. Zagadnienia ogólne, administracja europejska
1. Pojęcie i cechy nowożytnej biurokracji. 2. Cechy charakterystyczne XIX-wiecznej administracji. 3. Zasada terytorializmu i resortowości w administracji. 4. Zasada centralizacji i decentralizacji w administracji. 5. Zasada koncentracji i dekoncentracji w administracji. 6. Zasada hierarchicznego podporządkowania w administracji. 7. Zasada kolegialności i jednoosobowego kierownictwa w administracji. 8. Granice działalności administracyjnej. 9. Charakterystyka monarchii absolutnej. 10. Cechy charakterystyczne światłego absolutyzmu. 11. Monarchia konstytucyjna i jej rodzaje. 12. Konstytucyjna monarchia ograniczona a monarchia parlamentarna – różnice i podobieństwa. 13. Republika i jej rodzaje. 14. Republika prezydencjalna a parlamentarna – różnice i podobieństwa. 15. System rządów autorytarnych – charakterystyka. 16. System rządów parlamentarno-gabinetowych – charakterystyka. 17. Charakterystyka państw totalitarnych (faszyzm i komunizm). 18. Administracja centralna i terytorialna przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie Francji, Rosji, Austrii i Prus. 19. Geneza i istota samorządu terytorialnego i jego pierwsze instytucje na przykładzie Anglii, Francji i Prus. 20. Reformy administracji centralnej i lokalnej w XIX w. na przykładzie Prus, Rosji i Austrii. 21. Typy sądownictwa administracyjnego w Europie w XIX wieku na przykładzie Francji, Prus i Austrii
II. Historia administracji na ziemiach polskich.
1. Komisje rządowe w czasach stanisławowskich. 2. Rada Nieustająca. 3. Reformy administracji na Sejmie Czteroletnim 4. Administracja centralna w Konstytucji 3 Maja. 5. Straż Praw w Konstytucji 3 Maja. 6. Administracja centralna w Księstwie Warszawskim. 7. Pozycja i kompetencje monarchy w Księstwie Warszawskim. 8. Rada Stanu i ministrowie w Księstwie Warszawskim. 9. Administracja terytorialna i samorząd w Księstwie Warszawskim. 10. Administracja centralna i lokalna w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 11. Pozycja i kompetencje monarchy w Królestwie Polskim w latach 1815 – 1914. 12. Rada Stanu i Rada Administracyjne w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 13. Ewolucja podziału administracyjnego Królestwa Polskiego w latach 1815 – 1914. 14. Władze centralne Wolnego Miasta Krakowa. 15. Administracja i samorząd w zaborze pruskim w XIX wieku. 16. Status Wielkiego Księstwa Poznańskiego w monarchii pruskiej w XIX wieku. 17. Administracja w zaborze rosyjskim w okresie międzypowstaniowym i po powstaniu styczniowym. 18. Władze autonomiczne i rządowe w Galicji w II poł. XIX wieku. 19. Dzielnicowe organy władzy państwowej na ziemiach polskich w latach 1916 – 1919. 20. Administracja centralna w II Rzeczypospolitej. 21. Klasyfikacja i rodzaje administracji terytorialnej w II Rzeczypospolitej. 22. Rządowa administracja zespolona w II Rzeczypospolitej. 23. Rządowa administracja niezespolona w II Rzeczypospolitej. 24. Administracja samorządowa w II Rzeczypospolitej. 25. Administracja ziem polskich pod okupacją w latach II wojny światowej. 26. Polskie Państwo Podziemne. 27. Cywilne organy Polskiego Państwa Podziemnego. 28. Pion wojskowy Polskiego Państwa Podziemnego. 29. Komunistyczne organy władzy i administracji w latach II wojny światowej. 30. Administracja centralna w latach 1944 – 1947. 31. Administracja centralna w latach 1947 – 1952. 32. Administracja terenowa i samorząd w latach 1944 – 1950. 33. Administracja terenowa w latach 1950 – 1972. 34. Reformy administracyjne w latach 1972 – 1975.
|
W cyklu 2024/25Z:
Wykaz zagadnień egzaminacyjnych z Historii administracji
I. Zagadnienia ogólne, administracja europejska
1. Pojęcie i cechy nowożytnej biurokracji. 2. Cechy charakterystyczne XIX-wiecznej administracji. 3. Zasada terytorializmu i resortowości w administracji. 4. Zasada centralizacji i decentralizacji w administracji. 5. Zasada koncentracji i dekoncentracji w administracji. 6. Zasada hierarchicznego podporządkowania w administracji. 7. Zasada kolegialności i jednoosobowego kierownictwa w administracji. 8. Granice działalności administracyjnej. 9. Charakterystyka monarchii absolutnej. 10. Cechy charakterystyczne światłego absolutyzmu. 11. Monarchia konstytucyjna i jej rodzaje. 12. Konstytucyjna monarchia ograniczona a monarchia parlamentarna – różnice i podobieństwa. 13. Republika i jej rodzaje. 14. Republika prezydencjalna a parlamentarna – różnice i podobieństwa. 15. System rządów autorytarnych – charakterystyka. 16. System rządów parlamentarno-gabinetowych – charakterystyka. 17. Charakterystyka państw totalitarnych (faszyzm i komunizm). 18. Administracja centralna i terytorialna przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie Francji, Rosji, Austrii i Prus. 19. Geneza i istota samorządu terytorialnego i jego pierwsze instytucje na przykładzie Anglii, Francji i Prus. 20. Reformy administracji centralnej i lokalnej w XIX w. na przykładzie Prus, Rosji i Austrii. 21. Typy sądownictwa administracyjnego w Europie w XIX wieku na przykładzie Francji, Prus i Austrii
II. Historia administracji na ziemiach polskich.
1. Komisje rządowe w czasach stanisławowskich. 2. Rada Nieustająca. 3. Reformy administracji na Sejmie Czteroletnim 4. Administracja centralna w Konstytucji 3 Maja. 5. Straż Praw w Konstytucji 3 Maja. 6. Administracja centralna w Księstwie Warszawskim. 7. Pozycja i kompetencje monarchy w Księstwie Warszawskim. 8. Rada Stanu i ministrowie w Księstwie Warszawskim. 9. Administracja terytorialna i samorząd w Księstwie Warszawskim. 10. Administracja centralna i lokalna w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 11. Pozycja i kompetencje monarchy w Królestwie Polskim w latach 1815 – 1914. 12. Rada Stanu i Rada Administracyjne w Królestwie Polskim doby konstytucyjnej. 13. Ewolucja podziału administracyjnego Królestwa Polskiego w latach 1815 – 1914. 14. Władze centralne Wolnego Miasta Krakowa. 15. Administracja i samorząd w zaborze pruskim w XIX wieku. 16. Status Wielkiego Księstwa Poznańskiego w monarchii pruskiej w XIX wieku. 17. Administracja w zaborze rosyjskim w okresie międzypowstaniowym i po powstaniu styczniowym. 18. Władze autonomiczne i rządowe w Galicji w II poł. XIX wieku. 19. Dzielnicowe organy władzy państwowej na ziemiach polskich w latach 1916 – 1919. 20. Administracja centralna w II Rzeczypospolitej. 21. Klasyfikacja i rodzaje administracji terytorialnej w II Rzeczypospolitej. 22. Rządowa administracja zespolona w II Rzeczypospolitej. 23. Rządowa administracja niezespolona w II Rzeczypospolitej. 24. Administracja samorządowa w II Rzeczypospolitej. 25. Administracja ziem polskich pod okupacją w latach II wojny światowej. 26. Polskie Państwo Podziemne. 27. Cywilne organy Polskiego Państwa Podziemnego. 28. Pion wojskowy Polskiego Państwa Podziemnego. 29. Komunistyczne organy władzy i administracji w latach II wojny światowej. 30. Administracja centralna w latach 1944 – 1947. 31. Administracja centralna w latach 1947 – 1952. 32. Administracja terenowa i samorząd w latach 1944 – 1950. 33. Administracja terenowa w latach 1950 – 1972. 34. Reformy administracyjne w latach 1972 – 1975.
|
Całkowity nakład pracy studenta
Godziny realizowane z udziałem nauczyciela akademickiego;
- wykład - 30 h,
- konsultacje z pracownikiem - 15 h,
Praca własna studenta: -
- przygotowanie do egzaminu, w tym studiowanie zalecanej
literatury - 50 h
- egzaminy - 5 h
Liczba godzin pracy studenta ogółem: 100 h
Efekty uczenia się - wiedza
W1- student ma zaawansowaną wiedzę o procesach zmian dotyczących struktur,
organizacji i funkcjonowania instytucji administracyjnych w Europie i
na ziemiach polskich oraz o przyczynach, przebiegu i konsekwencjach
tych zmian w przeszłości i współcześnie (K_W09);
W2- student ma zaawansowaną wiedzę o teoriach dotyczących organizacji
i funkcjonowania instytucji administracyjnych w europejskim kręgu
cywilizacyjnym i o ich historycznej ewolucji (K_W10).
Efekty uczenia się - umiejętności
U1 - student potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska
społeczno-prawne w zakresie nauk prawno-administracyjnych, zna
ich genezę i historyczną ewolucję (K_U01);
U2 - dzięki nabytej wiedzy w dziedzinie historii administracji posiada
umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społeczno-prawnego
oddziaływania instytucji administracyjnych, innych instytucji
publicznych i społeczno-politycznych na funkcjonowanie
społeczeństwa (K_U08)
U3 - student potrafi samodzielnie doskonalić nabytą wiedzę i
umiejętności oraz rozszerzać ja zgodnie z potrzebami rynku,
aby w sposób profesjonalny wykonywać swoja prace
zawodową (K_U13)
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
K1 - student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności
i doskonale rozumie potrzebę jej ciągłego pogłębiania i
aktualizowania na podstawie wiadomości o ciągłej zmienności
sytuacji w toku rozwoju dziejowego cywilizacji europejskiej
(K_K01);
Metody dydaktyczne
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obowiązkowy
Wymagania wstępne
Brak.
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Sposób zaliczenia:
• egzamin na ocenę; – wiedza udokumentowana na egzaminie pisemnym; 60 min., 3 pytania problemowe (15 min.), 3 – szczegółowe (5 min.); za pytania problemowe 15 pktów za każde, za szczegółowe - 5 pktów za każde; ocena pozytywna po uzyskaniu min. 30 pktów; ocena dst plus 40 pkt.., ocena db 45- 50 pkt, ocena db plus 50-55 pktów; ocena bdb 55-60 pktów
Formy zaliczenia:
• końcowy egzamin pisemny na ocenę z całości materiału zaprezentowanego na wykładach i opanowanego na podstawie zalecanej literatury.
• w przypadku przeprowadzenia egzaminu w formie zdalnej dopuszcza się możliwość zaliczenie przedmiotu napodstawie esejów
Podstawowe kryteria:
• wykład - wiedza udokumentowana na podstawie egzaminu.
Praktyki zawodowe
Literatura
Literatura podstawowa:
• J. Malec, D. Malec, Historia administracji i myśli
administracyjnej, Kraków 2000 i wyd. nast.
• W. Witkowski, Historia administracji w Polsce 1764 –
1989, Warszawa 2007
Literatura uzupełniająca:
• D. Janicka, Ustrój administracji w nowożytnej Europie,
Toruń 2002
• T. Maciejewski, Historia administracji, Warszawa 2002
• M. Żukowski, Dzieje administracji w Polsce w XX wieku,
Warszawa 2011
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: