Sztuka wojenna średniowiecza 1202-W-SzWSr-S1

https://moodle.umk.pl/WNH/course/view.php?id=125 (w cyklu 2023/24L)

Zakres omawianych tematów:

Okres wędrówek ludów: armia rzymska – armie "barbarzyńskie"
Ekspansja bizantyjska w VI wieku
Wojskowość monarchii Franków
Służba wojskowa w systemie feudalnym
Organizacja wojska w Cesarstwie Rzymskim w X-XI wieku
Rycerstwo
Wyprawy krzyżowe
Zakony rycerskie
Budownictwo warowne
Narodziny i rozwój wojsk najemnych
Wywiad i kontrwywiad
Geneza i rozwój broni palnej
Tzw. wojna stuletnia

W cyklu 2022/23L:

Wykazy poszczególnych tematów wykładu i ćwiczeń znajdują się w zakładkach szczegółowych.

W cyklu 2023/24L:

W ramach przedmiotu (wykładu i ćwiczeń) w semestrze letnim 2023/24 zostanie omówione szereg zagadnień wojskowości łacińskiego kręgu kulturowego w okresie średniowiecza (ok. V/VI - ok. XV/XVI w.), dotyczących zarówno sposobów organizacji wojska, praktyki prowadzenia wojen, jak i kwestii uzbrojenia oraz uwarunkowań kulturowych aktywności militarnej człowieka we wspomnianym kręgu kulturowym.
Szczegółowe tematy poruszane na wykładzie i w ramach ćwiczeń przedstawione są w szczegółowych opisach tych zajęć.

W cyklu 2024/25L:

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy studenta mieści się w wymiarze 60 godzin dla wykładu i 60 godzin dla ćwiczeń.

Efekty uczenia się - wiedza

Wiedza: • zna genezę i znaczenie pojęć feudalizm, rycerz, zaciężny, kondotier • zna i rozumie pojęcia: negocjacje, rokowania, rozejm, „pokój Boży”, konflikt, traktat • zna i rozumie pojęcia: hołd, marchia, lenno, senior, princeps, sekularyzacja, ekspansja • zna pojęcia: źródła historyczne, literatura naukowa • zna i rozumie pojęcia: kronika, rocznik, biografia, hagiografia, dokument • zna zasady korzystania ze zbiorów bibliotecznych • zna zasady poszukiwania literatury naukowej • zna zasady korzystania z bibliografii • zna podstawowe źródła dotyczące najważniejszych konfliktów militarnych w Europie w epoce średniowiecza • poznaje pojęcia przestrzeń, terytorium, władztwo, państwo, Lewant • poznaje podstawowy zakres z zakresu rozwoju i funkcjonowania brani palnej • zna zasady periodyzacji okresu średniowiecza • poznaje pojęcia margrabia, hrabia, komtur, najemnik, centralizacja, decentralizacja • zna podstawowe nauki pomocnicze historii i rozumie ich znaczenie w badaniach nad wojskowością średniowiecza • zna zasady ustalania i porządkowania faktów • poznaje zasady kształtowania świadomości etnicznej, narodowej i państwowej

Efekty uczenia się - umiejętności

Umiejętności: • charakteryzuje i odróżnia terytoria i granice najważniejszych państw europejskich między V a XV wiekiem • charakteryzuje i rozpoznaje terytoria Cesarstwa Bizantyjskiego i Lewantu między VI a XIV wiekiem • wskazuje podstawowe róźnice między państwem scentralizowanym i zdecentralizowanym • dostrzega specyfikę poszczególnych systemów wojskowych średniowiecza • dostrzega specyfikę rożnych sposobów prowadzenia wojny • potrafi korzystać ze zbiorów bibliotecznych (w wersji klasycznej i elektronicznej) • zna bibliografie i potrafi je wykorzystywać w celach badawczych • wskazuje różnice między ustrojami politycznymi cesarstwa, monarchii, księstwa, marchii, państwa zakonnego • charakteryzuje system wojskowy w ustroju feudalnym • wyjaśnia różnice między rozejmem a pokojem • rozumie cel porównywania ustrojów politycznych • wyjaśnia jaką rolę w dziejach konfliktów zbrojnych odgrywa szpiegostwo • rozumie zasady funkcjonowania monarchii dziedzicznej i stanowej • rozumie uniwersalne znaczenie wypraw krzyżowych dla Europy • dostrzega istnienie określonych, powszechnych reguł w kontaktach dyplomatycznych • wyjaśnia powiązania między wojną a gospodarką • zna pojęcia: czas, miejsce i autorstwo źródła • rozumie zagadnienie struktury administracyjnej i terytorialnej państwa • wyjaśnia jakie są podstawowe przyczyny wojen • dostrzega rolę wykształcenia w militarnych sukcesach średniowiecznych władców • rozumie pojęcia fałszerstwa i falsyfikatu • rozumie pojęcia wiarygodności i autentyczności w ocenie przekazu źródłowego • objaśnia podstawowe różnice między poszczególnymi systemami wojskowymi średniowiecza • objaśnia podstawowe różnice między piechotą, jazdą i artylerią • rozumie pojęcie „państwo wielonarodowościowe” • rozumie pojęcie „unia personalna” • zna zasady ustalania faktów • zna zasady porządkowania faktów • dostrzega różnice między dynamiką i rodzajami działań militarnych • rozumie pojęcia: senior, wasal, sekularyzacja, ustrój, margrabia, prawo niemieckie, hołd, inwestytura

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Zna podstawowe warunki współpracy i konfliktów między narodami i państwami Dostrzega rolę języka w kształtowaniu się wspólnoty społecznej, narodowej i państwowej Umie wykazać jakie są podstawowe cechy społeczeństwa stanowego Rozumie na czym polegają różnice ustrojowe w państwach późnego średniowiecza Dostrzega nierówności społeczne i przyczyny, które leżą u ich podstaw Widzi różnice między sprawną a nieudolną władzą państwową Rozumie ponadczasowość motywacji ludzkich działań Potrafi wskazać idee i ich wpływ na przeobrażenia ludzi i społeczeństw Dostrzega postęp technologiczny i jego wpływ na zmiany w sposobie funkcjonowania człowieka Widzi znaczenie języka i pisma dla kształtowania wspólnoty Potrafi dostrzec znaczenie religii i duchowości w kształtowaniu postaw wspólnotowych

Metody dydaktyczne podające

- opis
- opowiadanie
- wykład problemowy
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

Brak wymagań wstępnych

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24L:

Krzysztof Kwiatkowski

W cyklu 2024/25L:

Krzysztof Kwiatkowski

W cyklu 2022/23L:

Sławomir Jóźwiak
Krzysztof Kwiatkowski

Kryteria oceniania

wykład - końcowy egzamin ustny z całości materiału na ocenę;
ćwiczenia - końcowy sprawdzian pisemny z zagadnień omawianych na zajęciach oraz aktywność na zajęciach.

Skala ocen:
4,75–5,00 bardzo dobry
4,25–4,74 dobry plus
3,75–4,24 dobry
3,25–3,74 dostateczny plus
2,75–3,24 dostateczny
0–2,74 niedostateczny

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

Podstawowa literatura do wykładu:
- Contamine Oh., Wojna w średniowieczu, Warszawa 2006;
- Jóźwiak S., Kwiatkowski K., Szweda S., Szybkowski S., Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010;
- Carraz D., Les Templiers et la guerre, Clermont-Ferrand 2012;
- Allmand Ch., Wojna stuletnia. Konflikt i społeczeństwo, Kraków 2012.

Podstawowa literatura do ćwiczeń:
- Allmand Ch., Nowa broń i nowa taktyka, [w:] Historia sztuki wojennej. Od starożytności do czasów współczesnych [oryg.: The Cambridge History of Warfare, Cambridge 2005], red. G. Parker, tłum. A. Czarnocki, Warszawa 2008, s. 102–117;
- Contamine Ph., Wojna w średniowieczu [oryg. La Guerre au Moyen Age, Nouvelle Clio, vol. 24, Paris 1994 (ed. 4)], tłum. M. Czajka, Gdańsk–Warszawa 2004 (wyd. 2);
- Duby G., Bitwa pod Bouvines, niedziela, 27 lipca 1214 [oryg.: Le dimanche de Bouvines, 27 juillet 1214, Paris 1973], tłum. M. Tournay-Kossakowska, A. Falęcka, Warszawa 1988;
- Flori J., Rycerze i rycerstwo w średniowieczu [oryg.: Chevaliers et chevalerie au Moyen Age, Paris 1998], tłum. E. Trojańska, Poznań 2003;
- France J., Sztuka wojenna Europy Zachodniej w epoce krucjat 1000–1300 [oryg.: Western Warfare in the age of Crusades 1000–1300, London 1999], tłum. G. Smółka, Oświęcim 2012;
- Gravett Ch., Normański rycerz 950–1204 [oryg.: Norman Knight 950–1204, Osprey, Warrior, vol. 1, London 1993], tłum. K. Ziółkowski, Oświęcim 2018;
- Smith R. D., Artillery, [w:] The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology, ed. C. J. Rogers, vol. 1, Oxford 2010, s. 81‒87.

W cyklu 2022/23L:

Wykazy podstawowej literatury do wykładu i ćwiczeń znajdują się w zakładkach szczegółowych.

W cyklu 2023/24L:

Por. opisy szczegółowe.

W cyklu 2024/25L:

Por. opisy szczegółowe.

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

brak

W cyklu 2024/25L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-W-SzWSr-S1 w USOSweb