Nowożytna sztuka wojenna 1202-W-NSzW-S1
Zajęcia obejmują dwa zasadnicze zespoły zagadnień:
1. Wojskowości Polski / Rzeczpospolitej od XV/XVI do końca XVIII w.
2. Wojskowość zachodnioeuropejska od końca XV w. do czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
W zakresie dotyczącym Polski / Rzeczpospolitej podejmowane są węzłowe zagadnienia dotyczące zarówno problemów strukturalnych, jak i konfliktów zbrojnych. Są zatem z jednej strony omawiane kwestie organizacji sił zbrojnych i przemian zachodzących w tej przestrzeni (od pospolitego ruszenia, przez obronę potoczną, wojska kwarciane, wojska komputowe, wojska suplementowe po wojsko stałe) z uwzględnieniem całej gamy problemów szczegółowych (m.in. podstawy społeczne, sposoby pozyskiwania zbrojnych/żołnierzy, dowódcy, uzbrojenie (broń, oporządzenie i sprzęt militarny), finansowanie i utrzymywanie wojska, dyscyplina i inne). Z drugiej strony analizowane są konflikty zbrojne, w których zaangażowane były Królestwo Polskie i następnie Rzeczpospolita, pod kątem uchwycenia cech charakterystycznych praktyki wojennej określanych w historiografii mianem 'staropolskiej sztuki wojennej'.
W drugim zakresie dotyczącym szeroko pojętej Europy Zachodniej uwaga skoncentrowana jest na uchwyceniu przemian strukturalnych w przestrzeni organizacji sił zbrojnych prowadzących od wojsk najemnych przez różnorodne formy pośrednie do armii stałych. Bliższej analizie poddane są takie fenomeny zachodnioeuropejskiej kultury militarnej jak: landsknechci, tercios, wojska niderlandzkie okresu tzw. reform orańskich, wojska szwedzkie doby Gustawa II Adolfa, pierwsze stałe i w pełni ustrukturyzowane wojsko (tj. armia) francuskie epoki Ludwika XIV oraz armia pruska czasów Fryderyka II Wielkiego.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny
- opis
Metody dydaktyczne poszukujące
- klasyczna metoda problemowa
- ćwiczeniowa
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
- ocena końcowego sprawdzianu pisemnego (K_W02; K_W03; K_W04; K_W07);
- ocena sprawdzianów cząstkowych (K_W02; K_W03; K_W04; K_W07);
- ocena aktywności na zajęciach (K_W04; K_U08; K_U09);
- ocena poziomu przedstawionego na zajęciach krótkiego referatu ustnego (K_W02; K_W03; K_W04; K_W07; K_U08; K_U09);
- ocena pracy pisemnej na zadany temat związany z problematyką omawianą na zajęciach (K_W04; K_W07; K_U08; K_U09);
- ocena egzaminu ustnego (K_W02; K_W03; K_W04; K_W07)
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Wybrana podstawowa literatura:
a) monografie i syntezy:
- Howard Michael E., Wojna w dziejach Europy [oryg.: War in European History, Oxford 1976; 2001], tłum. Tadeusz Rybowski, Wrocław 1990; 2007
- Keegan John, Historia wojen [oryg.: A History of Warfare, New York 1993], tłum. Grzegorz Woźniak, Warszawa 1998
- Kukiel Marian, Zarys historji wojskowości w Polsce, Kraków 1929 (wyd. 1.); London 1993 (wyd. 3.); Poznań 2006 (wyd. 4.)
- Leśniewski Sławomir, Poczet hetmanów polskich i litewskich, Bydgoszcz 1992
- Leśniewski Sławomir, Poczet hetmanów polskich i litewskich, t. 2: XVIII wiek, Bydgoszcz 1992
- Maroń Jerzy, Wojna trzydziestoletnia na Śląsku. Aspekty Militarne, Wrocław–Racibórz 2008
- Minois Georges, Kościół i wojna. Od czasów Biblii do ery atomowej [oryg.: Église et la guerre. De la Bible à l'ère atomique, Paris 1994], tłum. Adam Szymanowski, Warszawa 1998
- Nowak Tadeusz M., Wimmer Jan, Historia oręża polskiego: 963–1795, Warszawa 1981
- Olejnik Karol, Rozwój polskiej myśli wojskowej do końca XVII wieku, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Historia, nr 69, Poznań 1976
- Plewczyński Marek, Wojny i wojskowość polska XVI wieku, t. I: Lata 1500–1548, Zabrze 2011; t. II: Lata 1548–1575, Zabrze 2012
- Wimmer Jan, Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978
- Wimmer Jan, Wojskowość, [w:] Europa i świat w początkach epoki nowożytnej, red. Antoni Mączak, cz. 2: Ideologie, kryzysy, konflikty, Warszawa 1991, s. 71‒97
b) prace zbiorowe:
- Historia sztuki wojennej. Od starożytności do czasów współczesnych [oryg.: The Cambridge History of Warfare, Cambridge 2005], red. Geoffrey Parker, tłum. Andrzej Cichocki, Warszawa 2008
- Historia wojskowości polskiej. Wybrane zagadnienia, red. Witold Biegański, Piotr Stawecki, Janusz Wojtasik, Warszawa 1972
- Rzeczpospolita w latach potopu, red. Jadwoga Muszyńska, Jacek Wijaczka, Prace Instytutu Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, nr 1, Kielce 1996
- Staropolska sztuka wojenna XVI–XVII wieku. Prace ofiarowane Profesorowi Jaremie Maciszewskiemu, red. Mirosław Nagielski, Fasciculi Historici Novi, t. 5, Warszawa 2002
- Wojny północne w XVI–XVIII wieku. W czterechsetlecie bitwy pod Kircholmem, red. Bogusław Dybaś, współpr. Anna Ziemlewska, Toruń 2007
- Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, red. Janusz Sikorski, t. I: Do roku 1648, red. Jadwiga Nadzieja, Warszawa 1965
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: