Historia i dzień dzisiejszy kartografii wojskowej 1202-W-HKW-S1

Historia i dzień dzisiejszy kartografii wojskowej 2022/2023
Podział zajęć na dni- 30 godzin 15 zajęć
1 rok studiów
8.00-9.30, sala AB 2.09

1) 10.10.2022 r. Sprawy organizacyjne, ogólne informacje o przedmiocie, podanie literatury przedmiotu, warunków zaliczenia, przydział tematów do przygotowania.

2) 17.10.2022 r. Przedmiot kartografii wojskowej, jej powiązania z innymi naukami:
 Relacje kartografii wojskowej z geografią wojenną, geografią wojskową, geografią bezpieczeństwa, geografią historyczną oraz topografią wojskową;
 Związki kartografii z geodezją, fotogrametrią i teledetekcją;
 Zakres, struktura i metody badań stosowane w kartografii wojskowej;
 Znaczenie opracowań kartograficznych przy analizie i ocenie warunków terenowych (środowiska geograficznego) na potrzeby misji i operacji wojskowych;
 Rola opracowań kartograficznych w badaniach historycznych;
 Rekonstrukcja działań zbrojnych w oparciu o dawne mapy;
 Wykorzystanie źródeł kartograficznych w badaniach historycznych;
 Metody badania (szczególnie dokładności) dawnych map;
 Wyzwania współczesnej kartografii wojskowej.
 Mapa jako narzędzie pracy historyka.

3) 24.10.2022 r. Opracowania kartograficzne (mapy, mapy specjalne, opisy wojskowo geograficzne, opisy topograficzne, monografie wojskowe, studia operacyjne TDW) wykorzystywane w wojnach i działaniach zbrojnych - ujęcie chronologiczne:
 Początki wykorzystania map i opisów w wojnach i działaniach zbrojnych w Europie Zachodniej i Polsce;
 Polska kartografia wojskowa epoki batoriańskiej;
 Działalność Wilhelma Beauplana, mapy i opis Ukrainy. Jak Beauplan sporządzał mapy?
 Plany, ryciny i pejzaże batalistyczne (przykłady kartografii fortecznej);

4)7.11.2022 r.Tworzenie w armiach korpusów inżynierów wojskowych (geografów wojskowych) i struktur geograficznych;
 Okoliczności opracowania oraz założenia techniczne przyjęte przy wykonaniu Wielkiej Mapy Kwatermistrzostwa;
 Geografia i kartografia wojskowa (urzędowa) państw zaborczych (Rosja, Prusy, Austro-Węgry) przed I wojną światową;
5) 14.11.2022 r. Wykorzystanie map oraz działania służb geograficznych podczas I wojny światowej;

6) 21.11.2022 r. Opracowania WIG- Wojskowego Instytutu Geograficznego w dwudziestoleciu międzywojennym i podczas wojny obronnej 1939 r.;

7) 28.11. 2022 r. Opracowania kartograficzne wykonywane przez walczące armie podczas II wojny światowej;
 Opracowania geograficzne w okresie zimnej wojny;
 Wojskowe opracowania geograficzne w państwach NATO i Układzie Warszawskim;
 Metodologia studiów operacyjnych teatrów działań wojennych (TDW) w Wojsku Polskim po II wojnie światowej.
8) 5.12.2022r. Analogowe opracowania kartograficzne na potrzeby zarządzania bezpieczeństwem państwa:
 Charakterystyka wojskowych map topograficznych i specjalnych;
 Cywilne i wojskowe mapy lotnicze (standardy, wymogi);
 Mapy morskie
 Wojskowa dokumentacja geograficzna;
9) 12.12.2022 r. Cyfrowe wojskowe opracowania geograficzne: Vmap 1, Vmap 2, Vmap2+, Vmap 3, MDCP, rastrowe, obrazowe, NMT, bazy danych geograficznych;
10) 19.12. 2022 r. Dane obrazowe (satelitarne, lotnicze i BSR) jako źródło do lokalizacji i interpretacji obiektów terenowych;
 Wywiad (rozpoznanie) geoprzestrzenny (geospatial Intelligence) koncepcja amerykańskiej agencji National Geospatial-Intelligence Agency (NGA)- nowe podejście do tworzenia informacji geoprzestrzennej na potrzeby sił zbrojnych.

11)2.01. 2023 r. Polityka geoprzestrzenna NATO (NATO Geospatial Policy) i UE:
 Założenia i wymogi NATO w zakresie opracowania danych geograficznych przez państwa członkowski;
 Europejska infrastruktura danych przestrzennych INSPIRE, GMES;
 Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (EUSC The European Union Satellite Centre) w Torrejon w Hiszpanii;
 Standardy NATO w zakresie opracowań kartograficznych;

12) 9.01.2023 r. Praca na mapie , znaki taktyczne

Skala mapy (pojęcie skali i podziałki), pomiar odległości i powierzchni;
Dokładność pomiaru odległości na mapie;
Układy współrzędnych na wojskowych mapach (współrzędne geograficzne, współrzędne prostokątne płaskie, systemy meldunkowe);
Odczytywanie i podawanie współrzędnych na podstawie mapy;
Zasady pomiaru kątów na mapie topograficznej;
Kierunek północy na mapach (rodzaje azymutów i zależności między nimi);
Elementy (opisy) pozaramkowe na wojskowych mapach topograficznych i lotniczych

13) 16.01.2023 r. Przykładowe cyfrowe analiza warunków geograficznych (terenowych) wybranych rejonów Polski;
Geoportale na potrzeby zarządzania kryzysowego;
 Zastosowania systemów informacji geoprzestrzennej do wspomagania procesów zarządzania kryzysowego na szczeblu operacyjnym i taktycznym;
 Podstawowe funkcje programów GIS na poziomie przeglądarek i geoinformacyjnych portali internetowych;

14) 23.01.2023 r. Zabezpieczenie kartograficzne misji i operacji militarnych:
 Przygotowanie opracowań geograficznych na potrzeby misji i operacji militarnych;
 Wykorzystywane satelitarnych danych obrazowych w sytuacjach kryzysowych;
 Mobilne zespoły zabezpieczenia geograficznego;
 Przykładowe opracowania geograficzne na potrzeby misji i operacji wojskowych;

15) 30.01.2023 r. Praca na mapie

Podsumowanie zajęć, Sprawdzian pisemny, wystawienie ocen.

Tematy dla studentów

Studenci, w ramach zaliczenia, mają do wyboru (w uzgodnieniu z wykładowcą) przygotowanie referatu i prezentacji na jeden z niżej wymienionych tematów. Objętość referatów 3-4 strony (edytor Microsoft Word, czcionka Times New Roman-12). Prezentacja ok. 10-15 slajdów (Microsoft Power Point - najmniejsza czcionka 16 ). Slajd nie może obejmować samego tekstu. Czas prezentacji referatów 15-20 minut.

1. Mapy okopów wykonywane podczas I wojny światowej na Froncie Zachodnim (Trench maps)- skale, sposób wykonania i prezentacji sytuacji taktycznej;
2. Polski Atlas Wojskowy z lat 1634-1639, Omówienie i przedstawienie głównych założeń opracowania wg: T. M. Nowak, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XV;
3. Omówienie zbiorów kartograficznych i kolekcji (ze szczególnym podkreśleniem, kartografii wojskowej i kolekcji R. Umiastowskiego) Biblioteki Muzeum Polskiego w Rapperswilu. http://mapy.muzeum-polskie.org/;
4. Środowisko geograficzne na miedziorycie Willema Hondiusa Mapa zniesienia oblężenia Smoleńska w 1634 roku, http://www.kolekcjonerzy.mnw.art.pl/grpol4155.html
5. Prezentacja i omówienie treści Atlasu map i planów służących zrozumieniu historii powstania narodu polskiego wydany w Lipsku 1833 r. przez Richarda Otto Spaziera ;
6. Omówienie okoliczności powstania i zawartości Atlasu Erika Dahlberga z dzieła Samuela Pufendorfa "De rebus a Carolo Gustavo Sueciae Rege ..." z 1696 r. http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=3242;
7. Widoki perspektywiczne i plany Torunia w jego historycznym rozwoju do 1815 r. na podstawie opracowania Andrzej Tomczak
8. Omówienie Opisu Ukrainy I innych prac Guillaume le Vasseur de Beauplan
9. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des westlichen Rußlands w skali 1: 100 000;
10. Prezentacja i omówienie serii Mapy taktycznej Polski” W.I.G. 1:100 000 z okresu międzywojennego;
11. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des Deutschen Reiches w skali 1:100 000 tzw. „Generalstabskarte“ oznaczone, jako „Einheitsblatt” lub „Großblatt”;
12. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Topografische karten ( Mestischblatt) w skali 1: 25 000;
13. Prezentacja i omówienie serii Mapa operacyjna W.I.G. 1:300 000 z okresu międzywojennego;
14. Omówienie problematyki zabezpieczenia geograficznego opracowania w tym Szkiców perspektywicznych terenu walk 2 Korpusu pod Monte Cassino
15. Skale map i mapy wojskowe używanych w Rosji i Związku Radzieckim od 1850 r. do II wojny światowej;
16. Prezentacja i omówienie serii map Übersichtsblatt der Spezialkarte österreichisch- ungarischen Monarchie w skali 1: 75 000;
17. Wojskowe opracowania kartograficzne Samuela Suchodolca (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo: Jan Szeliga, Działalność kartograficzna Samuela i Jana Władysława Suchodolców w Prusach w XVII i XVIII wieku, BN, Warszawa 2004.);
18. Kartografika wojskowe w zbiorach szwedzkich (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo K. Łopatycki, W. Walczak, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie = Maps and plans of the Polish Commonwealth of the 17th c. in archives in Stockholm. T. 1 / Karol Łopatecki, Wojciech Walczak ; [Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego, Warszawa 2011);
19. Przykłady imperialnej kartografii radzieckiej. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuły: John Davies, Uncle Joe knew where you lived, the story of Soviet mapping of Britain i Aleksey Smirnov, USSR Planned to Invade Sweden; col. Desmond Travers Soviet Military Mapping of Ireland during the Cold War oraz W okowach radzieckiej doktryny politycznej Służba Topograficzna Wojska Polskiego w latach 1945-1990. http://geoforum.pl/?menu=47155,47238&link=wojsko-w-okowach-doktryny.
20. Geowizualizacja , współczesny sposób prezentacji historycznych działań bojowych (zbrojnych) na podstawie artykułu Menno-Jan Kraak, Geovisualization illustrated, Journal of Photogrammetry & Remote Sensing 57 (2003) s. 390– 399.
21. Wykorzystanie podczas konfliktów zbrojnych makiet plastycznych terenu
22. Metodyki badania map dawnych. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuł: Kamil Niecioruk, Metodyki badania map dawnych Annales U n i v e r s i t a t i s Ma r i a e C u r i e - S k ł o d o w s k a, L u b l i n , vol. lix, 17 sectio b, 2004; oraz A. Aleksandrowicz, E. Jankowski, O metodach badania map z XVI- XVII wieku, Polski Przegląd Kartograficzny, Nr. 21/1989, z. 3-4, s. 134-145.
23. Omówienie planów, map topograficznych związanych z fortami toruńskimi na podstawie opracowania Atlas Twierdzy Toruń, zeszyty 1,2,3,4, wydawnictwo TNT, Toruń 2006-2008.
24. Omówienie okoliczności powstania i dokonanie charakterystyki mapy Tomasza Makowskiego (Radziwiłłowskiej) z 1613 r. Wielkiego Księstwa Litewskiego „Magni Ducatus Lithuaniae w skali 1:1,3 mln.
25. Omówienie okoliczności powstania oraz treść mapy Karola de Pertheesa, Polonia..... z około 1700 r. w skali 1:934 000 ( J. Madej „ Polonia …1770. Na tle osiemnastowiecznej kartografii polskiej i krajów ościennych, Warszawa 1987).

Historia i dzień dzisiejszy kartografii wojskowej 2023/2024
Podział zajęć na dni- 30 godzin -15 zajęć
1 rok studiów
8.00-9.30, sala AB 2.09

1) 9.10.2023 r. Sprawy organizacyjne, ogólne informacje o przedmiocie, podanie literatury przedmiotu, warunków zaliczenia, przydział tematów do przygotowania.

2) 16.10.2023 r. Przedmiot kartografii wojskowej, jej powiązania z innymi naukami:
 Relacje kartografii wojskowej z geografią wojenną, geografią wojskową, geografią bezpieczeństwa, geografią historyczną oraz topografią wojskową;
 Związki kartografii z geodezją, fotogrametrią i teledetekcją;
 Zakres, struktura i metody badań stosowane w kartografii wojskowej;
 Znaczenie opracowań kartograficznych przy analizie i ocenie warunków terenowych (środowiska geograficznego) na potrzeby misji i operacji wojskowych;
 Rola opracowań kartograficznych w badaniach historycznych;
 Rekonstrukcja działań zbrojnych w oparciu o dawne mapy;
 Wykorzystanie źródeł kartograficznych w badaniach historycznych;
 Metody badania (szczególnie dokładności) dawnych map;
 Wyzwania współczesnej kartografii wojskowej.
 Mapa jako narzędzie pracy historyka.

3) 23.10.2023 r. Opracowania kartograficzne (mapy, mapy specjalne, opisy wojskowo geograficzne, opisy topograficzne, monografie wojskowe, studia operacyjne TDW) wykorzystywane w wojnach i działaniach zbrojnych - ujęcie chronologiczne:
 Początki wykorzystania map i opisów w wojnach i działaniach zbrojnych w Europie Zachodniej i Polsce;
 Polska kartografia wojskowa epoki batoriańskiej;
 Działalność Wilhelma Beauplana, mapy i opis Ukrainy. Jak Beauplan sporządzał mapy?
 Plany, ryciny i pejzaże batalistyczne (przykłady kartografii fortecznej);

4) 6.11.2023 r. Tworzenie w armiach korpusów inżynierów wojskowych (geografów wojskowych) i struktur geograficznych;
 Okoliczności opracowania oraz założenia techniczne przyjęte przy wykonaniu Wielkiej Mapy Kwatermistrzostwa;
 Geografia i kartografia wojskowa (urzędowa) państw zaborczych (Rosja, Prusy, Austro-Węgry) przed I wojną światową;
5) 13.11.2023 r. Wykorzystanie map oraz działania służb geograficznych podczas I wojny światowej;

6) 20.11.2023 r. Opracowania WIG- Wojskowego Instytutu Geograficznego w dwudziestoleciu międzywojennym i podczas wojny obronnej 1939 r.;

7) 27.11. 2023 r. Opracowania kartograficzne wykonywane przez walczące armie podczas II wojny światowej;
 Opracowania geograficzne w okresie zimnej wojny;
 Wojskowe opracowania geograficzne w państwach NATO i Układzie Warszawskim;
 Metodologia studiów operacyjnych teatrów działań wojennych (TDW) w Wojsku Polskim po II wojnie światowej.
8) 4.12.2023r. Współczesne analogowe opracowania kartograficzne na potrzeby zarządzania bezpieczeństwem państwa:
 Charakterystyka wojskowych map topograficznych i specjalnych;
 Cywilne i wojskowe mapy lotnicze (standardy, wymogi);
 Mapy morskie
 Wojskowa dokumentacja geograficzna;
9) 11.12.2023 r. Cyfrowe wojskowe opracowania geograficzne: Vmap 1, Vmap 2, Vmap2+, Vmap 3, MDCP, rastrowe, obrazowe, NMT, bazy danych geograficznych;
10) 18.12. 2023 r. Dane obrazowe (satelitarne, lotnicze i BSR) jako źródło do lokalizacji i interpretacji obiektów terenowych;
 Wywiad (rozpoznanie) geoprzestrzenny (geospatial Intelligence) koncepcja amerykańskiej agencji National Geospatial-Intelligence Agency (NGA)- nowe podejście do tworzenia informacji geoprzestrzennej na potrzeby sił zbrojnych.

11) 8.01. 2024 r. Polityka geoprzestrzenna NATO (NATO Geospatial Policy) i UE:
 Założenia i wymogi NATO w zakresie opracowania danych geograficznych przez państwa członkowski;
 Europejska infrastruktura danych przestrzennych INSPIRE, GMES;
 Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (EUSC The European Union Satellite Centre) w Torrejon w Hiszpanii;
 Standardy NATO w zakresie opracowań kartograficznych;

12) 15.01.2024 r. Praca na mapie , znaki taktyczne

• Skala mapy (pojęcie skali i podziałki), pomiar odległości i powierzchni;
• Dokładność pomiaru odległości na mapie;
• Układy współrzędnych na wojskowych mapach (współrzędne geograficzne, współrzędne prostokątne płaskie, systemy meldunkowe);
• Odczytywanie i podawanie współrzędnych na podstawie mapy;
• Zasady pomiaru kątów na mapie topograficznej;
• Kierunek północy na mapach (rodzaje azymutów i zależności między nimi);
• Elementy (opisy) pozaramkowe na wojskowych mapach topograficznych i lotniczych

13) 22.01.2024 r. Przykładowe cyfrowe analiza warunków geograficznych (terenowych) wybranych rejonów Polski;
Geoportale na potrzeby zarządzania kryzysowego;
 Zastosowania systemów informacji geoprzestrzennej do wspomagania procesów zarządzania kryzysowego na szczeblu operacyjnym i taktycznym;
 Podstawowe funkcje programów GIS na poziomie przeglądarek i geoinformacyjnych portali internetowych;

14) 29.01.2024 r. Zabezpieczenie kartograficzne misji i operacji militarnych:
 Przygotowanie opracowań geograficznych na potrzeby misji i operacji militarnych;
 Wykorzystywane satelitarnych danych obrazowych w sytuacjach kryzysowych;
 Mobilne zespoły zabezpieczenia geograficznego;
 Przykładowe opracowania geograficzne na potrzeby misji i operacji wojskowych;

15) 5.02.2024r. Centrum Informacji Kryzysowej , Praca na mapie

Podsumowanie zajęć, Sprawdzian pisemny, wystawienie ocen.

Tematy dla studentów

Studenci, w ramach zaliczenia, mają do wyboru (w uzgodnieniu z wykładowcą) przygotowanie referatu i prezentacji na jeden z niżej wymienionych tematów. Objętość referatu 3-4 strony (edytor Microsoft Word, czcionka Times New Roman-12). Prezentacja ok. 10-15 slajdów (Microsoft Power Point - najmniejsza czcionka 16 ). Slajd nie może obejmować samego tekstu. Czas prezentacji referatów 15-20 minut.

1. Mapy okopów wykonywane podczas I wojny światowej na Froncie Zachodnim (Trench maps)- skale, sposób wykonania i prezentacja sytuacji taktycznej; Mateusz Lewandowski
2. Polski Atlas Wojskowy z lat 1634-1639, Omówienie i przedstawienie głównych założeń opracowania wg: T. M. Nowak, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XV;
3. Omówienie zbiorów kartograficznych i kolekcji (ze szczególnym podkreśleniem, kartografii wojskowej i kolekcji R. Umiastowskiego) Biblioteki Muzeum Polskiego w Rapperswilu. http://mapy.muzeum-polskie.org/;
4. Prezentacja i omówienie treści Atlasu map i planów służących zrozumieniu historii powstania narodu polskiego wydanego w Lipsku w 1833 r. przez Richarda Otto Spaziera ; Jan Zawada
5. Omówienie okoliczności powstania i zawartości Atlasu Erika Dahlberga z dzieła Samuela Pufendorfa "De rebus a Carolo Gustavo Sueciae Rege ..." z 1696 r. http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=3242;
6. Widoki perspektywiczne i plany Torunia w jego historycznym rozwoju do 1815 r. na podstawie opracowania Andrzej Tomczak Oskar Ludzkowski
7. Omówienie Opisu Ukrainy i innych prac kartograficznych Guillaume le Vasseur de Beauplan Jan Tomaszewski
8. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des westlichen Rußlands w skali 1: 100 000; Krzysztof Owsianka
9. Prezentacja i omówienie serii Mapy taktycznej Polski” W.I.G. 1:100 000 z okresu międzywojennego; Miłosz Sarna
10. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des Deutschen Reiches w skali 1:100 000 tzw. „Generalstabskarte“ oznaczone, jako „Einheitsblatt” lub „Großblatt”; Adam Budziński
11. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Topografische karten ( Mestischblatt) w skali 1: 25 000; Daniel Kłos
12. Prezentacja i omówienie serii Mapa operacyjna W.I.G. 1:300 000 z okresu międzywojennego; Jan Pisała
13. Omówienie problematyki zabezpieczenia geograficznego w tym Szkiców perspektywicznych terenu walk 2 Korpusu pod Monte Cassino; Oskar Maciejewski
14. Skale map i mapy wojskowe używanych w Rosji i Związku Sowieckim od 1850 r. do II wojny światowej; Arkadiusz Kaczmarek
15. Prezentacja i omówienie serii map Übersichtsblatt der Spezialkarte österreichisch- ungarischen Monarchie w skali 1: 75 000;
16. Wojskowe opracowania kartograficzne Samuela Suchodolca (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo: Jan Szeliga, Działalność kartograficzna Samuela i Jana Władysława Suchodolców w Prusach w XVII i XVIII wieku, BN, Warszawa 2004.);
17. Kartografika wojskowe w zbiorach szwedzkich (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo K. Łopatycki, W. Walczak, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie = Maps and plans of the Polish Commonwealth of the 17th c. in archives in Stockholm. T. 1 / Karol Łopatecki, Wojciech Walczak ; [Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego, Warszawa 2011);
18. Przykłady imperialnej kartografii radzieckiej. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuły: John Davies, Uncle Joe knew where you lived, the story of Soviet mapping of Britain i Aleksey Smirnov, USSR Planned to Invade Sweden; col. Desmond Travers Soviet Military Mapping of Ireland during the Cold War oraz W okowach radzieckiej doktryny politycznej Służba Topograficzna Wojska Polskiego w latach 1945-1990. Gabriel Hanczaruk
http://geoforum.pl/?menu=47155,47238&link=wojsko-w-okowach-doktryny.
19. Geowizualizacja , współczesny sposób prezentacji historycznych działań bojowych (zbrojnych) na podstawie artykułu Menno-Jan Kraak, Geovisualization illustrated, Journal of Photogrammetry & Remote Sensing 57 (2003) s. 390– 399. Dominik Dembek
20. Wykorzystanie podczas konfliktów zbrojnych makiet plastycznych terenu. Maksymilian Brzozowski
21. Metodyki badania map dawnych. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuł: Kamil Niecioruk, Metodyki badania map dawnych Annales U n i v e r s i t a t i s Ma r i a e C u r i e - S k ł o d o w s k a, L u b l i n , vol. lix, 17 sectio b, 2004; oraz A. Aleksandrowicz, E. Jankowski, O metodach badania map z XVI- XVII wieku, Polski Przegląd Kartograficzny, Nr. 21/1989, z. 3-4, s. 134-145. Zuzanna Wiśniewska
22. Omówienie planów, map topograficznych związanych z fortami toruńskimi na podstawie opracowania Atlas Twierdzy Toruń, zeszyty 1,2,3,4, wydawnictwo TNT, Toruń 2006-2008. Antoni Jonatowski
23. Omówienie okoliczności powstania i dokonanie charakterystyki mapy Tomasza Makowskiego (Radziwiłłowskiej) z 1613 r. Wielkiego Księstwa Litewskiego „Magni Ducatus Lithuaniae w skali 1:1,3 mln.
24. Omówienie okoliczności powstania oraz treść mapy Karola de Pertheesa, Polonia..... z około 1700 r. w skali 1:934 000 ( J. Madej „ Polonia …1770. Na tle osiemnastowiecznej kartografii polskiej i krajów ościennych, Warszawa 1987).

Literatura:
• Zamieszczona na USOS
• http://polski.mapywig.org/news.php
• https://www.gov.pl/web/gugik
• https://geoforum.pl/wojsko
• Kolekcja Davida Rumseya. Jedna z największych kolekcji kartograficznych na świecie, zawierająca blisko 150 000 map, atlasów, książek i ilustracji, która od 1996 r. była stopniowo digitalizowana i udostępniana w sieci. Aktualnie za pośrednictwem Internetu poprzez stronę https://www.davidrumsey. com/ można swobodnie (ale nie w celach komercyjnych) korzystać z 67 000 map.
• www.mapire.eu, gdzie znajdują się archiwalne mapy, głównie z końca XVIII i XIX wieku obejmujące prawie całą Europę, w tym również Polskę. Dzięki opcji przezroczystości można oglądać sytuację sprzed nawet 250 lat na tle współczesnej mapy lub zdjęcia satelitarnego. Dla terenów dawnego zaboru austriackiego dostępne są dwie ciekawe mapy rękopiśmienne Galicji i Lodomerii (1779–1783) oraz Zachodniej Galicji (1801–1804). Dostępna jest też mapa Rosji z 1872 roku oraz mapa Prus, czyli bardzo ładnie skalibrowane Messtischblatt`y od 1877 roku.
• Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Obejmuje około 5,2 miliona map.
• Biblioteka Narodowa https://polona.pl

1) 7.10.2024 r. Sprawy organizacyjne, ogólne informacje o przedmiocie, podanie literatury przedmiotu, warunków zaliczenia, przydział tematów do przygotowania.

2) 14.10.2024 r. Przedmiot kartografii wojskowej, jej powiązania z innymi naukami:
 Relacje kartografii wojskowej z geografią wojenną, geografią wojskową, geografią bezpieczeństwa, geografią historyczną oraz topografią wojskową;
 Związki kartografii z geodezją, fotogrametrią i teledetekcją;
 Zakres, struktura i metody badań stosowane w kartografii wojskowej;
 Wywiad (rozpoznanie) geoprzestrzenny (Geospatial Intelligence);
 Znaczenie opracowań kartograficznych przy analizie i ocenie warunków terenowych (środowiska geograficznego) na potrzeby misji i operacji wojskowych;
 Rola opracowań kartograficznych w badaniach historycznych;
 Rekonstrukcja działań zbrojnych w oparciu o dawne mapy;
 Wykorzystanie źródeł kartograficznych w badaniach historycznych;
 Metody badania (szczególnie dokładności) dawnych map;
 Wyzwania współczesnej kartografii wojskowej.
 Mapa jako narzędzie pracy historyka.

3) 21.10.2024 r. Opracowania kartograficzne (mapy, mapy specjalne, opisy wojskowo geograficzne, opisy topograficzne, monografie wojskowe, studia operacyjne TDW) wykorzystywane w wojnach i działaniach zbrojnych - ujęcie chronologiczne:
 Początki wykorzystania map i opisów w wojnach i działaniach zbrojnych w Europie Zachodniej i Polsce;
 Polska kartografia wojskowa epoki batoriańskiej;
 Działalność Wilhelma Beauplana, mapy i opis Ukrainy. Jak Beauplan sporządzał mapy?
 Plany, ryciny i pejzaże batalistyczne (przykłady kartografii fortecznej);

4) 28.10.2024 r. Tworzenie w armiach korpusów inżynierów wojskowych (geografów wojskowych) i struktur geograficznych;
 Okoliczności opracowania oraz założenia techniczne przyjęte przy wykonaniu Wielkiej Mapy Kwatermistrzostwa;
 Geografia i kartografia wojskowa (urzędowa) państw zaborczych (Rosja, Prusy, Austro-Węgry) przed I wojną światową;
5) 4.11.2024 r. Wykorzystanie map oraz działania służb geograficznych podczas I wojny światowej;

6)13.11.2024 r. Opracowania WIG- Wojskowego Instytutu Geograficznego w dwudziestoleciu międzywojennym i podczas wojny obronnej 1939 r.;

7) 18.11. 2024 r. Opracowania kartograficzne wykonywane przez walczące armie podczas II wojny światowej;
 Opracowania geograficzne w okresie zimnej wojny;
 Wojskowe opracowania geograficzne w państwach NATO i Układzie Warszawskim;
 Metodologia studiów operacyjnych teatrów działań wojennych (TDW) w Wojsku Polskim po II wojnie światowej.
8) 25.11. 2024r. Współczesne analogowe opracowania kartograficzne na potrzeby zarządzania bezpieczeństwem państwa:
 Charakterystyka wojskowych map topograficznych i specjalnych;
 Cywilne i wojskowe mapy lotnicze (standardy, wymogi);
 Mapy morskie
 Wojskowa dokumentacja geograficzna;
9) 2.12.2024 r. Cyfrowe wojskowe opracowania geograficzne: Vmap 1, Vmap 2, Vmap2+, Vmap 3, MDCP, rastrowe, obrazowe, NMT, bazy danych geograficznych;
10) 9.12. 2024 r. Dane obrazowe (satelitarne, lotnicze i BSR) jako źródło do lokalizacji i interpretacji obiektów terenowych;
 Wywiad (rozpoznanie) geoprzestrzenny (geospatial Intelligence) koncepcja amerykańskiej agencji National Geospatial-Intelligence Agency (NGA)- nowe podejście do tworzenia informacji geoprzestrzennej na potrzeby sił zbrojnych.

11) 16. 12.2024 r. Polityka geoprzestrzenna NATO (NATO Geospatial Policy) i UE:
 Założenia i wymogi NATO w zakresie opracowania danych geograficznych przez państwa członkowski;
 Europejska infrastruktura danych przestrzennych INSPIRE, GMES;
 Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (EUSC The European Union Satellite Centre) w Torrejon w Hiszpanii;
 Standardy NATO w zakresie opracowań kartograficznych;

12) 13.01.2025 r. Praca na mapie , znaki taktyczne

• Skala mapy (pojęcie skali i podziałki), pomiar odległości i powierzchni;
• Dokładność pomiaru odległości na mapie;
• Układy współrzędnych na wojskowych mapach (współrzędne geograficzne, współrzędne prostokątne płaskie, systemy meldunkowe);
• Odczytywanie i podawanie współrzędnych na podstawie mapy;
• Zasady pomiaru kątów na mapie topograficznej;
• Kierunek północy na mapach (rodzaje azymutów i zależności między nimi);
• Elementy (opisy) pozaramkowe na wojskowych mapach topograficznych i lotniczych

13) 20.01.2025 r. Przykładowe cyfrowe analiza warunków geograficznych (terenowych) wybranych rejonów Polski;
Geoportale na potrzeby zarządzania kryzysowego;
 Zastosowania systemów informacji geoprzestrzennej do wspomagania procesów zarządzania kryzysowego na szczeblu operacyjnym i taktycznym;
 Podstawowe funkcje programów GIS na poziomie przeglądarek i geoinformacyjnych portali internetowych;

14) 27.01.2025 r. Zabezpieczenie kartograficzne misji i operacji militarnych:
 Przygotowanie opracowań geograficznych na potrzeby misji i operacji militarnych;
 Wykorzystywane satelitarnych danych obrazowych w sytuacjach kryzysowych;
 Mobilne zespoły zabezpieczenia geograficznego;
 Przykładowe opracowania geograficzne na potrzeby misji i operacji wojskowych;

15) 3.02.2025r. Centrum Informacji Kryzysowej , Praca na mapie

Podsumowanie zajęć, Sprawdzian pisemny, wystawienie ocen.

Literatura:
• Zamieszczona na USOS, polecam dodatkowo korzystanie z:
• http://polski.mapywig.org/news.php
• https://www.gov.pl/web/gugik
• https://geoforum.pl/wojsko
• Kolekcja Davida Rumseya. Jedna z największych kolekcji kartograficznych na świecie, zawierająca blisko 150 000 map, atlasów, książek i ilustracji, która od 1996 r. była stopniowo digitalizowana i udostępniana w sieci. Aktualnie za pośrednictwem Internetu poprzez stronę https://www.davidrumsey. com/ można swobodnie (ale nie w celach komercyjnych) korzystać z 67 000 map.
• www.mapire.eu, gdzie znajdują się archiwalne mapy, głównie z końca XVIII i XIX wieku obejmujące prawie całą Europę, w tym również Polskę. Dzięki opcji przezroczystości można oglądać sytuację sprzed nawet 250 lat na tle współczesnej mapy lub zdjęcia satelitarnego. Dla terenów dawnego zaboru austriackiego dostępne są dwie ciekawe mapy rękopiśmienne Galicji i Lodomerii (1779–1783) oraz Zachodniej Galicji (1801–1804). Dostępna jest też mapa Rosji z 1872 roku oraz mapa Prus, czyli bardzo ładnie skalibrowane Messtischblatt`y od 1877 roku.
• Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Obejmuje około 5,2 miliona map.
• Biblioteka Narodowa https://polona.pl

Literatura:
• Zamieszczona na USOS, ponad to:
• http://polski.mapywig.org/news.php
• https://www.gov.pl/web/gugik
• https://geoforum.pl/wojsko
• Kolekcja Davida Rumseya. Jedna z największych kolekcji kartograficznych na świecie, zawierająca blisko 150 000 map, atlasów, książek i ilustracji, która od 1996 r. była stopniowo digitalizowana i udostępniana w sieci. Aktualnie za pośrednictwem Internetu poprzez stronę https://www.davidrumsey. com/ można swobodnie (ale nie w celach komercyjnych) korzystać z 67 000 map.
• www.mapire.eu, gdzie znajdują się archiwalne mapy, głównie z końca XVIII i XIX wieku obejmujące prawie całą Europę, w tym również Polskę. Dzięki opcji przezroczystości można oglądać sytuację sprzed nawet 250 lat na tle współczesnej mapy lub zdjęcia satelitarnego. Dla terenów dawnego zaboru austriackiego dostępne są dwie ciekawe mapy rękopiśmienne Galicji i Lodomerii (1779–1783) oraz Zachodniej Galicji (1801–1804). Dostępna jest też mapa Rosji z 1872 roku oraz mapa Prus, czyli bardzo ładnie skalibrowane Messtischblatt`y od 1877 roku.
• Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Obejmuje około 5,2 miliona map.
• Biblioteka Narodowa https://polona.pl

WARUNKI ZALICZENIA:
• Obecność na zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność – bez usprawiedliwienia, nie dotyczy studentów ITS);
• Nieobecność na 5 zajęciach, nawet z usprawiedliwieniem ocena 2
• Przygotowanie referatu i prezentacji na jeden uzgodniony z wykładowcą temat, z referatu student może otrzymać najwyżej ocenę 4+;
• Kolokwium (sprawdzian pisemny) na ocenę końcową 5.
• Jeżeli student uczestniczy we wszystkich zajęciach ma podwyższoną ocenę o 0,5 stopnia (jednak aby uzyskać końcową ocenę 5, musi zaliczyć kolokwium).

WARUNKI ZALICZENIA:
• Obecność na zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność – bez usprawiedliwienia, nie ma ona wpływu na ocenę końcową ;
• Nieobecność na 5 zajęciach, nawet z usprawiedliwieniem, przedmiot nie jest zaliczony, ocena końcowa 2;
• Przygotowanie referatu i prezentacji na jeden uzgodniony z wykładowcą temat, z referatu student może otrzymać najwyżej ocenę 4+;
• Kolokwium (sprawdzian pisemny) na ocenę końcową 5.
• Jeżeli student uczestniczy we wszystkich zajęciach ma podwyższoną ocenę o 0,5 stopnia (je

Tematy dla studentów

Studenci, w ramach zaliczenia, mają do wyboru (w uzgodnieniu z wykładowcą) przygotowanie referatu i prezentacji na jeden z niżej wymienionych tematów. Objętość referatu 3-4 strony (edytor Microsoft Word, czcionka Times New Roman-12). Prezentacja ok. 10-15 slajdów (Microsoft Power Point - najmniejsza czcionka 16 ). Slajd nie może obejmować samego tekstu. Czas prezentacji referatów 15-20 minut.

1. Mapy okopów wykonywane podczas I wojny światowej na Froncie Zachodnim (Trench maps)- skale, sposób wykonania i prezentacja sytuacji taktycznej;
2. Polski Atlas Wojskowy z lat 1634-1639, Omówienie i przedstawienie głównych założeń opracowania wg: T. M. Nowak, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XV;
3. Omówienie zbiorów kartograficznych i kolekcji (ze szczególnym podkreśleniem, kartografii wojskowej i kolekcji R. Umiastowskiego) Biblioteki Muzeum Polskiego w Rapperswilu. http://mapy.muzeum-polskie.org/;
4. Prezentacja i omówienie treści Atlasu map i planów służących zrozumieniu historii powstania narodu polskiego wydanego w Lipsku w 1833 r. przez Richarda Otto Spaziera ;
5. Omówienie okoliczności powstania i zawartości Atlasu Erika Dahlberga z dzieła Samuela Pufendorfa "De rebus a Carolo Gustavo Sueciae Rege ..." z 1696 r. http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=3242;
6. Widoki perspektywiczne i plany Torunia w jego historycznym rozwoju do 1815 r. na podstawie opracowania Andrzej Tomczak
7. Omówienie Opisu Ukrainy i innych prac kartograficznych Guillaume le Vasseur de Beauplan ;
8. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des westlichen Rußlands w skali 1: 100 000;
9. Prezentacja i omówienie serii Mapy taktycznej Polski” W.I.G. 1:100 000 z okresu międzywojennego;
10. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Karte des Deutschen Reiches w skali 1:100 000 tzw. „Generalstabskarte“ oznaczone, jako „Einheitsblatt” lub „Großblatt”;

11. Prezentacja i omówienie serii map niemieckich Topografische karten ( Mestischblatt) w skali 1: 25 000;
12. Prezentacja i omówienie serii Mapa operacyjna W.I.G. 1:300 000 z okresu międzywojennego;
13. Omówienie problematyki zabezpieczenia geograficznego w tym Szkiców perspektywicznych terenu walk 2 Korpusu pod Monte Cassino;
14. Skale map i mapy wojskowe używanych w Rosji i Związku Sowieckim od 1850 r. do II wojny światowej;
15. Prezentacja i omówienie serii map Übersichtsblatt der Spezialkarte österreichisch- ungarischen Monarchie w skali 1: 75 000;
16. Wojskowe opracowania kartograficzne Samuela Suchodolca (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo: Jan Szeliga, Działalność kartograficzna Samuela i Jana Władysława Suchodolców w Prusach w XVII i XVIII wieku, BN, Warszawa 2004.);
17. Kartografika wojskowe w zbiorach szwedzkich (referat i prezentację przygotować w oparciu o wydawnictwo K. Łopatycki, W. Walczak, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie = Maps and plans of the Polish Commonwealth of the 17th c. in archives in Stockholm. T. 1 / Karol Łopatecki, Wojciech Walczak ; [Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego, Warszawa 2011);
18. Przykłady imperialnej kartografii radzieckiej. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuły: John Davies, Uncle Joe knew where you lived, the story of Soviet mapping of Britain i Aleksey Smirnov, USSR Planned to Invade Sweden; col. Desmond Travers Soviet Military Mapping of Ireland during the Cold War oraz W okowach radzieckiej doktryny politycznej Służba Topograficzna Wojska Polskiego w latach 1945-1990. http://geoforum.pl/?menu=47155,47238&link=wojsko-w-okowach-doktryny.
19. Geowizualizacja , współczesny sposób prezentacji historycznych działań bojowych (zbrojnych) na podstawie artykułu Menno-Jan Kraak, Geovisualization illustrated, Journal of Photogrammetry & Remote Sensing 57 (2003) s. 390– 399.
20. Wykorzystanie podczas konfliktów zbrojnych makiet plastycznych terenu.
21. Metodyki badania map dawnych. Referat i prezentację przygotować w oparciu o artykuł: Kamil Niecioruk, Metodyki badania map dawnych Annales U n i v e r s i t a t i s Ma r i a e C u r i e - S k ł o d o w s k a, L u b l i n , vol. lix, 17 sectio b, 2004; oraz A. Aleksandrowicz, E. Jankowski, O metodach badania map z XVI- XVII wieku, Polski Przegląd Kartograficzny, Nr. 21/1989, z. 3-4, s. 134-145.
22. Omówienie planów, map topograficznych związanych z fortami toruńskimi na podstawie opracowania Atlas Twierdzy Toruń, zeszyty 1,2,3,4, wydawnictwo TNT, Toruń 2006-2008.
23. Omówienie okoliczności powstania i dokonanie charakterystyki mapy Tomasza Makowskiego (Radziwiłłowskiej) z 1613 r. Wielkiego Księstwa Litewskiego „Magni Ducatus Lithuaniae w skali 1:1,3 mln.
24. Omówienie okoliczności powstania oraz treść mapy Karola de Pertheesa, Polonia..... z około 1700 r. w skali 1:934 000 ( J. Madej „ Polonia …1770. Na tle osiemnastowiecznej kartografii polskiej i krajów ościennych, Warszawa 1987).