Polityka bałtycka Rosji od końca średniowiecza do współczesności 1202-SB-PBR-S1

Tematy:
1. Fenomen ustrojowy Republiki Nowogrodzkiej.
2. Przyczyny wzrost potęgi Moskwy w XIV wieku.
3. Wielkie Księstwo Moskiewskie w okresie panowania Iwana III Srogiego. Teoria Trzeciego Rzymu jako ideologiczna podstawa do ekspansji. Pierwsze moskiewskie ataki na Inflanty na początku XVI wieku.
4. Wojna w Inflantach w okresie rządów Iwana IV.
5. Wojny ze Szwecją i Rzeczpospolitą o dostęp do Bałtyku w okresie rządów carów Fiodora i Borysa Godunowa.
6. Wpływ kryzysu okresu Wielkiej Smuty na załamanie polityki bałtyckiej Rosji.
7. Budowa podstaw absolutyzmu rosyjskiego w czasie panowania Michała Romanowa i Aleksego Michajłowicza. Wojny z Rzeczpospolitą i Szwecją z połowy XVII wieku.
8. Reformy i polityka zagraniczna Piotra I. Budowa Petersburga. Udział Rosji w wielkiej wojnie północnej i pokój w Nystad.
9. Bałtyccy Niemcy na dworze carskim. Postać Piotra Birona.
10. Rządy Katarzyny II. Reformy wewnętrzne i rozwój terytorialny państwa. Znaczenie Inflant (i Estonii) w państwie rosyjskim w XVIII wieku. Wojna ze Szwecją 1788-1790.
11. Rosja w okresie wojen napoleońskich. Zajęcie Finlandii i rosyjska polityka na jej terenach.
12. Znaczenie bałtyckich obszarów Rosji dla jej rozwoju ekonomicznego w XIX i na początku XX wieku.
13. Rewolucja październikowa i jej skutki dla obecności Rosji (ZSRR) nad Bałtykiem.
14. Pakt Ribbentrop-Mołotow i zajęcie państw bałtyckich przez ZSRR. Wojna zimowa. Zmiany terytorialne we wschodnim basenie Morza Bałtyckiego w wyniku II wojny światowej.
15. Współczesna polityka Rosji w rejonie Morza Bałtyckiego. Flota Bałtycka. Bałtyckie gazociągi w polityce Putina.

Efekty uczenia się - wiedza

-znajomość najważniejszych wydarzeń politycznych, mających miejsce w historii Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, Rosji i ZSRR (K_W08) -posiada ogólną wiedzę na temat procesów społecznych mających miejsce we współczesnej Rosji (K_W08)

Efekty uczenia się - umiejętności

-wykorzystuje zdobytą wiedzę i kompetencje w celu oceny istotnych zjawisk i zagadnień politycznych we współczesnym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Rosji (K_U10) -potrafi wykorzystywać w badaniach rozmaite teksty źródłowe (K_U14) -potrafi samodzielnie pogłębiać wiedzę i umiejętności badawcze (K_U9)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

-posiada świadomość odgrywania wielkiej wagi kultury historycznej i tradycji w umacnianiu tożsamości współczesnych narodów, w tym narodu rosyjskiego (K_K03) -uczestniczy w dyskusjach historycznych na temat istniejących w przestrzeni publicznej stereotypów (K_K011) -docenia dziedzictwo kulturowe Europy Środkowo-Wschodniej, umiejscawiając je odpowiednio w kontekście europejskim i światowym (K_K05)

Metody dydaktyczne podające

- pogadanka
- opowiadanie
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Ogólna znajomość historii Rosji, zwłaszcza kluczowych momentów jej dziejów w okresie od XVI do XX wieku. W tym kontekście obowiązuje też studenta podstawowa wiedza o stosunkach polsko-rosyjskich w tym czasie.

Koordynatorzy przedmiotu

Tomasz Kempa

Kryteria oceniania

Kolokwium, aktywność na zajęciach.

Skala ocen:
4,75–5,00 bardzo dobry
4,25–4,74 dobry plus
3,75–4,24 dobry
3,25–3,74 dostateczny plus
2,75–3,24 dostateczny
0–2,74 niedostateczny

Praktyki zawodowe

Nie przewiduje się.

Literatura

-E. ALEKSANDRAVIčIUS, A. KULAKAUSKAS, Pod władzą carów. Litwa w XIX wieku, Kraków 2003
-I. ANDERSSON, Dzieje Szwecji, Warszawa 1967
-Zbigniew ANUSIK, Karol XII, Wrocław 2006.-Danuta CZERSKA, Borys Godunow, Wrocław 1988
-Ludwik BAZYLOW, (Paweł Piotr WIECZORKIEWICZ) Historia Rosji, różne wydania
-Stefan BRATKOWSKI, Pan Nowogród Wielki, Warszawa 1999
-Halina BUKOWIECKA, Polityka Federacji Rosyjskiej w regionie Morza Bałtyckiego, Toruń 2012
-Tadeusz CIEŚLAK, Historia Finlandii, W-wa 1983
-Danuta CZERSKA, Dymitr Samozwaniec, Wrocław 1995
-W. FROESE, Historia państw i narodów Morza Bałtyckiego, W-wa 2007
-Andrzej FURIER, Dekada Jelcyna. Uwarunkowania rosyjskich przemian społecznych i politycznych 1991-2000, Szczecin 2003
-Michaił HELLER, Historia imperium rosyjskiego, Warszawa 2010
-Michaił HELLER, Aleksander NIEKRICZ, Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego, t. 1-2, Londyn 1990
-O. JUSSILA, S. HENTILA, J. NEVAKIVI, Historia polityczna Finlandii 1809-1999, Kraków 2001
-Andres KASEKAMP, Historia państw bałtyckich, Warszawa 2013
-Tadeusz KONECKI, Skandynawia w drugiej wojnie światowej, Warszawa 2003
-Tadeusz KONECKI, Wojna radziecko-fińska 1939-1940, Warszawa 1998
-Herman LINDQVIST, Wazowie. Historia burzliwa i brutalna, Warszawa 2018
-Piotr ŁOSSOWSKI, Tragedia państw bałtyckich 1939-1941, Warszawa 1990
-David MARPLES, Historia ZSRR. Od rewolucji do rozpadu, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006
-Walerij PANIUSZKIN, Michaił ZYGAR, Gazprom - rosyjska broń, Warszawa 2008
-Piotr MICKIEWICZ, Morze Bałtyckie w rosyjskiej polityce zagranicznej i strategii morskiej, "Rocznik Integracji Europejskiej", 7/2013, s. 147-161
-Piotr MICKIEWICZ, Mariusz ZIELIŃSKI, Alicja ŻUKOWSKA, Rosyjska wizja supermocarstwa energetycznego (super-petrostate) w XXI wieku,. Toruń 2020
-Witold NOWODWORSKI, Wojna Rzeczpospolitej z Moskwą o Inflanty 1570-1582, Oświęcim 2016
-Jerzy OCHMAŃSKI, Dzieje Rosji do roku 1861, Warszawa-Poznań 1986;
-Wojciech POLAK, O Kreml i Smoleńszczyznę. Polityka Rzeczypospolitej wobec Moskwy w latach 1607-1612, Toruń 1995
-Władysław SERCZYK, Iwan Groźny, Wrocław 1977
-Władysław SERCZYK, Katarzyna II, Wrocław 1975 i nast. wyd.
-Władysław SERCZYK, Piotr I, Wrocław 1973 i nast. wyd.
-ROSJA w okresie prezydentury Władimira Putina, red. A. Stępień-Kuczyńska, S. Bieleń, Warszawa 2008
-Józef SMAGA Narodziny i upadek imperium. ZSRR w latach 1917-1991, Kraków 1992;
-Adam SZELĄGOWSKI, Walka o Bałtyk 1544-1621, Oświęcim 2016.
-Tomasz SZUBRYCHT, Krzysztof ROKICIŃSKI, Piotr MICKIEWICZ, Morze Bałtyckie w polityce bezpieczeństwa Rosji, Warszawa 2020
-Henryk WISNER, Król i car. Rzeczpospolita i Moskwa w XVI i XVII wieku, Warszawa 1995
-Wojny północne w XVI-XVIII wieku, red. B. Dybaś, A. Ziemlewska, Toruń 2007
-Zbigniew WÓJCIK, Dzieje Rosji 1533-1801, Warszawa 1971
-Benedykt ZIENTARA, Dawna Rosja. Despotyzm i demokracja, Warszawa 1995

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-SB-PBR-S1 w USOSweb