Zrozumieć świat. Geopolityka: wczoraj - dziś - jutro 1202-OG-ZS

SEMESTR ZIMOWY

1. Geopolityka: definicja, periodyzacja, szkoły. Prezentacja i omówienie literatury.
2. Zjawiska geopolityczne w najdawniejszych dziejach ludzkości.
3. Epoka starożytna – krystalizowanie się podstawowych powiązań o charakterze geopolitycznym
4. Geopolityczny wymiar średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem postania i rozwoju Polski.
5. Wielkie odkrycia geograficzne – narodziny współczesnego świata.
6. Ekspansja cywilizacji europejskiej w epoce nowożytnej.
7. Narodziny nowoczesności. Porządek wiedeński 1815 r.
8. Załamanie się panowania europejskiego na zachodniej półkuli
9. W poszukiwaniu nowych kierunków ekspansji. Kolonializm Afryki, próba wasalizacji Azji.
10. Budowa rosyjskiego imperium zewnętrznego. Bliska zagranica – panslawizm.
11. Samobójstwo Europy 1914-1918.
12. Spóźniony gracz. Niemcy i koncepcja Mitteleuropy jako próba nadrobienia straconego dystansu.
13. Porządek wersalko-waszyngtońsko-ryski.
14. Nieudany renesans polityki jagiellońskiej – Międzymorze.
15. Koniec zawieszenia broni. Krótko i długofalowe skutki II wojny światowej.

SEMESTR LETNI (KONTYNUACJA Z SEMESTRU ZIMOWEGO)

16. W poszukiwaniu nowej tożsamości. Europa powojenna.
17. Nowy porządek czyli kto naprawdę wygrał II wojnę światową? Bretton Woods.
18. Komunistyczny skansen w środku globalnej wioski czyli dlaczego upadł Związek Sowiecki?
19. Chiny – pobudka uśpionego smoka.
20. Kres dwubiegunowego świata. Koniec historii.
21. Historia jednak się nie kończy…
22. Wiek XXI wiekiem Azji?
23. Europa na rozdrożu.
24. Stany Zjednoczone Ameryki zmierz imperium?
25. Dylematy świata arabskiego?
26. Indie – zapomniany gracz.
27. Afryka w oczekiwaniu na swoją szansę.
28. Starcie tytanów.
29. Quo vadis Polonia?
30. Jaki będzie świat jutra?

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.): - udział w wykładach – 30 godz. - konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.): - przygotowanie do wykładu – 5 godz. - czytanie literatury – 20 godz. Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: Ma wiedzę z historii cywilizacji i podstawowych pojęć definiujących geopolitykę. W2: Opisuje zjawiska zachodzące w historii i potrafi zestawić je ze współcześnie realizowanymi lub projektowanymi koncepcjami geopolitycznymi. W3: Charakteryzuje podstawowe zjawiska i problemy współczesnego świata osadzając je w tradycjach i doświadczeniach historycznych.

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Wykorzystuje zdobytą wiedzę w celu opisania zjawisk globalnych zachodzących w przeszłości i współcześnie w świecie. U2: Analizuje położenie geopolityczne Polski w ujęciu historycznym, starając się wypracować potencjalne scenariusze dla obecnych i przyszłych strategicznego decyzji podejmowanych przez władze państwowe.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Ma świadomość procesów geopolitycznych zachodzących w przeszłości i współcześnie. K2: Posiada umiejętność dyskutowania o najważniejszych wzywaniach przed jakimi staje Polska, Europa i świat.

Metody dydaktyczne

- wykład konwersatoryjny - wykład problemowy

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Zbigniew Girzyński

Kryteria oceniania

Zaliczenie na ocenę na podstawie frekwencji i aktywności

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Wybrane pozycje książkowe
1. Andrusiewicz Andrzej, Trzeci Rzym. Z dziejów rosyjskiego nacjonalizmu, Kraków 2019
2. Bartosiak Jacek, Koniec końca historii, Warszawa 2020.
3. Bartosiak Jacek, Pacyfik i Eurazja o wojnie, Warszawa 2018.
4. Bartosiak Jacek, Przeszłość jest prologiem, Warszawa 2019.
5. Bartosiak Jacek, Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju, Warszawa 2018.
6. Bartosiewicz Piotr, Geografia polityczna i geopolityka, Lublin 2008.
7. Beckwith Christopher, Imperia Jedwabnego Szlaku. Od epoki brązu do czasów obecnych, Warszawa 2020.
8. Blacksell Mark, Geografia polityczna, Warszawa 2008.
9. Brooka Timothy, Praaga Michaela van Walta van, Boltjes Miek, Święty ład. Stosunki międzynarodowe w Azji od czasów Chyngis-chana, Warszawa 2020.
10. Brzeziński Zbigniew, Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej, Warszawa 1998.
11. Eberhardt Piotr, Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Lublin 2004.
12. Eberhardt Piotr, Rozwój światowej myśli geopolitycznej. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2016.
13. Eberhardt Piotr, Słowiańska geopolityka. Twórcy rosyjskiej, ukraińskiej i czechosłowackiej geopolityki oraz ich koncepcje ideologiczno-terytorialne, Kraków 2017.
14. Eberhardt Piotr, Twórcy polskiej geopolityki, Kraków 2006.
15. Flint Colin, Wstęp do geopolityki, Warszawa 2008.
16. Gibbon Edward, Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, T.1-2, Warszawa 1995.
17. Huntington Samuel P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 2018.
18. Jean Carlo, Geopolityka, Wrocław 2007.
19. Kemp Barry J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2020.
20. Khanna Parag, Przyszłość należy do Azji, Warszawa 2020.
21. Kissinger Henry, Dyplomacja, Warszawa 2017.
22. Mackinder Halford John, Demokratyczne ideały a rzeczywistość, Warszawa 2019.
23. Mackinder Halford John, Geograficzna oś historii, opr. R. Potocki, Częstochowa 2009.
24. Mały leksykon geopolityki, red. Leszek Sykulski, Częstochowa 2016.
25. Moczulski Leszek, Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa 2010.
26. Nowak Andrzej, Dzieje Polski, Tom 1. Do 1202. Skąd nasz ród, Kraków 2014.
27. Nowak Andrzej, Dzieje Polski, Tom 2. 1203-1340. Od rozbicia do nowej Polski, Kraków 2015.
28. Nowak Andrzej, Dzieje Polski, Tom 3. 1340-1468. Królestwo zwycięskiego orła, Kraków 2017.
29. Nowak Andrzej, Dzieje Polski, Tom 4. 1468-1572. Trudny złoty wiek, Kraków 2019.
30. Nowak Andrzej, Metamorfozy Imperium Rosyjskiego 1721-1921. Geopolityka, ody i narody, Kraków 2018
31. Otok Stanisław, Geografia polityczna, Warszawa 2021.
32. Piotrzkowicz Ireneusz P., Geopolityka. Polska w grze mocarstw, Warszawa 2019.
33. Potulski Jakub, Wprowadzenie do geopolityki, Gdańsk 2010.
34. Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. Jacek Kloczkowski, Kraków 2009.
35. Romer Eugeniusz, Ziemia i państwo. Kilka zagadnień geopolitycznych, Lwów-Warszawa 1939.
36. Rykiel Zbigniew, Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006.
37. Schulz Raimund, Łowcy przygód w dalekich krainach. Wielkie pionierskie podróże i wiedza antyku o świecie, Warszawa 2020.
38. Sykulski Leszek, Geopolityka a bezpieczeństwo Polski, Warszawa 2018.
39. Sykulski Leszek, Geopolityka czyli pochwała realizmu. Szkice teoriopoznawcze, Warszawa 2011.
40. Sykulski Leszek, Geopolityka. Skrypt dla początkujących, Częstochowa 2014.
41. Sykulski Leszek, Rosyjska geopolityka, a wojna informacyjna, Warszawa 2019.
42. Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. Anna Grześkowiak-Krwawicz, współpraca Jerzy Axer, Warszawa 2020.
43. Wendt Jan, Przestrzenne zróżnicowanie i uwarunkowania przenikania systemu demokratycznego w Polsce i w Rumunii, Warszawa 2004.
44. Zientara Benedykt, Świt narodów Europy, Warszawa 1996.

Wybrane artykuły
1. Cimek Gracjan, Znaczenie geopolityki w warunkach procesu globalizacji, „Zeszyty. Naukowe AMW", ROK XLX NR 3 (178) 2009, Gdynia 2009, s. 113-132.
2. Eberhardt Piotr, Podstawy teoretyczne i ideowe geopolityki według Rudolfa Kjelléna, Przegląd Geograficzny, 2012, 84, 2, s. 313-332.
3. Eberhardt Piotr, Rosyjski panslawizm jako idea geopolityczna, Przegląd Geopolityczny, 2010, 2, s. 43-64.
4. Eberhardt Piotr, Wizja przyszłej Europy wg mapy rosyjskiej z 1914 r., Przegląd Geopolityczny, 2013, 6, s. 9-15.
5. Klin Tomasz, Afryka w klasycznej i współczesnej myśli geopolitycznej, Forum Politologiczne, 2019, 10, s. 85-111.
6. Macała Jarosław, Blok kontynentalny Karla Haushofera, „Geopolityka” 2009, nr 3, s. 49-62.
7. Mazurkiewicz Bartosz, Zmiany w postrzeganiu przestrzeni a geopolityka we współczesnej Rosji, Przegląd Geopolityczny, 22, 2017, s. 117-127.

Wybrane czasopisma
1. Geopolityka
2. Krakowskie Studia Międzynarodowe
3. Przegląd Geograficzny
4. Przegląd Geopolityczny
5. Stosunki Międzynarodowe
6. Układ Sił
7. Zeszyty Naukowe, Akademia Obrony Narodowej

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-OG-ZS w USOSweb