Od Cesarstwa Rzymskiego do Cesarstwa Bizantyńskiego 1202-OG-OCR

Celem wykładu jest omówienie najważniejszych przemian dokonujących się w świecie rzymskim w okresie 160 – 641 n.e. Zmiany jakie zaszły w epoce późnego pryncypatu zapowiadały bowiem nadejście epoki, tj. późnej starożytności. Ta z kolei przyniosła nowy porządek w zakresie pozycji cesarza w systemie, organizacji państwa rzymskiego oraz religii. Dla kształtowania się nowej epoki w dziejach cesarstwa kapitalne znaczenie ma panowanie cesarzy Dioklecjana i Konstantyna i podejmowane przez nich reformy, które kończą okres przejściowy w dziejach imperium trwający w l. 193 – 337 ne. W nowej formule cesarstwo przetrwało co najmniej do panowania Justyniana I (527-565), tylko na Wschodzie jednak, bowiem w V wieku n.e. Cesarstwo Zachodnie przestało istnieć. W ramach wykładu będę starał się odpowiedzieć, dlaczego Cesarstwo Zachodnie upadło, zaś Wschodnie przetrwało. Omówiona zostanie historia polityczna Cesarstwa Wschodniego od pocz. V. wieku do lat 40-tych VII, Szereg wykładów zostanie poświęconych problematyce funkcjonowania cesarstwa w wiekach IV – VII: jego administracji, wojskowości, a także przemianom społecznym zachodzącym w tym okresie – zwłaszcza formowaniu się nowego stanu senatorskiego.
Tematy:
- Wiek II n.e. i rządy Antoninów;
-Rzym w epoce Sewerów;
- Kryzys III wieku;
Dioklecjan i system tetrarchii;
-Konstantyn i wiek IV n.e.;
- Wrogowie rzymskiego porządku: najazdy Germanów - Wielka Wędrówka Ludów i upadek cesarstwa na Zachodzie;
- Wrogowie rzymskiego porządku: Rzym a Imperium Sasanidów;
- V wiek n.e. - przetrwanie cesarstwa na Wschodzie;
- Pierwszy szczyt potęgi Bizancjum: panowanie Justyniana I (527 - 565); rządy jego następców;
-Administracja;
-Społeczeństwo;
-Armia;
- Ku "Wiekom Ciemnym" w historii Bizancjum.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach – 30h - konsultacje z nauczycielem akademickim - 5h Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładu i zaznajomienie się z literaturą 20h + 20 h = 40 h Łącznie: 75 godz. (3 pkt. ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Ma wiedzę w zakresie głównych kierunków polityki zagranicznej cesarstwa i sposobów jej realizacji w omawianym okresie. W2: Opisuje najważniejsze kampanie militarne podejmowane przez cesarstwo w tym okresie. W3: Charakteryzuje reformy ustrojowe imperatorów epoki późnego cesarstwa i wczesnego Bizancjum (np. Dioklecjana, Konstantyna, Justyniana itp.). W4: Wymienia dynastie panujące w cesarstwie w okresie od III do VII wieku i najważniejszych ich przedstawicieli.

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Wykorzystuje mapę podczas charakteryzowania głównych kierunków polityki zagranicznej cesarstwa i omawiania wojen toczonych przez Rzym i Bizancjum w tym okresie. U2: Analizuje przyczyny i różnorodne aspekty (polityczne, ekonomiczne, społeczne) kryzysu III wieku w historii cesarstwa U3: Potrafi wyjaśnić genezę Wielkiej Wędrówki Ludów i zwiększonego nacisku plemion germańskich na granice cesarstwa U4: Charakteryzuje przemiany jakie zachodziły w cesarstwie oznaczające cezurę między epoką starożytną i średniowieczną.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego Rzymu i Bizancjum dla kształtowania się współczesnej Europy K2: Posiada umiejętność pracy w zespole

Metody dydaktyczne

Metoda dydaktyczna podająca : - wykład informacyjny (konwencjonalny), - wykład problemowy - pogadanka Metoda dydaktyczna eksponująca: - pokaz Metoda dydaktyczna poszukująca: - klasyczna metoda problemowa

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Szymon Olszaniec

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- obecność, aktywność (przygotowanie do wykładu). Limit nieobecności na wykładzie wynosi dwie (2) nieobecności. Każda kolejna wiąże się z napisaniem krótkiej recenzji monografii wskazanej przez prowadzącego. Osoby z przyznaną indywidualną organizacją studiów proszone są o kontakt z prowadzącym celem ustalenia zasad zdobycia zaliczenia z przedmiotu.

Kryteria oceniania:
Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na wykładzie (75%) i aktywności (25%).
ndst – mniej niż 60 %
dst- min. 60%
db- 75 %
bdb- 90 %
Obecność jest obowiązkowa, ponieważ stanowi składową oceny

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

- M. Beard, SPQR. Historia starożytnego Rzymu, Poznań 2010
P. Brown, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991.
- Av. Cameron, Późne Cesarstwo Rzymskie, Warszawa 1995
K. Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, Poznań 2017
- M. Jaczynowska, M. Pawlak, Starożytny Rzym, Warszawa 2008
- Ch. Mackay, Starożytny Rzym. Historia polityczna i wojskowa, Warszawa 2009
- C. Wells, Cesarstwo rzymskie, Warszawa
- A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2004
- R. Browning, Cesarstwo bizantyńskie, Warszawa 1997
- P. Filipczak, R. Kosiński (red.) Świat rzymski w wieku IV, Kraków 2015
- T. Gregory, Historia Bizancjum, Kraków 2008
- J. Haldon, Bizancjum. Zarys dziejów, Warszawa 2006
- P. Heather, Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Poznań 2006
- J. Herrin, Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009
- O. Jurewicz (red.), Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, Warszawa 2002
- R. Kosiński, K. Twardowska (red.), Świat rzymski w wieku V, Kraków 2010
- C. Mango, Historia Bizancjum, Gdańsk 2007
- T. R. Martin, Starożytny Rzym. Od Romulusa do Justyniana, Poznań 2014
- C. Morrisson (red.), Świat Bizancjum, t. I: Cesarstwo Bizantyńskie 330 – 641, Kraków 2007
- G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 2008
- J. Shepard, Bizancjum ok. 500 – 1024, Warszawa 2012
- P. Southern, Historia armii rzymskiej 753 przed Chr. – 476 po Chr., Oświęcim 2019
- K. Zakrzewski, Historia Bizancjum, Kraków 1999
- www.byzantium1200.com

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-OG-OCR w USOSweb