Historia odkryć geograficznych i podróży nowożytnych (XV-XVIII w.) 1202-OG-HNM

Wykład ma na celu zaprezentowanie głównych wymiarów mobilności społecznej i kulturowej w czasach wczesnej nowożytności (XV-XVIII w.) w perspektywie historycznej. Obejmuje refleksję nad przyczynami oraz przebiegiem procesu przemieszczania się ludności i podróżowania jednostek i grup społecznych, w Polsce i Europie oraz jego globalnego wymiaru. W toku wykładu zostanie nakreślony wszechstronny kontekst tych procesów: ekonomiczny (wyprawy odkrywcze), kulturalny (podróże edukacyjne i naukowe), religijny (pielgrzymki, misje), zdrowotny (podróże kuracyjne), polityczny (emigracja, wypędzenia). Wskazanie zostaną przyczyny oraz długofalowe społeczno-kulturowe konsekwencje powyższych procesów. W kontekście podróży po Europie zostaną wyszczególnione ich typy, warunki oraz specyficzne piśmiennictwo powstające w trakcie ich trwania.

Zagadnienia szczegółowe:

1) Społeczno-kulturowe wymiary mobilności w epoce nowożytnej
2) Na progu Nowego Świata. Przyczyny wielkich odkryć geograficznych
3) Odkrycia i konkwista królestw Hiszpanii i Portugalii
4) Powstanie imperiów kolonialnych Anglii, Francji i Holandii
5) Społeczno-kulturowe konsekwencje odkryć i kolonizacji. Transfer kultury i powstanie nowych społeczeństw
6) Europejskie misje chrześcijańskie na innych kontynentach
7) Humanistyczna mobilność naukowa. Peregrynacje akademickie epoki renesansu
8) Podróże edukacyjne (grand tour) i zaczątki wczesnej turystyki
9) Sacrum i podróże. Rozwój ruchu pielgrzymkowego
10) Mobilność zdrowotna i towarzyska. Podróże kuracyjne do kurortów wód mineralnych
11) Warunki i piśmiennictwo podróży po Europie w nowożytności
12) Podróże pod przymusem (ekspulsje, banicje, zsyłki, ucieczki)

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: - udział w wykładach - 30 godzin Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - przygotowanie do kolokwium - 30 godzin Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1 – Ma wiedzę z zakresu historii odkryć geograficznych oraz ich skutków społeczno-kulturowych W2 – Opisuje typy i specyfikę podróży w epoce nowożytnej W3 – Charakteryzuje główne przyczyny i przykłady migracji i mobilności jednostek i różnych grup społecznych we wczesnej nowożytności

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1 – potrafi przeprowadzić analizę struktury społeczeństw powstałych w wyniku odkryć i kolonizacji europejskiej U2 – wykorzystuje literaturę naukową do wyszukiwania informacji na temat dawnych podróży i wielkich odkryć geograficznych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1 – Ma świadomość występowania istotnych różnic i analogii w warunkach i celach podróżowania dawniej i obecnie K2 – Docenia i szanuje fakt zróżnicowania kulturowego społeczności będącej konsekwencją nowożytnej mobilności (odkryć geograficznych, podróży i migracji)

Metody dydaktyczne

prezentacja multimedialna (materiał poglądowy ilustrujący treści wykładu)

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Adam Kucharski

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- aktywność i obecność na wykładzie

Kryteria oceniania:
wykład: zaliczenie na ocenę
ndst - poniżej 50 %
dst - 50%
dst plus - 55%
db - 60%
db plus - 70%
bdb - 80%

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

- Z. Długosz, Historia odkryć geograficznych i poznania Ziemi, Warszawa 2002.
- N. Thomas, Odkrycia. Podróże kapitana Cooka, Poznań 2007.
- J. Babicz, W. Walczak, Zarys historii odkryć geograficznych, Warszawa 1971.
- A. Mączak, Życie codzienne w podróżach po Europie, Warszawa 1982.
- H. Kamen, Imperium hiszpańskie. Dzieje rozkwitu i upadku, Warszawa 2008.
- Baker J. L., Odkrycia i wyprawy geograficzne, Warszawa 1959.
- Małowist M., Konkwiastadorzy portugalscy, Warszawa 1976.
- Parry J. H., Morskie imperium Hiszpanii, Gdańsk 1983.
- Podemski K., Socjologia podróży, Poznań 2005.
- Duc Ha Nguyen, Polscy misjonarze na Dalekim Wschodzie w XVII-XVIII wieku, Warszawa 2006.
- Człowiek w podróży, pod red. Z. Krawczyka, E. Lewandowskiej-Tarasiuk, J. Sienkiewicza, Warszawa 2009.
- A. Mączak, Peregrynacje, wojaże, turystyka, Warszawa 2001.
- M. Chachaj, Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku , Lublin 1995.
- F. Wolański, Europa jako punkt odniesienia dla postrzegania przestrzeni geograficznej przez szlachtę polską osiemnastego wieku w świetle relacji podróżniczych i geograficznych, Wrocław 2002.
- A. Mączak, Odkrywanie Europy. Podróże w czasach renesansu i baroku, Gdańsk 1998.
- Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły Małgorzata E. Kowalczyk i Dorota Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017.
- D. Żołądź-Strzelczyk, Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996.
- H. Dziechcińska, O staropolskich dziennikach podróży, Warszawa 1991.
- Jan Kieniewicz, Złoto, korzenie i krew, Warszawa 1971.
- Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i w czasach nowożytnych, red. M. Saczyńska, E. Wółkiewicz, Warszawa 2012.
- A. Kucharski, Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, Toruń 2013.
- W. Morawski, Emigranci, wygnańcy, uchodźcy. Perspektywa historyczna, [w:] Polityka migracyjna. Historia i współczesne wyzwania, Warszawa 2016, S. 13-34

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-OG-HNM w USOSweb