Podstawy historii średniowiecznej 1202-H-PHŚ-S1

Na cykl zajęć składa się 15 wykładów, w czasie których przedstawione zostaną zagadnienia z zakresu trzech bloków tematycznych opisach poniżej:
Blok I: historia powszechna:
1.Kształt terytorialny i organizacja władzy w nowych królestwach w Europie łacińskiej VI-IX.
2. Cywilizacja Islamu (rozwój struktur politycznych, kultura, nauka, religia) VII-XIII w.
2. Imperium Karolingów: powstanie – rozkwit i upadek VIII-X w.
3. Rozwój państwowości na obszarze Słowiańszczyzny IX-XI w.
4. Struktura polityczna Półwyspu Skandynawskiego X-XV w.
5. Struktura polityczna i podziały terytorialne na Półwyspach Apenińskim i Iberyjskim w XI-XV w.
6. Organizacja władzy królewskiej/cesarskiej i polityka zewnętrzna Rzeszy Niemieckiej X-XV w.
7. Rozwój terytorialny i władza królewska we Francji X-XV w.
8. Organizacja władzy politycznej i polityka zewnętrzna Bizancjum XI-XV w.
9. Struktury polityczne w Europie Wschodniej (Ruś, Litwa) w średniowieczu.
10. Organizacja władzy królewskiej i polityka zewnętrzna w Anglii X-XV w.

Blok II: historia Polski
1.Organizacja polityczna (władza centralna, struktury terytorialne, administracja) monarchii piastowskiej 966-1138.
2. Polityka zewnętrzna monarchii piastowskiej w latach 966-1138.
3. Stosunki polityczne Polski z Rzeszą Niemiecką X-XV w.
4. Stosunki polityczne Polski z Rusią X-1492 r.
5. Stosunki polityczne polsko-litewskie w średniowieczu.
6. Stosunki polityczne Polski z Czechami i Węgrami X-XV w.
7. Polityka zewnętrzna monarchii jagiellońskiej 1385-1492.
8. Stosunki polsko-krzyżackie 1226-1492.
9. Podziały polityczne i walka o władzę centralną w państwie piastowskim 1138-1320.
10. Struktura terytorialna i administracyjna oraz o organizacja władzy politycznej w Królestwie Polskim 1320-1492

Blok III; zjawiska uniwersalne:
1.Zakony w Europie średniowiecznej.
2. Rozwój idei krucjat XI-XIII w.
3. Struktury organizacyjne kościoła łacińskiego i władza papieska w średniowiecznej Europie.
4. Rozwój nauki i szkolnictwa w średniowiecznej Europie.
5. Gospodarka średniowiecznej Europy (rolnictwo, handel, produkcja).
6. Literatura i sztuki piękne w Europie VI-XV w. (świat grecki i łaciński).
7. Ruchy heretyckie w średniowieczu.
8. Rozwój miast i mieszczaństwa w średniowieczu.
9. Struktura społeczna w Polsce w XIII-XV w.
10. Przemiany religijności w średniowieczu.

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy studenta 120 h - 4 punkty ECTS Godziny realizowane z udziałem nauczyciela akademickiego: - udział w wykładzie 30 h - 1 punkt ECTS - konsultacje z prowadzącym wykład 30 h - 1 punkt ECTS Godziny przeznaczone na indywidualną prace studenta: - lektura obowiązkowej literatury 30 h - 1 punkt ECTS Czas przeznaczony na przygotowanie do egzaminu: - przygotowanie do egzaminu, studiowanie literatury i notatek z zajęć 30 h - 1 punkt ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

- student posiada posiada uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii (K_W01) - student opanował podstawową terminologię z zakresu historii i nauk pokrewnych(K_W02) - student ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii Polski w zakresie średniowiecza (K_W03) - student zna wybrane zagadnienia historii powszechnej (w zakresie pięciu głównych epok historycznych) w ujęciu chronologicznym i tematycznym (K_W04) - student wykazuje znajomość historii porównawczej średniowiecznej Europy; zna powiązania historii integracji europejskiej z aktualnymi problemami społecznymi, gospodarczymi i politycznymi (K_W05) - student posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację wytworów cywilizacji przydatnych dla poznania średniowiecza (K_W09) - student zna różne źródła informacji; rozumie ich przydatność w badaniach historycznych(K_W10) - student wie, że badania i debata historyczna na temat średniowiecza są procesem stałym, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów (K_W14) - student wie o istnieniu w historii i pokrewnych odmiennych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_W15)

Efekty uczenia się - umiejętności

-student zdobywa wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny pod kierunkiem opiekuna naukowego, przy zastosowaniu nowoczesnych technologii informacyjnych, technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji (K_U01) - student potrafi wskazać, uzasadnić i omówić wzajemne relacje różnych kierunków badań historycznych (K_U02) - student potrafi opanować i stosować pod kierunkiem opiekuna naukowego podstawowe umiejętności badawcze w zakresie historii średniowiecza (K_U03) - student potrafi posłużyć się w stopniu podstawowym teoriami i paradygmatami badawczymi w zakresie historii i nauk pokrewnych (K_U04) - student docenia i szanuje, jak też jest gotów promować tradycje oraz dziedzictwo historyczne i kulturowe Polski, swojego regionu i Europy (K_U09) - student formułuje tezy i argumentuje z wykorzystaniem poglądów innych autorów prac historycznych (K_U10) - student docenia rolę nauk historycznych i pokrewnych dla kształtowania więzi społecznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym (K_U12)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

- student ma świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie historycznym, ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji i społecznych (K_K01) - student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K02); - student ma świadomość wartości kultury historycznej, na którą składa się znajomość dziejów dyscypliny, świadectw, metod i korzeni historycznych kultury (K_K03) - student potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K05) - student uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem kulturowym; wykazuje niezależność i samodzielność myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech; jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych (K_K06) - student rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy historyka i popularyzacji wiedzy historycznej (K_K08)

Metody dydaktyczne

Metody podające - wykład

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Znajomość podstawowych terminów historycznych, w tym dotyczących epoki średniowiecza. Znajomość podstawowej faktografii dotyczącej średniowiecza, umiejętność czytania ze zrozumieniem.

Koordynatorzy przedmiotu

Sławomir Jóźwiak

Kryteria oceniania

Egzamin ustny:
- czas trwania egzaminu 30 minut,
- w czasie egzaminu student odpowiada na 4 pytania, które dotyczą sześciu wybranych zagadnień (z każdego bloku tematycznego po dwa zagadnienia). Zagadnienia powinny zostać przygotowane na podstawie podręczników oraz sześciu wybranych lektur (po dwie lektury dla każdego bloku tematycznego).
- pytania uwzględniają wiedzę, umiejętności i kompetencje opisane w efektach kształcenia: K_W02; K_W03; K_W04; K_W05; K_W09; K_W10; K_W14, K_W15; K_U02; K_U10; K_K01; K_K02; K_K03; K_K06);
- K_U01; K_U02; K_U02; K_U03; K_U04); K_U09; K_U10; K_U12.
Skala ocen:
91%-100%–5,00 bardzo dobry
81%-90%4,25–4,74 dobry plus
71%-80%3,75–4,24 dobry
61%-70%3,25–3,74 dostateczny plus
51%-60% –3,24 dostateczny
0–50% - niedostateczny

Literatura

Dział I: proponowane podręczniki:

Tomasz Jurek, Edmund Kizik, Historia Polski do 1572 r. Warszawa 2013
Jerzy Kłoczowski, Historia Polski od czasów najdawniejszych do końca XV w., Lublin 2000
Stanisław Szczur, Historia Polski średniowiecze, Kraków 2006
Jerzy Wyrozumski, Historia Polski do 1505 r., Warszawa 1978 (i in. wydania)
Stefan Kwiatkowski, Średniowieczne dzieje Europy, Warszawa 2006
Tadeusz Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1978 (i następne wydania).
Roman Michałowski, Historia powszechna średniowiecze, Warszawa 2009
Benedykt Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Warszawa 1973 (i następne wydania).

Dział II: opracowania syntetyczne
Bloch Marc, Społeczeństwo feudalne, Warszawa 2002
Biskup Marian, Labuda Gerard, Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach, Gdańsk 1988
Collins Roger, Europa wczesnośredniowieczna 300- 1000, Warszawa 1996
Hay Denys, Europa XIV i XV wieku, Warszawa 2001
Historia powszechna, t. 8: Od imperium Karola Wielkiego do kryzysu XIV wieku, 2007
Historia powszechna, t. 9: Ekspansja Europy w XV wieku. Narodziny świata nowożytnego, 2007
Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, Warszawa 1985
Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Gdańsk-Warszawa 2002
Matthew Donald, Europa średniowieczna, Warszawa 1996
Samsonowicz Henryk, Złota jesień polskiego średniowiecza, Warszawa 1971
Zientara Benedykt, Świt narodów europejskich : powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej Warszawa 1985

Dział III: Monografie dzieje polityczne

Baczkowski Krzysztof, Walka Jagiellonów z Maciejem Korwinem o koronę czeską w latach 1471-1479, Kraków 1980
Barciak Antoni, Ideologia polityczna monarchii Przemysła Ottokara II: studium z dziejów czeskiej polityki zagranicznej w drugiej połowie XIII wieku, Katowice 1982
Biskup Marian, Górski Karol, Kazimierz Jagiellończyk. Zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV wieku, Warszawa 1987
Biskup Marian, Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim: 1308-1521, Gdańsk 1993
Bührer-Thierry Genevieve, Imperium Karola Wielkiego, Warszawa 2004
Fałkowski Wojciech, Potestas regia: władza i polityka w królestwie zachodniofrankijskim na przełomie IX i X wieku, Warszawa 1999
Hauziński Jerzy, Imperator „końca świata”: Fryderyk II Hohenstauf (1194-1250), Gdańsk 2000
Hauziński Jerzy, Polityka orientalna Fryderyka II Hohenstaufa, Poznań 1978
McKitterick Rosamond, Królestwa Karolingów, 751-987: władza, konflikty, kultura, Warszawa 2011
Krzyżaniakowa Jadwiga, Ochmański Jerzy, Władysław II Jagiełło, Wrocław 2006
Labuda Gerard, Mieszko I, Wrocław 2002
Labuda Gerard, Mieszko II król polski (1025-1034). Czas przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992
Łowmiański Henryk, Polityka Jagiellonów, Poznań 2006 (cz. I i II)
Nowacki Bronisław Przemysł II, Poznań 1995
Nowak Zenon Hubert, Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta Luksemburskiego w północnej i środkowej Europie (1412-1424), Toruń 1981
Nowak Zenon Hubert, Polityka północna Zygmunta Luksemburskiego do roku 1411, Toruń 1964
Nowak Zenon Hubert, Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach 1411-1425, Toruń 1996
Papée Fryderyk, Jan Olbracht, Kraków 2006
Powierski Jan, Kryzys rządów Bolesława Śmiałego, Gdańsk 1992
Roesdahl Else, Historia Wikingów, Gdańsk 1996
Runciman Steven, Królestwo Akki i późniejsze krucjaty, Warszawa 1987
Runciman Steven, Pierwsza krucjata i założenie Królestwa Jerozolimskiego, Katowice 2009
Strzelczyk Jerzy, Otton III, Wrocław 2009
Strzelczyk Jerzy, Mieszko I, Poznań 1992
Strzelczyk Jerzy, Zapomniane narody Europy, Wrocław 2006
Wyrozumski Jerzy, Kazimierz Wielki, Wrocław 1982

Dział IV: Monografie - dzieje społeczno-gospodarcze
Abrahams Israel, Życie codzienne Żydów w średniowieczu, Warszawa 1996
Barber Richard, Rycerze i rycerskość, Warszawa 2000
Beuys Barbara, Florencja : świat miasta - miasto świata : życie miejskie w latach od 1200 do 1500, Warszawa 1996
Bogucki Ambroży, Polskie nazwy rycerstwa w średniowieczu. Przyczynki do historii ustroju społecznego, Włocławek 2001
Chaunu Pierre, Czas reform : historia religii i cywilizacji (1250-1550), Warszawa 1989
Czaja Roman, Grupy rządzące w miastach nadbałtyckich w średniowieczu, Toruń 2008
Duby Georges, Czasy katedr: sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986
Gawlas Sławomir, O kształt zjednoczonego królestwa : niemieckie władztwo terytorialne a geneza społeczno-ustrojowej odrębności Polski, Warszawa 2000
Historia życia prywatnego. Od Europy feudalnej do renensansu, t. 2, pod red. Georges’a Duby, Wrocław 1998
Kurtyka Janusz, Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań, Kraków 2001
Le Goff Jacques, Sakiewka i życie : gospodarka i religia w średniowieczu, Gdańsk 1995
Manikowska Halina, Nadzór i represja : władza i społeczeństwo w późnośredniowiecznej Florencji, Warszawa 1993
McCormick Michael, Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej 300-900, Warszawa 2007
Modzelewski Karol, Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987
Myśliwski Grzegorz, Wrocław w przestrzeni gospodarczej Europy (XIII-XV wiek): centrum czy peryferie ?, Wrocław 2009
Ohler Norbert, Życie pielgrzymów w średniowieczu: między modlitwą a przygodą, Kraków 2000
Ryś Grzegorz, Jan Hus wobec kryzysu Kościoła doby wielkiej schizmy, Kraków 2000
Samsonowicz Henryk, Późne średniowiecze miast nadbałtyckich : studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV-XV w., Warszawa 1968
Samsonowicz Henryk, Życie miasta średniowiecznego, Poznań 2001
Ziemie polskie wobec zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, pod red. S. Gawlasa, Warszawa 2006
Zientara Benedykt, Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975
Żmudzki Paweł, Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000
Żywczyński Mieczysław, Papiestwo i papieże w średniowieczu, Kraków 1995

Dział V: Monografie - kultura
Borawska Teresa, Górski Karol, Umysłowość średniowiecza, Warszawa 1993
Chélini Jean, Dzieje religijności w Europie Zachodniej w średniowieczu, Warszawa 1996
Człowiek średniowiecza, pod red. Jacques’a Le Goffa, Warszawa-Gdańsk 1996
Dalewski Zbigniew, Władza-przestrzeń-ceremoniał, Warszawa 1996
Dąbrowski Jan, Dawne dziejopisarstwo polskie, Wrocław 1964
Deptuła Czesław, Galla Anonima mit genezy Polski, Lublin 1990
Duczko Władysław, Ruś Wikingów, Warszawa 2006
Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987
Kantorowicz Ernst, Dwa ciała: studium ze średniowiecznej teologii politycznej, Warszawa 2007
Kras Paweł, Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin 1998
Labuda Gerard, Święty Wojciech, Wrocław 2000
Le Goff Jacques, Inteligencja w wiekach średnich, Warszawa 1997
Le Goff Jacques, Święty Ludwik, Warszawa 2001
Lewis Clive Staples, Odrzucony obraz: wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995
Łowmiański Henryk, Religia Słowian i jej upadek (w. VI-XII), Wrocław 1975
Manikowska Halina, Jerozolima-Rzym-Compostela: wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008
Michałowski Roman, Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIII w., Warszawa1993
Modzelewski Karol, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2011
Oexle Otto Gerhard, Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000
Pernoud Regine, Kobieta w czasach katedr, Warszawa 1990
Runciman Steven, Manicheizm średniowieczny, Gdańsk 1996
Schmitt Jean-Claude, Gest w średniowiecznej Europie, Warszawa 2006
Strzelczyk Jerzy, Apostołowie Europy, Poznań 1997
Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Poznań 2008
Vauchez André, Duchowość średniowiecza, Warszawa 1996

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-H-PHŚ-S1 w USOSweb