Konflikty polityczne i militarne w przestrzeni postsowieckiej 1202-H-KMP-S2

. Obszar post-sowiecki – zarys problemu ( definicja, cechy, rys historyczny, państwa i regiony, ,,bliska” i ,,daleka” zagranica, wyzwania polityczne po upadku ZSRS; - proklamacja i uznanie nowych państw; - odmienne modele formowania się państwowości na wybranych przykładach: Litwa, Gruzja, Czeczenia).
2. Niewypowiedziane wojny Rosji: wojna rosyjsko-czeczeńska i wojna gruzińsko- rosyjska
(powstanie nowego układu sił po zimnej wojnie; konsekwencje utraty pozycji Rosji w regionie; przemiany ustrojowe czasów Gorbaczowa i Jelcyna; próby odbudowy pozycji regionalnego i światowego przywódcy; cele polityczne FR w czasie prezydentury Putina; nostalgia po imperium i jej skutki; - zmiany w doktrynie bezpieczeństwa FR; zasoby energetyczne - instrumenty nacisków politycznych, konflikty na Kaukazie i Ukrainie w kontekście geopolityki regionu czarnomorskiego).

3.Formowanie nowego systemu bezpieczeństwa i nowych sojuszy w przestrzeni post-sowieckiej ( rola Rosji, Turcji, Chin i USA w przestrzeni post-sowieckiej; powstanie nowych organizacji politycznych i gospodarczych w regionie i ich rola w regionie: Wspólnota Niepodległych Państw; Związek Rosji i Białorusi; Związek Euroazjatycki; Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym; Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza ; Szanghajska Organizacja Współpracy; Organizacja Współpracy Środkowoazjatyckiej; GUAM – Organizacja na Rzecz Demokracji i Rozwoju; NATO; Unia Europejska).
4. Konflikty separatystyczne i państwa nieuznawane - powstanie i rola polityczna w regionie (uwarunkowania historyczne, polityczne i religijne konfliktów politycznych i zbrojnych w Europie Wschodniej i na Kaukazie; państwa nieuznawane na Kaukazie: Górski Karabach, Abchazja, Osetia Południowa; powstanie i perspektywy rozwoju; rola państw nieuznawanych: Naddniestrza oraz Ługańskiej Republiki Ludowej i Donieckiej Republiki Ludowej oraz ich rola w wojnie rosyjsko-ukraińskiej).
5. Iluzja kolorowych rewolucji – przyczyny, przebieg, efekty na wybranych przykładach
(sukces czy porażka kolorowych rewolucji?: rewolucja róż w Gruzji 2003; pomarańczowa rewolucja w Ukrainie 2004; tulipanowa rewolucja w Kirgistanie 2005; rewolucja godności w Ukrainie 2014/; skutki nieudanych ruchów społecznych: Białoruś 2006, 2011, 2020; Armenia 2008; Mołdawia 2009; Osetia Południowa 2011; Moskwa 2011; Tadżykistan 2016).

6. Białoruś – rola polityczna i militarna w regionie
(nieudana próba budowy państwa demokratycznego; tworzenie systemu autorytarnego; znaczenie militarne Białorusi; aktywność opozycji demokratycznej: 2006, 2011, 2020; represje wobec przeciwników reżimu ; Białoruś – pole politycznej bitwy między Rosją a Unią Europejską, Rząd Republiki Białorusi wobec zajęcia Krymu i wojny rosyjsko-ukraińskiej)

7. Niewypowiedziane wojny Rosji w aspektach porównawczych: wojny rosyjsko-czeczeńskie, wojna gruzińsko-rosyjska, wojna rosyjsko ukraińska oraz ich znaczenie dla bezpieczeństwa regionalnego (przyczyny wojen, cele wojenne Rosji, etapy wojny, kraje UE, USA, Turcja, Chiny wobec wojen, zaangażowanie Polski, sojusznicy Rosji, propaganda wojenna i jej narzędzia, rosyjska opinia publiczna wobec wojen FR)

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela - 15 2. Przygotowanie do zajęć - 15 3. Czytanie literatury – 10 4. Godziny kontaktowe z prowadzącym (konsultacje) - 10 Łącznie: 50 godz. (2 punkty ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1 student posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu konfliktów politycznych i militarnych w przestrzeni postsowieckiej i umie ją zdefiniować K_W01 W2 opanował podstawową terminologię z zakresu historii, polityki i bezpieczeństwa dotyczącą Rosji i Europy Wschodniej K_W02 W3 zna wybrane zagadnienia z historii powszechnej na poziomie zaawansowanym K_W03, K_W04 W4 student ma wiedzę o kierunkach polityki zagranicznej wybranych państw Europy Wschodniej i Azji Centralnej. K_W05 W5 ma pogłębioną wiedzę o źródłach informacji; posiada pogłębioną wiedzę pozwalającą na przeprowadzenie krytyki, analizy i interpretacji źródeł rozumie ich przydatność w badaniach historycznych K_W09, K_W10 W6 zna metody i sposoby tłumaczenia tekstów dotyczących wybranych zagadnień historycznych przynajmniej z jednego języka nowożytnego K_W16

Efekty uczenia się - umiejętności

U1 wykorzystuje zdobytą wiedzę do dyskusji oraz prac z zakresu historii stosunków międzynarodowych XX w., procesów politycznych w Europie Wschodniej i w Azji Centralnej, Kaukazie K_U07 U2 posługuje się zdobytą wiedzą w celu wyjaśnianie procesów dotyczących politycznych i wojskowych stosunków bilateralnych i multilateralnych K_U01 U3 potrafi przygotować krótkie wypowiedzi referując zagadnienia związane z rkonfliktami militarnymi oraz relacjami politycznymi w XX i XXI w. K_U12 U4 argumentuje i uzasadnia swoje stanowisko w dyskusji naukowej, wykorzystując wiedzę i własne doświadczenia badawcze i analityczne K_U11 U5 tłumaczy, objaśnia i wykorzystuje w badaniach teksty źródłowe w języku nowożytnym występującym w źródłach historycznych K_U14

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1 wyraża własne opinie podczas dyskusji, studenckich konferencji naukowych odnoszących się do problemów politycznych i militarnych w Europie Wschodniej, Kaukazie i Azji Centralnej, a także przemian układu bezpieczeństwa w XX-XXI wieku K_K02 K2 potrafi przedstawić swój punkt widzenia uwzględniając poglądach innych dyskutantów/interlokutorów K_K04 K3 rozwija swoje zainteresowania historyczne odnoszące się do historii i polityki Rosji oraz państw powstałych po rozpadzie ZSRSK_K08

Metody dydaktyczne

prelekcja, prezentacja multimedialna, analiza tekstu, udział w dyskusji

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z zakresu historii Rosji, ZSRS i powszechnej w XX i w XXI wieku; Znajomość geografii fizycznej i politycznej Europy Wschodniej, Azji Centralnej i Kaukazu

Koordynatorzy przedmiotu

Dorota Michaluk

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- obecność na zajęciach
- aktywność
- zaliczenie ustne przedmiotu lub pisemne w zależności od aktywności na zajęciach

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:
- J. Smaga, Rosja w 20 stuleciu, Warszawa 2001.
- W. Marciniak, Rozgrabione Imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2004.
- M. Herpen, Putnizm. Powolny rozwój radykalnego reżimu prawicowego w Rosji, Gdańsk 2014.
- M. Kuczyński, Krwawiąca Europa. Konflikty zbrojne i punkty zapalne w latach 1990-2000. Tło historyczne i stan obecny, Warszawa 2001.
- Konflikty na Kaukazie Południowym / pod red. Przemysława Adamczewskieg, red. P. Adamczewski,UAM, POznan 2010.
- K. Kozłowski, Iluzje rewolucji : rewolucja róż, rewolucja pomarańczowa, rewolucja tulipanów, Warszawa 2011.
- M. Herpen, Wojny Putina: Czeczenia, Gruzja, Ukrana, 2014, Warszawa 2018.
- A. Chojnowski, J. Bruski, Ukraina, Warszawa 2016.
- E. Mironowicz, Białoruś, Warszawa 2007.

Literatura uzupełniająca
- K. Fedorowicz, Konflikty na Kaukazie Południowym jako czynniki destabilizujące rzeczywistość społeczno-polityczna, Studia Europejskie (Warszawa), 2015, Vol.76 (4), p.173-196
- Kaukaz Północny: elity, reżimy, etnopolityka, bezpieczeństwo, red. T. Bodio, UW, Warszawa 2014.
- V. Baluk, Agressia Rossi protiv Gruzii i Ukrainy v 2008-2018 gg. v kontekście geopolityki cernomorskogo regiona, Lublin 2020.
- Procházková, P., Ani życie, ani wojna: Czeczenia oczami kobiet, Warszawa 2005.
- Oliker O. Russia's Chechen Wars 1994-2000, RAND, 2001.
- P. Zerebcova, Mrówka w słoiku: dzienniki czeczeńskie 1994-2004, Warszawa 2016.
- Czeczenia-Rosja: mity i rzeczywistość, red, Brodowski J. Smoleń M. , Kraków 2006.
- M.Kosman, Konflikt rosyjsko-ukraiński o Krym (2014-2019). Wybrane aspekty z uwzględnieniem stanowiska Niemiec, Bydgoszcz 2020.
- T. Grzywaczewski, Granice marzeń. O państwach nieuznawanych, Wołowiec 2018 (reportaż).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-H-KMP-S2 w USOSweb