Historia Polski XX wieku 1202-H-HPLXX-S1
ZAKRES TEMATÓW: W zależności od tempa pracy studentów, liczba realizowanych bloków tematycznych może ulec zwiększeniu (poniżej zagadnienia dla pierwszego bloku tematycznego)
I. WALKA O WŁADZĘ I KSZTAŁT USTROJOWY POLSKI 1944-1947
- Komunistyczna Partia Polski (KPP) (do lutego 1925 roku jako Komunistyczna Partia Robotnicza Polski, KPRP): okoliczności powstania; pozycja na scenie politycznej II RP; okoliczności rozwiązania; Kiedy i w jakich okolicznościach Stalin podjął decyzję o odrodzeniu/odbudowie partii komunistycznej w okupowanej jeszcze wówczas Polsce? Komu zlecił odbudowę struktur partii komunistycznej (Podstawowe pojęcia/osoby: Gieorgi Dymitrow, Komintern, Grupa Inicjatywna, Marceli Nowotko)?
- Utworzenie Polskiej Partii Robotniczej (PPR) – kiedy? gdzie? przez kogo? Jakie cele Stalin stawiał partii komunistycznej utworzonej w okupowanej Polsce? [UWAGA: inne były cele pierwotne, doraźne; inne cele postawiono przed PPR po tzw. przełomie stalingradzkim]; Jak wyglądało kierownictwo PPR? Kto wchodził w jego skład? [kolejni sekretarze KC PPR w latach 1942-1948 – do tzw. Kongresu Zjednoczeniowego PPR i PPS: kiedy się odbył, jakie zapadły wówczas decyzje?]; Oficjalny program PPR i jego ocena; Rzeczywiste cele, motywy i kierunki działania PPR (strategia tej partii); ramię zbrojne PPR - Gwardia Ludowa: powstanie, dowódcy, charakterystyka działalności.
- Stosunki polsko-sowieckie w latach 1939-1941: wydarzenia z 17 września 1939 roku i ich wpływ na relacje obustronne; Podstawowe pojęcia/osoby: Władimir Potiomkin, Wacław Grzybowski, Edward Rydz- Śmigły; Relacje między PPR a Polskim Państwem Podziemnym; Podstawowe pojęcia/osoby: Władysław Raczkiewicz, Władysław Sikorski, SZP-ZWZ-AK.
- stosunki polsko-sowieckie 1941-1943: Kiedy i w jakich okolicznościach doszło do agresji niemieckiej na ZSRR? W jaki sposób agresja Niemiec na ZSRR wpłynęła na relacje polsko-sowieckie? Kiedy i w jakich okolicznościach/z czyjej inspiracji doszło do podpisania dokumentu znanego powszechnie jako tzw. układ Sikorski-Majski? Jakie postanowienia/decyzje zawierał tzw. układ Sikorski-Majski? Proszę wyjaśnić, dlaczego w części polskich środowisk politycznych układ Sikorski-Majski wywołał niezadowolenie i żądania dymisji W. Sikorskiego. W jaki sposób gen. W. Sikorski tłumaczył decyzję o podpisaniu porozumienia z Sowietami? ZBRODNIA KATYŃSKA: Geneza/Okoliczności/Droga do Zbrodni Katyńskiej? Przebieg/mechanizm Zbrodni Katyńskiej (m.in.: obozy specjalne NKWD w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie; tzw. decyzja katyńska z 5 marca 1940 roku; przebieg tzw. akcji rozładowywania obozów - miejsca kaźni i skala zbrodni z uwzględnieniem tzw. białoruskiej i ukraińskiej listy katyńskiej; wykonawcy zbrodni)? Kiedy i w jakich okolicznościach zostały odkryte masowe groby Polaków w Lesie Katyńskim? Jaka była reakcja ZSRR i polskich władz na uchodźstwie? Jaka była reakcja aliantów? Prace ekshumacyjne w Lesie Katyńskim prowadzone wiosną 1943 roku; Kłamstwo katyńskie i droga do odkrycia prawdy; Zerwanie przez Stalina stosunków dyplomatycznych z polskim rządem na uchodźstwie: kiedy i w jakich okolicznościach doszło do tego wydarzenia? W jaki sposób sprawa Zbrodni Katyńskiej została wykorzystana przez władze radzieckie do zerwania stosunków dyplomatycznych z polskim rządem na uchodźstwie?
- Kiedy i w jakich okolicznościach powstała Krajowa Rada Narodowa (KRN)? Kto stał na jej czele, jaki był jej program oraz rzeczywiste kompetencje i znaczenie polityczne? Do kiedy działała? Jedną z pierwszych decyzji KRN było powołanie Armii Ludowej (AL). Proszę scharakteryzować tę formację wojskową (m.in. jej geneza, zadania, liczebność, działalność bojowa)?Jaki był stosunek polskiego rządu na uchodźstwie do KRN?
- geneza i powstanie PKWN, jego skład osobowy, kompetencje oraz manifest programowy
- działalność PKWN, pierwsze decyzje i dekrety, m.in. dekret o reformie rolnej; dekret o ochronie państwa, dekret o ustanowieniu MO
- sytuacja władz polskich na emigracji w II połowie 1944 r.; proces szesnastu
- powołanie Rządu Tymczasowego (skład osobowy i jego pozycja na arenie międzynarodowej)
- konferencja jałtańska i decyzje Wielkiej Trójki w sprawie polskiej;
- realizacja uchwał jałtańskich w sprawie polskiej: powstanie TRJN i droga do pierwszych powojennych wyborów parlamentarnych, m.in. referendum ludowe 30 VI 1946 r.; pogrom kielecki; wybory parlamentarne z 19 I 1947 r.; wybór prezydenta, powołanie rządu, mała konstytucja;
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- pogadanka
Metody dydaktyczne poszukujące
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
- Obecność i aktywność na zajęciach
- Przygotowanie prezentacji z pokazem slajdów na temat wybranego, ustalonego z prowadzącym zajęcia problemu
- Pozytywny wynik kolokwium.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Głównie syntezy mające charakter podręczników akademickich (do wyboru):
- Wojciech Roszkowski, Najnowsza historia Polski: t. II – 1945-1980; t. III – 1980-2002 (różne wydania)
- Antoni Czubiński, Polska i Polacy po II wojnie światowej (1945-1989), Poznań 1998 [VI tom serii: Polska. Dzieje narodu, państwa i kultury, pod red. Jerzego Topolskiego]
- Antoni Dudek, Historia polityczna Polski 1989-2012, Kraków 2013.
- Jerzy Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989, Warszawa 1992.
- Krystyna Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Poznań 1984.
- Krystyna Kersten, Polska 1944-1956. Między wyzwoleniem a zniewoleniem, Londyn 1993.
- Jerzy Krasuski, Tragiczna niepodległość Polski 1918-1947, Toruń 2007.
- Andrzej Leon Sowa, Historia polityczna Polski 1944-1991, Kraków 2011.
- Janusz Wrona, System partyjny w Polsce 1944-1950 : miejsce, funkcje, relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania systemu totalitarnego, Lublin 1997.
- Zdzisław Zblewski, Leksykon PRL-u, Kraków 2001.
- Słownik realizmu socjalistycznego, pod red. Zdzisława Łapińskiego i Wojciecha Tomasika, Kraków 2004.
-Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: