Profilaktyka i konserwacja archiwaliów 1202-A-PiKA-S1
Celem zajęć jest przedstawienie zagadnień szeroko pojętej ochrony archiwaliów, a szczególnie problematyki związanej z prawidłowym, bezpiecznym przechowywaniem zasobów archiwalnych Zajęcia są podzielone na trzy obszary tematyczne: materiałoznawstwo archiwaliów (dawne i współczesne), zniszczenia archiwaliów oraz konserwacja profilaktyczna archiwaliów, w tym warunki ich przechowywania. W ramach tych obszarów realizowane są następujące tematy:
1. Właściwości podstawowych materiałów archiwalnych: technologia wytwarzania, budowa i właściwości wytworów papierniczych, materiałów proteinowych (pergamin, skóra), mediów na papierze (w tym atrament żelazowo-galusowy), tkanin introligatorskich, materiałów fotograficznych.
2. Zniszczenia obiektów archiwalnych. Odporność materiałów archiwalnych na naturalne starzenie się podczas przechowywania. Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne niszczące zbiory. Objawy zniszczeń archiwaliów przez grzyby, bakterie i owady. Korozja atramentowa. Awarie i katastrofy.
3. Dlaczego należy chronić zasób archiwalny? Warunki przechowywania i ich znaczenie dla stanu zachowania. Stan techniczny budynków, zalecane normy temperatury, wilgotności względnej, oświetlenia, zanieczyszczeń chemicznych powietrza. Wybrane zagadnienia z zakresu ochrony i konserwacji materiałów: sposoby przechowywania materiałów fotograficznych; wytworów papierniczych o różnych formatach i kształtach, metody masowego odkwaszania i wzmacniania. Odkwaszanie archiwaliów. Dezynfekcja i dezynsekcja w archiwum – dezynfekcja pojedynczych jednostek archiwalnych, dezynfekcja masowa całego zasobu lub jego części, odgrzybianie i osuszanie budynków. Metody prawidłowego korzystania z materiałów archiwalnych - systemy prawidłowego przechowywania, udostępniania zbiorów, opakowania ochronne. Zapobieganie skutkom katastrof i awarii. Podstawowe zasady konserwacji zapobiegawczej.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
- pokaz
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025/26Z: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
Kolokwium końcowe w formie testu (test jednokrotnego wyboru oraz pytania otwarte, razem 15 pytań); maksymalnie można uzyskać 30 pkt, z czego do zaliczenia konieczne jest 16 pkt, czyli 54% poprawnych odpowiedzi.
Szczegóły:
16, 17, 18, 19 pkt - dostateczny
20, 21 - dostateczny plus
22, 23, 24, 25 - dobry
26, 27 - dobry plus
28, 29, 30 - bardzo dobry
Literatura
1. J. Dąbrowski, J. Siniarska-Czaplicka, Rękodzieło papiernicze, Warszawa 1991
2. Strzelczyk A. B., J. Karbowska-Berent, 2004. Drobnoustroje i owady niszczące zabytki i ich zwalczanie. Wydawnictwo UMK, Toruń
3. Zyska B. Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych, t. I , Katowice 1991
4. Zyska B. Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. Czynniki niszczące materiały w zbiorach bibliotecznych, t. I , Katowice 1993
5. Zyska B. Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. Działania profilaktyczne w bibliotece, t. I , Katowice 1994
6. Zyska B., Katastrofy w bibliotekach – przyczyny, zapobieganie i akcje ratunkowe, Katowice, 1998
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: