Nauki pomocnicze historii 1202-A-NPH-S1

Nauki pomocnicze historii obejmują wiedzę o źródłach historycznych. Historyczne uwarunkowania rozwoju historii jako nauki sprawiły, że w kanonie tych dyscyplin nie znajdują się źródła historiograficzne. Lista klasycznych dyscyplin z zakresu nauk pomocniczych historii obejmuje przede wszystkim: archiwistykę, geografię historyczną, kartografię,dyplomatykę, nauki o piśmie (rozmaite paleografie i neografie), sfragistykę, chronologię, heraldykę, weksylologię, genealogię, metrologię, numizmatykę, kodykologię, edytorstwo źródeł historycznych, ikonografia historyczna. W ostatnich latach istnieje tendencja do powiększania tego zestawy o nowe dyscypliny koncentrujące się na coraz to bardziej szczegółowo wyselekcjonowanym materiale źródłowym (np. dzwony). Za klasyczne zadanie nauk pomocniczych historii uznaje się zdobycie i udostępnienie wiedzy o różnych typach źródeł lub ich aspektach (chronologicznych, personalnych, geograficznych itp.), która umożliwia ich wyszukanie, odczytanie, zrozumienie, ustalenie ich autentyczności. Wiedza ta umożliwia również określenie wartości informacyjnej różnych źródeł w zależności od ich typu i czasu powstania.

Całkowity nakład pracy studenta

Po opanowaniu efektów uczenia się przypisanych do przedmiotu student uzyskuje 2 punkty ECTS, co odpowiada 60 godzinom pracy studenta Godziny z udziałem nauczycieli - 35: -uczestnictwo w ćwiczeniach - 30 h - konsultacje - 5 h Praca indywidualna studenta 25 h: - zapoznanie się z literaturą przedmiotu - 10 h - przygotowanie indywidualnych zadań ćwiczeniowych - 15 h

Efekty uczenia się - wiedza

Nabycie wiedzy umożliwiającej krytyczne przygotowanie źródła do interpretacji historycznej, głównie na etapie prac nad ustalaniem autentyczności źródła. Poznanie różnych typów źródeł w zakresie ich powstawania, funkcji, ewolucji, w kontekście społecznym i kulturowym. K-W02 opanował terminologię stosowaną w badaniach źródłoznawczych K-W07 posiada wiedzę o zakresie i cechach przedmiotu oraz ich miejsca w metodyce badań historycznych K-W09 opanował wiedzę umożliwiającą analizę oraz interpretację różnych wytworów kultury oraz ich możliwości poznawcze w badaniu różnych epok historycznych K_W10 ma pogłębioną wiedzę o źródłach informacji; rozumie ich przydatność w badaniach historycznych. K-W12 uświadamia sobie interdyscyplinarne powiązania historii z innymi naukami humanistycznymi K-W15 zdaje sobie sprawę i istnienia w historii i naukach pokrewnych różnych punktów widzenia uwarunkowanych kulturowo K- W16 rozumie odpowiednią terminologię używaną w źródłach (zwłaszcza łacińskich)

Efekty uczenia się - umiejętności

Umiejętność krytycznego podejścia do źródeł. Umiejętność zbierania i wyszukiwania materiałów historycznych, określenia autentyczności źródła oraz odczytania jego warstwy informacyjnej. K_U03 posiada umiejętność stosowania podstawowych metod krytyki źródła historycznego ze zrozumieniem potrzeby korzystania z dorobku innych dyscyplin humanistycznych. K-U05 zna zakres oraz używa w praktyce terninologię z zakresu nauk pomocniczych historii K-U06 jest w stanie prowadzić samodzielnie badania z użyciem poznanych metod krytyki zewnętrznej. K_U12 potrafi krytycznie objaśnić teksty kultury oraz ocenić ich walory informacyjne. K-U15 posiada świadomość zakresu swoich umiejętności warsztatowych dotyczących wiedzy o źródłach i uświadamia sobie ich znaczenie oraz potrzebę podnoszenia kompetencji

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K-K02 ma świadomość wartości świadectw historycznych jako źródeł poznania korzeni historycznych kultury oraz zrozumienia współczesności oraz docenia potrzebę upowszechniania wiedzy historycznej K_K05 dostrzega dylematy pojawiające się w pracy historyka i znajduje drogę ich rozwiązania. K_K09 włącza się w dyskusje dotykające problematyki historycznej oraz służy swoją wiedzą o źródłach historycznych miłośnikom historii.

Metody dydaktyczne

Pokaz połączony z podaniem najważniejszych informacji; ćwiczenie; dyskusja.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- opis

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Znajomość typologii źródeł historycznych oraz podstawowe rozeznanie w zakresie krytyki źródeł.

Koordynatorzy przedmiotu

Jan Wroniszewski

Kryteria oceniania

Udział w dyskusji na podstawie przeczytanej literatury; efekty pracy podczas zajęć; pisemne prace domowe.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:
Chronologia polska, red. B. Włodarski, Warszawa 1957 (i późniejsze wydanie).
M.Gumowski, M.Haisig, S.Mikucki, Sfragistyka, Warszawa 1960. (cz, I i cz. II)
Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa 1993. (Wstęp)
Szymański J., Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa 2001.(Wstęp)
Dworzaczek W. , Genealogia, Warszawa 1959.
Kula W., Miary i ludzie, wyd.2, Warszawa 2002.
Żabiński Z., Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Wrocław 1981. (wybrane rozdziały)

Literatura uzupełniająca:

A.Gieysztor , Zarys nauk pomocniczych historii, wyd. 3, Warszawa 1948.
W.Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, wyd. 4, Kraków 1999.
K.Bobowski , K.Burski, B.Turoń, Encyklopedia nauk pomocniczych historii nowożytnej i najnowszej, wyd. 2, Wrocław 1975.
I. Ihnatowicz, Nauki pomocnicze historii XIX i XX wieku, Warszawa 1990
J.Tyszkiewicz , Geografia historyczna Polski w średniowieczu, Warszawa 2003.
E.Stamm, Staropolskie miary, t. 1: Miary
Z. Piech, "Trwanie osobne i wieczne". Fotografia jako źródło w kręgu nauk pomocniczych historii i archiwistyki, [w:] Spuścizny- co po nas zostaje, red. A. Górski, Kraków 2018, s. 79-111.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-A-NPH-S1 w USOSweb