Metodyka opracowania akt prywatnych 1202-A-MOAP-S1

W polskiej literaturze archiwistycznej wyróżnia się obecnie trzy podstawowe rodzaje archiwów prywatnych: archiwa osobiste (spuścizny archiwalne), archiwa rodzinno-majątkowe i zbiory. Wszystkie trzy rodzaje archiwów przechowywane są zarówno w zasobach archiwów (głownie państwowych) jak i zbiorach bibliotecznych (najczęściej w działach rękopisów). Mimo, że już od wielu lat archiwalia prywatne wrosły w zasoby archiwów i zbiory biblioteczne, to nadal stan ich opracowania pozostawia wiele do życzenia. Ponadto nadal i to w coraz większej liczbie przybywa w nich spuścizn archiwalnych, wymagających bieżącego opracowania.
Metodyka opracowania tego rodzaju archiwaliów i archiwów zaczęła rozwijać się poważniej dopiero po drugiej wojnie światowej i do chwili obecnej nie osiągnęła w pełni zadowalających efektów, o czym może świadczyć „bałagan” terminologiczny i poważne niedociągnięcia a nawet braki w zakresie opracowania archiwów prywatnych.

Całkowity nakład pracy studenta

godziny realizowane z udziałem nauczyciela –30 czas poświęcony na prace indywidualną – 30 godzin czas wymagany do przygotowania się i uczestnictwa w procesie oceniania – 15 godzin

Efekty uczenia się - wiedza

- zna podstawową terminologię z zakresu archiwistyki i zarządzania dokumentacją, rozumie jej źródła oraz zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych (K_W02) - ma uporządkowaną wiedzę ogólną obejmującą terminologię, teorię i metodologię z zakresu archiwistyki i zarządzania dokumentacją, nauk o zarządzaniu i nauk historycznych (K_W03) - ma uporządkowaną wiedzę na temat gromadzenia, przechowywania, opracowywania i udostępniania zasobu archiwalnego (K_W05) - ma uporządkowaną wiedzę na temat typów i form dokumentacji oraz sposobów ich powstawania (K_W06) - ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii dawnych i współczesnych ziem polskich i jej powiązaniach z historią powszechną; zna podstawowe zjawiska i procesy zachodzące w poszczególnych okresach historycznych; zna ustrój Polski od średniowiecza do czasów współczesnych (K_W10) - zna i rozumie normy prawne regulujące działalność archiwów i postępowanie z dokumentacją w instytucjach (K_W22)

Efekty uczenia się - umiejętności

- umie przedstawić przemyślane efekty swojej pracy, posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych i prac pisemnych w języku polskim z poprawnym zastosowaniem różnorodnych form pisarstwa naukowego (K_U09) - posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych i typowych prac pisemnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł informacji (K_U10) - potrafi interpretować zjawiska społeczne (kulturowe, polityczne, prawne i ekonomiczne) w zakresie archiwistyki i zarządzania dokumentacją, nauk o zarządzaniu i nauk historycznych (K_U13) - potrafi wykorzystywać źródła przepisów prawnych obowiązujących obecnie, jak i w przeszłości (K_U14)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

- potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K03) - prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu; potrafi dokonać analizy własnych działań i wskazać ewentualne obszary wymagające modyfikacji w przyszłości (K_K04) - ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (zwłaszcza archiwalnego) regionu, kraju, Europy; rozumie i dostrzega potrzebę jego promowania (K_K06)

Metody dydaktyczne

metody programowane (prezentacje), pokaz, ćwiczenia przedmiotowe, dyskusja dydaktyczna

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa
- ćwiczeniowa
- referatu

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Syta

Kryteria oceniania

1.Aktywność
2.Referat/esej
3.Prezentacje
4.Kolokwium
5. Umiejętność praktycznego zastosowania wskazówek metodycznych w opracowaniu zasobu

Literatura

Podstawowa literatura do metodyki opracowania akt prywatnych
- Bańkowski Piotr, Porządkowanie archiwaliów prywatnych, Archeion, T. 19/20:1951.
- Cieślak Adam, Spuścizny w zbiorach krakowskich – Projekt informatora i bazy danych krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, [w:] VI Konferencja Archiwów Instytucji Naukowych 13-14 IX 2001r., Kraków 2002.
- Dymnicka Hanna, Prace Archiwum PAN nad metodyką porządkowania spuścizn, Biuletyn
Archiwum PAN, nr 2:1959.
- Dymnicka-Wołoszyńska Hanna, Prace metodyczne nad ustaleniem zasad porządkowania spuścizn
archiwalnych, Biuletyn Archiwum PAN, nr 33:1990.
- Dymnicka-Wołoszyńska Hanna, Zygmunt Kolankowski. Życie i działalność naukowa twórcy
Archiwum PAN, Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk, nr 40:1999.
- Dymnicka-Wołoszyńska Hanna, Z pierwszych lat działalności Archiwum PAN, Biuletyn Archiwum
Polskiej Akademii Nauk, nr 21:1978.
- Gołembiowski Maciej, Zagadnienie archiwaliów prywatnych we francuskiej literaturze i praktyce
archiwalnej (Wybrane problemy), Acta Universitatis Nicolai Copernici, T. 25:1991.
- Kaczmarczyk Kazimierz, Archiwa rodzinne ich literatura i porządkowanie, Rocznik Historyczny, T.
23:1957.
- Kolankowski Zygmunt , Archiwalne opracowanie spuścizn rękopiśmiennych i jego problemy, [w:]
Pamiętnik VIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie, Warszawa 1958.
- Kolankowski Zygmunt, 20 lat Biuletynu Archiwum PAN, Biuletyn Archiwum PAN, nr 22:1979.
- Kolankowski Zygmunt, Granice spuścizny archiwalnej, Archeion, T. 57:1972.
- Kolankowski Zygmunt, Inwentarze archiwalne spuścizn po uczonych (z doświadczeń Archiwum
PAN), Biuletyn Archiwum PAN, nr 40:1999.
- Kolankowski Zygmunt, Niektóre zagadnienia opracowania spuścizn archiwalnych, R. 9:1973, z. 4.
- Kolankowski Zygmunt, Organizacja i praca Archiwum Polskiej Akademii Nauk (1953-1961),
Biuletyn Archiwum PAN, nr 5:1962.
- Kolankowski Zygmunt, Podstawowe zagadnienia metodyczne porządkowania spuścizn rękopiśmiennych, Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk, nr 2:1959.
- Konarski Kazimierz, Nowożytna archiwistyka polska i jej zadania, Warszawa 1929.
- Krajewska Hanna, Opracowywanie spuścizn w Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Archiwa,
Biblioteki i Muzea Kościelne, T.89:2008.
- Kulecka Alicja, Archiwa osobiste uczonych polskich, [w:] Nauka Polska – Jej Potrzeby.
Organizacja i Rozwój, T. 8(33):1999.
- Kulecka Alicja, Podstawowe problemy opracowywania spuścizn po uczonych w Archiwum PAN w ciągu ostatniej dekady (1991-1999), Biuletyn Archiwum PAN, nr 43:2000.
- Kulecka Alicja, Problemy opracowywania spuścizn po uczonych w Archiwum PAN w ciągu ostatniej dekady (1991-1999), Biuletyn Archiwum PAN, nr 43:2002.
- Kulecka Alicja, Spuścizny uczonych jako źródła do historii nauki, Analecta, R. IV:1995, z. 1.
Kulecka Alicja, Spuścizny w archiwach, bibliotekach i muzeach w Polsce, Archeion, T. 100:1999.
- Kus Józef, Akta podworskie w archiwum i praktyce badawczej, Archeion, T.70:1980.
- Majkowska Rita, Archiwum osobiste czy spuścizna? Z tradycji gromadzenia materiałów pochodzenia prywatnego w Krakowie XIX i XX wieku, [w:] VI Konferencja Archiwów Instytucji Naukowych w Polsce. Kraków 13-14 IX 2001, pod red. M. Michalewicz, Kraków 2002.
- Materiały do słownika terminologii archiwalnej krajów socjalistycznych, wyd. Z. Kolankowski,
Warszawa 1973.
- Piber Andrzej, Spuścizna – jej istota, zawartość, układ, metody porządkowania, Archeion, T.
42:1965.
- Polaczkówna Helena, Uwagi o porządkowaniu prywatnych archiwów familijnych, Archeion, T.
16:1938-1939.
- Polski słownik archiwalny, pod red. R. Gerbera, Warszawa 1952.
- Polski słownik archiwalny, pod red. W. Maciejewskiej, Warszawa 1974.
- Robótka Halina, Ryszewski Bohdan, Tomczak Andrzej, Archiwistyka, Warszawa 1989.
- Robótka Halina, Archiwa prywatne po wojnie w NRD i RFN, Acta Universitatis Nicolai Copernici,
T. 25:1991.
- Ryszewski Bohdan, Archiwa i archiwalia prywatne w archiwistyce polskiej – stan badań i postulaty
badawcze, Acta Universitatis Nicolai Copernici, T. 25:1991.
- Ryszewski Bohdan, O niektórych podstawowych pojęciach archiwalnych (Kancelaria, Registratura,
Zespół Archiwalny, Archiwum), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, z.
35:1969.
- Smoleńska Barbara, Archiwa Podworskie w Polsce Ludowej, Archeion, T. 24:1955.
- Tomczak Andrzej, Zarys dziejów archiwów polskich, Toruń 1982.
- Więckowska Helena, Archiwum a biblioteka. Odmienność materiału i metod pracy, Przegląd
Biblioteczny, R.3:1929.
- Wołoszyński Ryszard Wacław, Czterdziestolecie Archiwum PAN, Biuletyn PAN, nr 35:1994.
- Zielińska Teresa, Archiwalia prywatne (Pojęcie, zakres gromadzenia, metody opracowania),
Archeion, T. 56:1971.
- Zielińska Teresa, Problem archiwów prywatnych w powojennej literaturze archiwalnej Niemieckiej
Republice Demokratycznej i Niemieckiej Republice Federalnej, Archeion, T.51:1969.
Przepisy metodyczne:
- Wytyczne Archiwum Polskiej Akademii Nauk z 1990 r. opracowania spuścizn archiwalnych po
uczonych, [w:] Zbiór przepisów archiwalnych wydanych przez NDAP w latach 1952-2000, oprac.
M. Tarakowska, E. Rosowska, Warszawa 2001.
- Wytyczne opracowania archiwalnego spuścizn rękopiśmiennych. Projekt. Na prawach rękopisu,
oprac. H. Dymnicka, S. Chankowski, M. Flis, pod kierunkiem Z. Kolankowskiego, Warszawa 1958.
- Wytyczne opracowania rękopisów w bibliotekach polskich, oprac. B. Horodyski, H. Więckowska,
Wrocław 1955.
- Wytyczne opracowania spuścizn archiwalnych po uczonych. Na prawach rękopisu, oprac. H.
Dymnicka-Wołoszyńska, Z. Kolankowski, Warszawa 1990.
- Wytyczne opracowania druków zwartych, materiałów kartograficznych, materiałów dokumentacji technicznej oraz materiałów fotograficznych, wchodzących w skład zespołów pochodzenia prywatnego (spuścizn rękopiśmiennych po uczonych) w Archiwum Polskiej Akademii Nauk,
Biuletyn Archiwum PAN, T. 13:1970.
- Wskazówki metodyczne do opracowania archiwów podworskich [w:] Zbiór przepisów archiwalnych wydanych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w latach 1952-2000, Wybór i opracowanie M.Tarakanowska i E.Rosowska, Warszawa 2001, s.488-502.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1202-A-MOAP-S1 w USOSweb