Strategie adaptacji człowieka do środowiska w plejstocenie i na początku holocenu
1201-LZR-SAC-S2
Pierwsze zajęcia poświęcone zostaną omówieniu kwestii co rozumiemy pod pojęciem strategie adaptacji człowieka do środowiska. Zaprezentowane i omówione zostaną elementy środowiska przyrodniczego, takie jak: fauna, flora, dostępność surowców krzemionkowych, wody, jaskiń itp., mające wpływ na przystosowanie się człowieka do życia z zmieniających się warunkach.
Na poszczególnych zajęciach odpowiadającym poszczególne etapy rozwoju kulturowego człowieka, będziemy się odnosić do takich zagadnień jak: możliwości pozyskiwania surowców organicznych i nieorganicznych oraz ich przetwarzanie, strategie łowieckie, adaptacje obiektów jaskiniowych, czy budowa obiektów mieszkalnych na stanowiskach otwartych. Będą one obejmowały tematy jakie jak: Pierwsze hominidy i adaptacje biologiczne i kulturowe do środowiska: afrykańska sawanna; Homo erectus i jego adaptacje do środowiska na terenie: Afryki, Bliskiego Wschodu, Azji i Europy; Strategie adaptacji człowieka neandertalskiego w Środkowym Paleolicie na przykładzie wybranych stanowisk z różnych rejonów Europy; Górnopaleolityczne technokompleksy kulturowe jako przykłady różnych adaptacji do późnoplejstoceńskich warunków środowiskowych; Strategie adaptacji społeczności magdaleńskich do warunków środowiskowych w górnym paleolicie; Późnoglacjalne strategie adaptacji człowieka na Niżu Europejskim – łowcy ze strefy tundry i lasu; Mezolityczne strategie adaptacji ludów zbieracko-łowieckich.
Całkowity nakład pracy studenta
Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:
– udział w ćwiczeniach – 30 godz.
– konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz.
Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:
– przygotowanie do ćwiczeń – 10 godz.
– pisanie prac, projektów – 15 godz.
– czytanie literatury – 15 godz.
– przygotowanie do kolokwium – 15 godz.
Łącznie: 90 godz. (3 punkty ECTS)
Student:
– W1: ma pogłębioną wiedzę o terminologii dotyczącej strategii adaptacji człowieka do środowiska w okresie plejstocenu i na początku holocenu (K_W02);
- W2: ma pogłębioną wiedzę na temat zróżnicowania oraz specyfiki źródeł archeologicznych, występujących na archeologicznych stanowiskach z okresu paleolitu i mezolitu oraz zna różne elementy środowiska przyrodniczego, takie jak: fauna, flora, dostępność surowców krzemionkowych, wody, jaskiń itp., mające wpływ na przystosowanie się człowieka (K_W04);
– W3: posiada pogłębioną wiedzę na temat metod analizy i interpretacji źródeł kulturowych i przyrodniczych na paleolitycznych i mezolitycznych stanowiskach (K_W07);
- W4: posiada pogłębioną wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych i przyrodniczych na plejstoceńskich i wczesnoholoceńskich stanowiskach (K_W12).
Efekty uczenia się - wiedza
Student:
– W1: ma pogłębioną wiedzę o terminologii dotyczącej strategii adaptacji człowieka do środowiska w okresie plejstocenu i na początku holocenu (K_W02);
- W2: ma pogłębioną wiedzę na temat zróżnicowania oraz spe-cyfiki źródeł archeologicznych, występujących na archeolo-gicznych stanowiskach z okresu paleolitu i mezolitu oraz zna różne elementy środowiska przyrodniczego, takie jak: fauna, flora, dostępność surowców krzemionkowych, wody, jaskiń itp., mające wpływ na przystosowanie się człowieka (K_W04);
– W3: posiada pogłębioną wiedzę na temat metod analizy i in-terpretacji źródeł kulturowych i przyrodniczych na paleolitycz-nych i mezolitycznych stanowiskach (K_W07);
- W4: posiada pogłębioną wiedzę pozwalającą na analizę i in-terpretację źródeł archeologicznych i przyrodniczych na plej-stoceńskich i wczesnoholoceńskich stanowiskach (K_W12).
Efekty uczenia się - umiejętności
Student:
– U1: posiada umiejętności integrowania wiedzy z różnych dyscyplin związanej z możliwościami pozyskiwania surowców organicznych i nieorganicznych w poszczególnych okresach paleolitu i mezolitu (K_U04);
– U2: posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych na temat szeroko pojętych relacji człowiek-środowisko w plejstocenie i na początku holocenu, oraz związanych z nimi podstawowych materiałów źródłowych, strategii łowieckich oraz obiektów mieszkalnych, na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji opracowań syntetycznych (K_U07);
– U3: potrafi uczyć się przez całe życie, inspirować i organizować proces nauczenia i uczenia innych osób (K_U18).
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Student:
– K1: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego z okresu paleolitu i propaguje ją w społeczeństwie (K_K03);
– K2: wykazuje niezależność i samodzielność w formułowaniu poglądów, szanując jednocześnie prawo innych osób do wyka-zywania tych samych cech (K_K05);
– K3: wykazuje kompetentną odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu stanu wiedzy na temat najstarszych aktywności człowieka i metod badawczych paleolitycznych i mezolitycznych stanowisk, zgodnego z aktualnym stanem wiedzy archeologicznej (K_K07).
Metody dydaktyczne
- podająca: pogadanka z prezentacją multimedialną
- poszukująca: referatu, obserwacji
Metody dydaktyczne podające
- pogadanka
Metody dydaktyczne poszukujące
- obserwacji
- referatu
Wymagania wstępne
brak
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
– zaliczenie na ocenę
- przygotowanie i prezentacja wybranego zagadnienia.
Kryteria oceniania:
– obecność na zajęciach;
– pozytywna ocena ze sprawdzianu pisemnego; wymagany próg: ocena dostateczna (3) – 26–30 pkt (52–60%); ocena do-stateczna plus (3,5) – 31–55 pkt (62–70%); ocena dobra (4) – 36–40 pkt (71–80%); ocena dobra plus (4,5) – 41–45 pkt (82–90%); ocena bardzo dobra (5) – 46–50 (92–100%).
Praktyki zawodowe
Literatura
Podstawowe publikacje:
Campbell B., 1995. Ekologia człowieka, Warszawa.
Kozłowski J. K., 2004. Wielka Historia Świata, t.1, Świat przed rewolucją neolityczną, Kraków-Warszawa.
Kozłowski J. K., Kozłowski S. K. (red.), 1983. Człowiek i środowisko w pradziejach”, Warszawa, s. 13-113, 214-217, 232-266.
Wolański N., 2006. Ekologia człowieka. Wrażliwość na czyn-niki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze, t. 1, rozdz. 9.6. Przystosowania kulturowe do warunków geoklima-tycznych, s. 410 – 423, Warszawa.
Wolański N., 2006. Ekologia człowieka. Ewolucja i dostosowa-nie biokulturowe, t. 2, rozdz. 1.3. Zmiany klimatu i rozprze-strzenienie się rodzaju homo, s. 37 – 43; rozdz. 4.4. Etapy roz-woju kulturowego przystosowania biomów, s. 193 - 201, War-szawa.
Literatura uzupełniająca będzie podawana na bieżąco w trakcie trwania zajęć.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: