Wybrane zagadnienia z archeologii zakonu krzyżackiego 1201-AZK-WZAZK-S2

W trakcie zajęć będą dyskutowane niektóre elementy kultury braci-rycerzy, w których opisie istotną rolę odgrywają szeroko pojęte badania archeologiczne. Omówiony zostanie stan badań nad mało znanymi, najwcześniejszymi obiektami warownymi Krzyżaków, obraz komturstw, wójtostw, prokuratorstw oraz innych jednostek administracyjno-terytorialnych i o charakterze gospodarczym, wynikający z uwzględnienia źródeł archeologicznych, a także niektóre aspekty życia codziennego (np. sposoby ogrzewania, czy też odżywianie). Podjęta zostanie ponadto próba konfrontacji części informacji zawartych w kronikach Piotra Dusburga i Wiganda z Marburga z danymi archeologicznymi. Duży nacisk będzie położony na formę zajęć, która ma mieć przede wszystkim charakter dyskusji, wspomaganej prezentacjami multimedialnymi.

Całkowity nakład pracy studenta

45 godz., w tym: - 15 godz. - udział w konwersatorium, - 5 godz. - konsultacje z udziałem nauczyciela akademickiego, - 15 godz. - przygotowanie do zajęć, - 10 godz. - pisemna praca zaliczeniowa

Efekty uczenia się - wiedza

Student: – zna najważniejsze wyniki badań archeologicznych z obszaru władztwa i państwa zakonu krzyżackiego w Prusach oraz stan badań archeologicznych nad najwcześniejszymi krzyżackimi obiektami warownymi (K_W04), – posiada pogłębioną wiedzę dotyczącą ważniejszych aspektów życia codziennego w państwie zakonu krzyżackiego w świetle danych pozyskanych podczas badań archeologicznych (K_W04), – posiada pogłębioną wiedzę zarówno o podstawowych, jak też specyficznych kategoriach źródeł archeologicznych pochodzących z badań obiektów związanych z kulturą zakonu krzyżackiego (K_W12).

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: – ma orientację w charakterze i znaczeniu informacji zawartych w dwóch znanych dziełach z kręgu kultury krzyżackiej, tj. kronikach Piotra z Dusburga i Wiganda z Marburga, także w odniesieniu do źródeł archeologicznych (K_U01), – ma świadomość możliwości badawczych w zakresie poruszanej problematyki, zna możliwości i ograniczenia wykorzystywania wyników prac archeologicznych do studiów nad zakonem krzyżackim (K_U01), – docenia i wykorzystuje wszystkie dostępne pozaarcheologiczne rodzaje źródeł, istotne podczas badań nad zakonem krzyżackim (K_U04).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: – potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania badawczego (K_K01), – potrafi współdziałać i pracować w zespole badawczym realizującym problematykę związaną z kulturą zakonu krzyżackiego (K_K08).

Metody dydaktyczne

opis, seminaryjna, panelowa, referatu, prezentacje multimedialne, dyskusja

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- panelowa
- seminaryjna
- referatu

Rodzaj przedmiotu

przedmiot fakultatywny

Koordynatorzy przedmiotu

Dariusz Poliński

Efekty kształcenia

Wiedza:
- zna stan badań archeologicznych nad najwcześniejszymi krzyżackimi obiektami warownymi (K_W12),
- posiada wiedzę dotyczącą ważniejszych aspektów życia codziennego w państwie zakonu krzyżackiego w świetle danych pozyskanych podczas badań archeologicznych (K_W12),
- zna najważniejsze wyniki badań archeologicznych z obszaru władztwa i państwa zakonu krzyżackiego w Prusach (K_W04),
- posiada wiedzę zarówno o podstawowych, jak też specyficznych kategoriach źródeł archeologicznych pochodzących z badań obiektów związanych z kulturą zakonu krzyżackiego (K_W07).

Umiejętności:
- ma orientację w charakterze i znaczeniu informacji zawartych w dwóch znanych dziełach z kręgu kultury krzyżackiej, tj. kronikach Piotra z Dusburga i Wiganda z Marburga, także w odniesieniu do źródeł archeologicznych (K_U02),
- docenia i wykorzystuje wszystkie dostępne pozaarcheologiczne rodzaje źródeł, istotne podczas badań nad zakonem krzyżackim (K_U01),
- ma świadomość możliwości badawczych w zakresie poruszanej problematyki (K_U02),
- zna możliwości i ograniczenia wykorzystywania wyników prac archeologicznych do studiów nad zakonem krzyżackim (K_U02).

Kompetencje społeczne:
- potrafi współdziałać i pracować w interdyscyplinarnym zespole badawczym (K_K10),
- potrafi współdziałać i pracować w zespole badawczym realizującym problematykę związaną z kulturą zakonu krzyżackiego (K_K02),
- potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania badawczego (K_K03).

Kryteria oceniania

obecność na zajęciach, dyskusja, pisemna praca zaliczeniowa

Kryteria oceniania:
- pisemna praca zaliczeniowa (80-100% podstawy zaliczenia) – o tematyce zgodnej z zakresem rzeczowym i chronologicznym zajęć, stanowiąca rozszerzenie lub uzupełnienie podejmowanej problematyki,
- dyskusja/aktywność na zajęciach (do 20% podstawy zaliczenia w przypadku uzyskania oceny niższej niż bardzo dobry z pracy zaliczeniowej)

Literatura

- Kronika Wiganda z Marburga, rycerza i kapłana zakonu niemieckiego, tł. E. hr. Raczyński, Poznań 1842,
- J. Chudziakowa, A. Kola, Źródła archeologiczne z terenu zamku krzyżackiego w Toruniu (badania z 1958-1966 r.), Warszawa-Poznań 1974,
- M. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka-Społeczeństwo-Państwo-Ideologia, Gdańsk 1986,
- A. Kola, Grody ziemi chełmińskiej w późnym średniowieczu, Toruń 1991,
- M. Dygo, Studia nad początkami władztwa zakonu niemieckiego w Prusach (1226-1259), Warszawa 1992,
- U. Arnold, Zakon krzyżacki. Z Ziemi Świętej nad Bałtyk, Toruń 1996,
- S. Jóźwiak, Powstanie i rozwój struktury administracyjno-terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach i w ziemi chełmińskiej w latach 1246-1343, Toruń 1997,
- T. Torbus, Die Konventsburgen in Deutschordensland Preussen, München 1998,
- W. Rozynkowski, Powstanie i rozwój sieci parafialnej w diecezji chełmińskiej w czasach panowania zakonu krzyżackiego, Toruń 2000,
- J. Gancewski, Rola zamków krzyżackich w ziemi chełmińskiej od połowy XIV wieku do 1454 roku. Studia nad gospodarką, Olsztyn 2001,
- M. Biskup (red.), Inflanty w średniowieczu. Władztwa zakonu krzyżackiego i biskupów, Toruń 2002,
- B. Pospieszna, Ogrzewanie w Zamku Malborskim w dawnych wiekach, Malbork 2002,
- D. Poliński, Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie w ziemi chełmińskiej, Toruń 2003,
- Piotr z Dusburga. Kronika ziemi pruskiej, tł. S. Wyszomirski, ed. J. Wenta, Toruń 2004,
- A. Radzimiński (red.), Zakon krzyżacki i jego państwo w Prusach. Wybór tekstów źródłowych, Toruń 2005,
- D. Poliński, Krzyżackie warownie drewniano-ziemne w świetle badań archeologicznych, [w:] Archaeologia Historica Polona, red. J. Olczak, t. 17, s. 241-257, Toruń 2007,
- S. Jóźwiak, S. Trupinda, Organizacja życia na zamku krzyżackim w Malborku w czasach wielkich mistrzów (1309-1457), Malbork 2007,
- M. Biskup, R. Czaja (red.), Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, Toruń 2008,
- M. Wiewióra (red.), Zamek w Grudziądzu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, Toruń 2012
- S. Jóźwiak, J. Trupinda, Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, Toruń 2012,
- D. Poliński, Pień. Siedziba krzyżackich prokuratorów w ziemi chełmińskiej, Toruń 2013,
- Wigand von Marburg, Nowa kronika pruska, tł. S. Zonenberg i K. Kwiatkowski przy współ. R. Spandowskiego, oprac. S. Zonenberg i K. Kwiatkowski, Toruń 2017,
- M. Wiewióra (red.), Castra Terrae Culmensis. Na rubieży chrześcijańskiego świata, t. 1-2, Toruń 2020

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AZK-WZAZK-S2 w USOSweb