Zarys historii i metody badań archeologiczno-architektonicznych 1201-AR2-ZHMBA-S1

Ćwiczenia poświęcone są historii badań archeologiczno-architektonicznych od początków archeologii średniowiecznej w Polsce po czasy współczesne oraz problematyce badań archeologicznych nad architekturą i możliwościom poznawczym archeologa w badaniach źródeł architektonicznych, jak również: omówieniu prac poprzedzających badania archeologiczno-architektoniczne, wstępnych prac w terenie, następnie badań terenowych, organizacji prac wykopaliskowych; zapoznaniu uczestników z metodami wykopaliskowymi, metodami dokumentacji, zagadnieniem analizy stratygrafii w obiektach architektonicznych; prezentacji specyficznej i złożonej problematyki badań nad obiektami sakralnymi, zamkami, miastami na wybranych przykładach, a także podstawowej problematyki związanej z ochroną zabytków architektury.

Całkowity nakład pracy studenta

1.Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu - 15 2.Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika kursu potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu - 8 3.Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania - 10

Efekty uczenia się - wiedza

WWIEDZA: - zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii oraz innych naukach humanistycznych, w tym szczególnie historii i antropologii kulturowej; - ma podstawową wiedzę z zakresu archeologii prahistorycznej, archeologii historycznej, archeologii antycznej; - ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi; - ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla archeologii; - zna i rozumie podstawowe metody analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych rozwijanych w archeologii; - ma podstawową wiedzę z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego; zna podstawowe metody badawcze i narzędzia warsztatu archeologa; - posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów cywilizacji, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości; - ma podstawową wiedzę dotyczącą prac technicznych w trakcie badań archeologicznych i prac inwentaryzacyjno-laboratoryjnych, w tym z zakresu konserwacji zabytków archeologicznych.

Efekty uczenia się - umiejętności

UMIEJĘTNOŚCI: - potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł i metod archeologicznych; - umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego; - posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla archeologii; - potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla studiowanej dyscypliny oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno- kulturowej oraz funkcji; - potrafi prowadzić prace techniczne w trakcie terenowych i gabinetowych badań archeologicznych, w tym z zakresu podstawowej konserwacji zabytków archeologicznych - umie korzystać z podstawowych technologii informacyjnych, multimediów i zasobów Internetu oraz przetwarzać dane archeologiczne poprzez zastosowanie podstawowych programów komputerowych oraz urządzeń i technik multimedialnych.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

KOMPETENCJE SPOŁECZNE: - potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania; - ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; - bierze udział w życiu naukowym i kulturalnym, uczestnicząc w konferencjach i spotkaniach środowiskowych

Metody dydaktyczne

- Żywe słowo - Prezentacje multimedialne - wycieczki dydaktyczne

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- okrągłego stołu
- seminaryjna

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Koordynatorzy przedmiotu

Marcin Wiewióra

Kryteria oceniania

Obecność na zajęciach; dyskusja w oparciu o literaturę; praca w zespołach: zespołowe przygotowanie prezentacji poglądów (według wybranej literatury); esej; referat; recenzja wybranej publikacji naukowej; prezentacja; wykonanie dokumentacji

Literatura

Obowiązkowa:

W. Chudziak, Uwagi o zakłóceniach pierwotnych uwarstwień kulturowych na obiektach średniowiecznej architektury murowanej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia, t.13, Archeologia architektury, 1990, s. 73–87.
W. Chudziak, Negatywy fundamentów odkrywane na wielofazowych średniowiecznych obiektach architektonicznych, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 33, nr 3, s. 229-237.
J. Chudziakowa, Uwagi na temat pobierania próbek zapraw
podczas badań archeologiczno-architektonicznych, [w:] Materiały sprawozdawcze z badań zespołu pobenedyktyńskiego w Mogilnie, z. 2, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, t. 60, Warszawa 1980, s. 72–77.
J. Dubikajtis, Z problematyki datowania zabytkowych obiektów architektury murowanej w badaniach archeologicznych, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia, t. 13, Archeologia architektury, 1990, s. 63–72.
L. Kajzer, Wstęp do badań archeologiczno-architektonicznych, Łódź 1984.
J. Kuczyński, Uwagi nad problematyką badań archeologicznych przy zabytkowych obiektach architektonicznych, Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, t. 7, 1971, s. 73–95.

Ponadobowiązkowa:

P. Barker, Techniki wykopalisk archeologicznych, Warszawa
1994.
A. Bitner-Wróblewska i in., Nowe możliwości wykorzystania
metody planigraficznej w badaniach archeologicznych, Archeologia Polski, t. 41, z. 1–2, 1996, s. 7–38.
W. Harris, Zasady stratygrafii archeologicznej, Warszawa
1992.
D. Ławecka, Wstęp do archeologii, Warszawa 2000.
P. Kościelecki, Nadzór jako forma prac archeologicznych.
Aspekty konserwatorskie i metodologiczne, Warszawa 2002
M. Krąpiec, T. Ważny, Dendrochronologia: podstawy metodyczne i stan zaawansowania badań w Polsce, Światowit, t. 39, 1994, s. 19–214.
R. Mazurowski, Metodyka archeologicznych badań powierzchniowych, Warszawa–Poznań 1980.
K. Misiewicz, Metody geofizyczne w planowaniu badań wykopaliskowych, Warszawa 1998.
Metodyka badań archeologiczno-architektonicznych, red.
Z. Kobyliński, Warszawa 1999.
Metodyka badań wykopaliskowych, red. W. Brzeziński, Warszawa 2000.
Metodyka ratowniczych badań archeologicznych, red.
Z. Kobyliński, Warszawa 1999.
Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, red.
W. Śmigielski, Poznań 1998.
M. Pazdur, Pobieranie, przygotowanie i opis próbek organicznych przeznaczonych do datowania metodą C14, Archeologia Polski, t. 24, z. 2, 1980, s. 317–333.
Pierwsza pomoc dla zabytków archeologicznych, red.
Z. Kobyliński, Warszawa 1998.
C. Renfrew, P. Bahn P., Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka, Warszawa 2002.
A. Różycki A. W., Podstawy topografii, Warszawa 1990.
T. Ważny, Dendrochronologia obiektów zabytkowych, Warszawa 1999.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AR2-ZHMBA-S1 w USOSweb