Zabytkoznawstwo archeologiczne 1201-AR2-ODAZA-S2

01.1. Przedmiotem analizy będzie wytwór człowieka -półprodukt/produkt, przedmiot, artefakt, zabytek traktowany jako materialne świadectwo danej epoki, dawnej produkcji, przekonań, zdarzeń, umiejętności, poziomu wytwórczości, upodobań estetycznych etc. Ważnym aspektem będzie historyczna, naukowa i artystyczna wartość zabytku.
1.2. Podczas zajęć z Zabytkoznawstwa archeologicznego rozpatrywane będą tylko tzw. zabytki ruchome jako poszczególne elementy minionej kultury materialnej.
2. Proponowane główne bloki zagadnień:
--- Z czego i jak wykonywano dawniej przedmioty potrzebne człowiekowi? Jak je ozdabiano?
--- Jak przedmioty były używane w przeszłości? W jakim kontekstach/środowiskach ich używano? Czy, jak i dlaczego utensylia zmieniały swoje przeznaczenie?
--- Jakie dystynktywne cechy wyrobów mogą być podstawą do datowania? Które grupy zabytków mogą być uznane za wyznaczniki chronologiczne?
3. Zajęcia zostaną poprowadzone w ramach trzech okresów:
Cz. I. Do wczesnego średniowiecza (MG)
Cz. 2. Okres średniowiecza (DP)
Cz. 3. Nowożytność (XV/XVI- XVIII w.) (KST).
Studenci będą mieli kontakt z zabytkami w IA UMK (Muzeum IA UMK, gabinet zabytków IA UMK, magazyn IA UMK) oraz w muzeach Torunia ( MOT- Dział Rzemiosł Artystycznych; Dział Historii Torunia, Dom Kopernika).

- T. Rewoliński, Medale religijne kościoła katolickiego, 1887 Kraków.
- J. Kruppé, Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław 1961,
- S. Ciepiela, Pucharki dzwonowate w Polsce od końca XVI do końca XVII wieku, Szkło i Ceramika, 1966, R. 17/9, s. 248-253.
- J. Kruppé, Garncarstwo warszawskie w wiekach XIV i XV, Wrocław 1967,
- A. Wyrobisz, Szkło w Polsce od XIV do XVII wieku, Wrocław 1968, -
- A. Mikołajczyk, Naczynia datowane skarbami monet XIV–XVIII w. na ziemiach polskich, Wrocław 1977,
- A. Rutkowska-Płachcińska (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. II: od XIII do XV wieku, Wrocław 1978,
- A. Keckowa, D. Molenda (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. III: od XVI do połowy XVII wieku, Wrocław 1978;
- Z. Kamieńska, B. Baranowski (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. IV: od połowy XVII do końca XVIII wieku, Wrocław 1978;
- J. Kaźmierczyk, Podkowy na Śląsku w X-XV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978,
- A. Nowakowski, Uzbrojenie wojsk krzyżackich w Prusach w XIV i na początku XV wieku, Łódź 1980,
- J. Kruppé, Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Wrocław 1981,
- E. Kowecka, M. i J. Łosiowie, L. Winogradow, Polska porcelana, Wrocław 1983. - A. Nadolski (red.), Plemięta. Średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej, Warszawa 1985,
- M. Dąbrowska, Piece i kafle piecowe w Polsce do końca XVIII wieku, Wrocław 1987,
- T. Nawrolski, Późnośredniowieczne dzbany kamionkowe z terenu Polski z wyobrażeniami twarzy, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 35, nr 4, 1987, s. 673-685,
-L. Chrościcki, Fajans Znaki wytwórni europejskich, Warszawa 1989. - A. Buko, Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Warszawa 1990,
- A. Nadolski (red.), Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350–1450, Łódź 1990,
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Próba interpretacji funkcji naczyń na trzech nóżkach w świetle wybranych źródeł ikonograficznych, BMIOZ, seria B, t. 86, 1990, s. 109-138.
- A. Nowakowski, Uzbrojenie średniowieczne w Polsce (na tle środkowoeuropejskim), Toruń 1991,
- S. Czopek, A. Lubelczyk, Ceramika rzeszowska XIV-XVIII w., Rzeszów 1993,
- A. Gruszczyńska, A. Targońska (red.), Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych, Rzeszów 1994,
- A. Gołębiewski, Znaki na nowożytnych butelkach szklanych ze Starego Miasta w Elblągu, AHP 6,1997, s. 183-206.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, O kaflach i piecach z klasztoru norbertanek w Strzelnie, [w:] Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy – Podobieństwa – Różnice, red. M. Dąbrowska, H. Karwowska, Białystok, 2007, s. 111–118.
- M. Rębkowski, Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu, Kołobrzeg 1995,
- D. Poliński, Przemiany w wytwórczości garncarskiej u schyłku wczesnego i na początku późnego średniowiecza, Archaeologia Historica Polona, t. 4, Toruń 1996,
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Średniowieczne naczynia ceramiczne z klasztoru norbertanek w Strzelnie, Toruń 1997,
- A. Nowakowski (red.), Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450-1500, Toruń 1998,
- B. Chudzińska, Dewocjonalia ze wsi Maniony na Podhalu, Kraków 1998.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Ceramiczne naczynia na trzech nóżkach z klasztoru benedyktynów w Lubiniu (woj. wielkopolskie), AUNC, Archeologia 28, 2001, s. 139-167.
- K. Ryszewska, Późnośredniowieczna ceramika naczyniowa z opactwa benedyktynów w Mogilnie, Kielce 2001,
- R. Uziembło, Historia toruńskiej ciżemki, Katalog wystawy z cyklu „Rzemiosła toruńskie”, MOT, Toruń 2001.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, W refektarzu u norbertanek ( Strzelno i Zwierzyniec), [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu, t. 10, Bydgoszcz 2005, s. 170-177.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Wyposażenie łaźni klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie, AHP 14, 2004, s. 189-209.
- J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, Wrocław 2004.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, W refektarzu u norbertanek ( Strzelno i Zwierzyniec), [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu, t. 10, Bydgoszcz 2005, s. 170-177.
- D. Poliński, Późnośredniowieczna ceramika tradycyjna. Problematyka identyfikacji i datowania, Archaeologia Historica Polona, t. 16, 2006, s. 77-89,
- K. Sulkowska-Tuszyńska, W kuchni i w refektarzu, [w:] Klasztor Norbertanek w Strzelnie. Sacrum i profanum, Toruń 2006, s. 173-184.
- M. Dąbrowska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle: regionalizmy - podobieństwa – różnice, Białystok 2007,
-K. Sulkowska-Tuszyńska, Bydgoski warsztat garncarski z około XVI wieku (część I- Naczynia), [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu, Bydgoszcz, 2008, s. 11-22.
- Sulkowska-Tuszyńska, „Gdyby te garnki potrafiły mówić…”, Bydgoski warsztat garncarski z około XVI wieku (część II), [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu, Bydgoszcz, 2009, s. 11-22.
- E. Trawicka, Zabytki metalowe z Wyspy Spichrzów w Gdańsku, [w:] Archeologia Gdańska, t.4, 2010, s. 93-150.
- A. Marciniak-Kajzer, Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź 2011,
- P. Strzyż, Średniowieczna broń palna w Polsce. Studium archeologiczne, Łódź 2011,
- M. Marcinkowski, Fajans pomorski ze Starego Miasta w ), Elblągu, Elbląg 2011.
- K. Fokt, Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie na Dolnym Śląsku w świetle badań archeologicznych, Kraków 2012,
- M. Markiewicz, Wyroby ze szkła, [w:] Zamek w Grudziądzu, red. M. Wiewióra, Toruń 2012, s. 292-297.
- E. Cnotliwy, Przedmioty z poroża i kości z Janowa Pomorskiego, Studia nad Truso, vol. II, Elbląg 2013,
– M. Kołyszko, Dewocjonalia z XVI]XVII w. z badań archeologicznych na terenie Polski, Toruń 2013.
- G. Nawrolska, Powracająca przeszłość Starego Miasta w Elblągu, 2014, Toruń.
- P. Strzyż, Broń palna w Europie Środkowej w XIV-XV w., Łódź 2015,
- B. Bielec-Maciejewska, Kafle i piece kaflowe w Toruniu (XIV-XX wiek), Toruń, 2015.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Gniewkowo. Studia nad kulturą przedmieścia ( XIV/XV- XVIII w), Stary Toruń 2016.
- M. Trzeciecki, Ceramika płocka między XI a XIX wiekiem. Studium archeologiczne, Warszawa 2016,
- A. Gomoliszek, Noże z wykopalisk przy ulicy Chmielnej 73 w Gdańsku, [w:] Dantiscum 2016, s. 377-454.
- M. Starski, Późnośredniowieczne wyroby garncarskie z Pucka. Studium małomiasteczkowej wytwórczości garncarskiej na Pomorzu Gdańskim, Warszawa 2016,
- E. Wilczak-Dąbrowska, Szkło stołowe z Placu Zamkowego w Warszawie, [w:] Archeologia Dawnej Warszawy, red. Z. Polak, K. Meyza, 2017, t. 4, s. 139-191.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, A. Cicha, Badania archeologiczno-architektoniczne na terenie dawnego szpitala nowomiejskiego w Toruniu – ul. Szpitalna 4 (sezon 2014), XX Sesja Pomorzoznawcza, red. E. Trawicka, Gdańsk, 2018, s. 275–282.
- J. Dąbal (red.), Domy i ich mieszkańcy w świetle badań archeologicznych w Gdańsku, Gdańsk 2018.
- A. Marciniak-Kajzer, Rzeczy ludzi średniowiecza. W domu, Łódź 2020.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Przypatrzcie się liliom…O niepoznanej posadzce kościoła św. Jakuba w Toruniu, [w:] Studia z historii i archeologii architektury. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Zbigniewowi Pianowskiemu w 70 rocznicę urodzin, red. P. Gorazd-Dziuban, P. Kocańda, A. Rozwałka, Rzeszów, 2021, s. 493–517.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, Elementy kultury materialnej Torunia, [w:] Kościół św. Jakuba w Toruniu. Historia w ziemi zapisana, Toruń ,2022, R. VI, s. 119-170. - K. Sulkowska-Tuszyńska, Wokół kościoła św. Jakuba Apostoła w Toruniu. Ratownicze prace archeologiczne w 2020 roku, [w:] Dzieje i skarby kościoła św. Jakuba Apostoła w Toruniu. Nowe rozpoznanie, red. A. Błażejewska, E. Pilecka, A. Saar-Kozłowska, Toruń, 2023, s. 35-70.
- K. Sulkowska-Tuszyńska, J. Orłowska, On the production and use of everyday bone objects in households and inns, in Toruń from the 15th to the 18th century, Sprawozdania Archeologiczne, w druku, ss. 30.