Wstęp do archeologii 1201-AR1-WA-S1

Cel:
Celem przedmiotu jest wprowadzenie do podstawowych zagadnień dyscypliny - archeologia, prehistoria, prahistoria, ich rozumienie i miejsce wśród nauk humanistycznych i społecznych. Zapoznanie z podstawowymi typami źródeł archeologicznych i metodami ich interpretacji, oraz wiedzą na temat teorii interpretacji archeologicznej. Zrozumienie podstawowych definicji – kultura materialna, kultura archeologiczna, cywilizacja, krąg kulturowy. Próba wypracowania krytycznego spojrzenia na archeologiczny materiał źródłowy.

Tematyka zajęć:
– Miejsce archeologii we współczesnej nauce
– Historia archeologii
– Teoria archeologii – główne nurty
– Archeologia jako nauka humanistyczna i nauki ścisłe
– Metody datowania względnego i bezwzględnego
– Prospekcja przedwykopaliskowa (archeologia lotnicza, LiDAR, metody geofizyczne)
– Typy stanowisk archeologicznych i metody ich badań
– Źródła archeologiczne
– Podstawowe rodzaje publikacji archeologicznych, publikacje elektroniczne, ważne bazy źródłowe w internecie
– Aspekty prawne i etyczne archeologii

Całkowity nakład pracy studenta

Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela (wykład) - 15 godzin - 0,5 ECTS; Praca własna: zdobycie niezbędnej wiedzy do zaliczenia testu końcowego - 45 godzin - 2,5 ECTS - zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela (ćwiczenia): 30 godz. - 1 ECTS - praca własna: napisanie eseju związanego z tematyką realizowaną na zajęciach oraz przygotowanie prezentacji multimedialnej: 30 godz. - 1 ECTS - praca własna: zdobycie niezbędnej wiedzy do zaliczenia pisemnego kolokwium: 30 godz. - 1 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

– ma zaawansowaną wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01); – zna pojęcia i terminologie stosowane w archeologii (K_W02); – ma zaawansowaną wiedzę metodologiczną oraz z zakresu teorii stosowanych w archeologii i w różnych kierunkach badań archeologicznych (K_W03); – ma zaawansowaną wiedzę o powiązaniach archeologii z dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi (K_W05); – zna i rozumie podstawowe metody analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych rozwijanych w archeologii (K_W07); – ma zaawansowaną wiedzę o metodach badawczych i narzędziach warsztatu archeologa (K_W11).

Efekty uczenia się - umiejętności

– posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla archeologii (K_U02); – potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla archeologii (K_U04); – potrafi rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno-kulturowej oraz funkcji (K_U05); – rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (K_U16);

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

– potrafi prawidłowo określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01); – ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K03); – rozumie rolę nauk humanistycznych, pokrewnych i współpracujących w kształtowaniu więzi społecznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym (K_K06); – wykazuje podstawową odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu obrazu dziejów, zgodnego z aktualnym stanem wiedzy archeologicznej (K_K07).

Metody dydaktyczne

– wykład informacyjny (konwencjonalny) - wykład wspierany środkami audiowizualnymi. - ćwiczenia

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- referatu

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Jacek Bojarski

Kryteria oceniania

Obecność na zajęciach; referat; sprawdzian pisemny; egzamin pisemny.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Abramowicz A., 1991, Historia archeologii polskiej w XIX i XX w., Warszawa — Łódź
Arnold J.H., 2001, Historia, Warszawa
Bahn P., 1997, Archeologia, Warszawa
Bahn P., 2003, Archeologia świata, Warszawa
Bahn, P. (red.), 2004, Archeologia: przewodnik, Warszawa
Barker, P., 1977, Techniques of Archaeological Excavations, London
Bass, G., 2008, Archeologia pod wodą. Wczesne lata, Warszawa – Londyn
Coles J., 1977, Archeologia doświadczalna, Warszawa
Childe, G., 1925, The Dawn of European Civilisation, London
Devereux P., 2007, Archeologia, Warszawa
De Laet S.J., Archeologia i jej problemy, Warszawa 1960
Fletcher, M., Lock, G., 1995, Archeologia w liczbach, Poznań
Gąssowski, J., 1983, Z archeologią za pan brat, Warszawa
Gąssowski J., 1970, Z dziejów polskiej archeologii, Warszawa
Hodder, I., 1995, Czytanie przeszłości, Poznań
Kobyliński, Z. (red.), 1998, Międzynarodowe zasady ochrony i konserwacji dziedzictwa archeologicznego, Warszawa
Kobyliński, Z., 1998, Pierwsza pomoc dla zabytków archeologicznych, Warszawa
Kozłowski J. K., Model postępowania badawczego w archeologii, Historyka, t. 5: 1975, s. 24-46.
Ławecka, D., 2004, Wstęp do archeologii, Warszawa
Maetzke G., Źródło archeologiczne jako odwzorowanie procesu społeczno-kulturowego, [w:] Marciniak A., Archeologia i jej źródła. Materiały faunistyczne w praktyce badawczej archeologii, Poznań 1996.
Międzynarodowe zasady ochrony i konserwacji dziedzictwa archeologicznego, red. Z. Kobyliński, Warszawa 1998
Hensel W., Donato G., Tabaczyński S. (red), Teoria i praktyka badań archeologicznych, Wrocław 1986, s. 246-302.
Hodder I., Czytanie przeszłości. Współczesne podejścia do interpretacji archeologii, Poznań 1995
Minta-Tworzowska D., Klasyfikacja w archeologii jako sposób wyrażania wyników badań, hipotez oraz teorii archeologicznych, Poznań 1994.
Neustupny, E., 1993, Archaeological method, Cambridge
Pierwsza pomoc dla zabytków archeologicznych, red. Z. Kobyliński, Warszawa 1998
Rączkowski, W., 2002, Archeologia lotnicza – metoda wobec teorii, Poznań
Renfrew, C., 2001, Archeologia i język, Warszawa
Renfrew, C., Bahn, P., 2002, Archeologia. Teorie, metody, praktyka, Warszawa
Szymański J., 1983, Nauki pomocnicze historii, Warszawa
Topolski J., 1984, Metodologia historii, Warszawa
Trigger, B.G., 1989, A History of Archaeological Thought, Cambridge
Whitley, D.S. (red.), 1998, Reader in Archaeological Theory, London & New York

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AR1-WA-S1 w USOSweb