Społeczności epoki metali w Europie Środkowej 1201-AR1-SEM-S2

http://brak

Celem zajęć jest charakterystyka i dyskusja najważniejszych etapów w przemianach kultury i społeczności prahistorycznych epok metali w Europie Środkowej od upowszechnienia się metalurgii miedzi w Kotlinie Karpackiej w eneolicie (V tys. p.n.e.), poprzez rozwój społeczności epoki brąz, następnie epoki żelaza, aż do końca okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów IV-VI w n.e. Na zajęciach zostaną przedyskutowane kluczowe zjawiska, które nadawały kierunki rozwoju i przemian kulturowych w skali regionu Środkowej Europy, w kolejności chronologicznej będą to zagadnienia odnoszące się do: [1] epoki miedzi w Kotlinie Karpackiej i na Bałkanach i uformowaniu się eneolitycznego modelu kultury i jego oddziaływania w kierunku północnym [2] uformowanie się „środkowoeuropejskiej cywilizacji wczesnobrązowej” i społeczności wodzowskich [3] charakter i ekspansja kultury mogiłowej w Europie [4] fenomen kręgu nordyjskiego w epoce brązu; [5] fenomen kręgu pól popielnicowych; kultura halsztacka i jej oddziaływania w Europie Środkowej; transeuropejskie kontakty we wczesnej epoce żelaza i nowe zjawiska kulturowe w Europie Środkowej;
[6] Celtowie, kultura lateńska i proces latenizacji; [7] początki europejskiego Barbaricum - krąg jastorfski i krąg kultur zlatenizowanych (przeworskiej i oksywskiej); [8] ludność europejskiego Barbaricum w dobie wielkich przemian społeczno-gospodarczych okresu rzymskiego i okresu wędrówek ludów.

W cyklu 2024/25Z:

jak wyżej

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: – udział w zajęciach – 30 godz. – konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: – przygotowanie do konwersatorium – 10 godz. – przygotowanie wystąpienia – 15 godz. – przygotowanie do kolokwium – 15 godz. – czytanie literatury – 15 godz. Łącznie: godz. 90 (punkty 3 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: zna terminologię stosowaną na gruncie archeologii eneolitu, epoki brązu, żelaza na poziomie rozszerzonym oraz w wybranych dyscyplinach nauk historycznych (K_W02); W2: ma uporządkowaną, pogłębioną i szczegółową wiedzę z zakresu archeologii prahistorycznej (epoki metali Europy Środkowej) (K_W04); W3: ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku z innymi dziedzinami obszaru albo obszarów, które składają się na studiowany kierunek (K_W05); W4: posiada wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów kultury przydatnych dla poznania epoki metali w dziejach ludzkości (K_W12).

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł i metod oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy odnośnie do epok pradziejowych (K_U01); U2: posiada umiejętności badawcze obejmujące analizę krytyczną prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników (K_U02); U3: umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować samodzielnie działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową (K_U03);

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1: potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01); K2: wykazuje niezależność i samodzielność w formułowaniu poglądów, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech (K_K05); K3: wykazuje odpowiedzialność i odwagę cywilną w przedstawianiu obrazu pradziejów, zgodnego z aktualnym stanem wiedzy (K_K07).

Metody dydaktyczne

- podająca: pogadanka z prezentacją multimedialną - poszukująca: wystąpienie ustne z prezentacją, obserwacja

Metody dydaktyczne podające

- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- referatu
- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

Nie ma wymagań wstępnych.

Koordynatorzy przedmiotu

Jacek Gackowski

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
– kolokwium
– aktywność, prezentacja zagadnienia
– obserwacja
Kryteria oceniania:
zaliczenie na ocenę na podstawie
– obecności na zajęciach;
– kolokwium i wystąpienie oceniane w następujący sposób: niedostateczny (2) – mniej niż 25 pkt (50%); dostateczny (3) – 26–30 pkt (51–60%); ocena dostateczna plus (3,5) – 31–55 pkt (61–70%); ocena dobra (4) – 36–40 pkt (71–80%); ocena dobra plus (4,5) – 41–45 pkt (81–90%); ocena bardzo dobra (5) – 46–50 (91–100%).

Literatura

1. Podstawowa literatura:
2. Bugaj U. red. 2017. The Past Societies 3 2000-500 BC, Warszawa.
3. Heeb J. 2014. Copper shaft-hole axes and early metallurgy in South-Eastern Europe, Oxford.
4. Stróżyk M. 2019. Pejzaż z kurhanami Krajobraz funeralny
5. społeczności kręgu kultur mogiłowych na pograniczu śląsko-wielkopolskim, Poznań.
6. Włodarczak P. red. 2017. The Past Societies, t. 2 5500-2000 BC, Warszawa.
7. Zich B. 1996. Studien zur regionalen und chronologischen Gliederung der nördlichen Aunjetitzer Kultur, Vorgeschichtliche Forschungen, Band 20, Berlin–New York.
8. Bursche A., Hines J., Zapolska A. red. 2020. The Migration Period between the Oder and the Vistula, vol. 1-2. Leiden-Boston.
9. Chochorowski J., Kaczanowski P., Kozłowski J.K. 1999. Encyklopedia historyczna świata, t. 1, Prehistoria, Kraków.
10. Chochorowski J. 1993. Ekspansja kimmeryjska na tereny Europy Środkowej, Kraków.
11. Chochorowski J., 1999. Hiperborejczycy wieku spiżu – epoka brązu poza zasięgiem wysokich cywilizacji w Europie, [w:] Encyklopedia Historyczna Świata, T. 1: Prahistoria, Kraków, s. 202-252.
12. Chochorowski J., 1999. Łowcy i pasterze w dobie brązowego oręża – epoka brązu na obszarach Eurazji, [w:] Encyklopedia Historyczna Świata, T. 1: Prahistoria, Kraków, s. 253-303.
13. Chochorowski J., 1999. Żelazny oręż barbarzyńców – wczesna epoka żelaza poza zasięgiem cywilizacji klasycznych, [w:] Encyklopedia Historyczna Świata, T. 1: Prahistoria, Kraków, s. 304-394.
14. Chochorowski J. 2005. Społeczności epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, [w:] Wielka Historia Świata, t. 2: Od rewolucji neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego, Kraków, s. 377-499.
15. Ciesielska A. 2011. Społeczeństwa Europy Pradziejowej, Poznań.
16. Dąbrowska T. 1988. Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia-zasięg-powiązania. Warszawa.
17. Dąbrowska T. 2008. Młodszy okres przedrzymski na Mazowszu i zachodnim Podlasiu: zarys kulturowo-chronologiczny, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 7, Warszawa.
18. Dąbrowski J. 2009. Polska przed trzema tysiącami lat. Czasy kultury łużyckiej, Warszawa.
19. Dobrzańska H. 1990. Osada z późnego okresu rzymskiego w Igołomii, woj. krakowskie, cz. I i II, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
20. Godłowski K. 1960. Studia nad stosunkami społecznymi w okresach późnolateńskim i rzymskim w dorzeczu Odry i Wisły: próba interpretacji cmentarzysk. Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Biblioteka Archeologiczna 13, Warszawa-Wrocław.
21. Godłowski K. 1969. Kultura przeworska na Górnym Śląsku. Katowice-Kraków.
22. Godłowski K. 1977. Okres lateński w Europie. Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna IV, Kraków.
23. Godłowski K. 1985. Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
24. Kaczanowski P., Kozłowski J.K. 1998. Wielka historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich, Kraków
25. Mączyńska M. 2013. Światło z popiołu. Wędrówki ludów w Europie w IV i V wieku. Warszawa.
26. Mierzwiński A. 2012. Tajemnice pól popielnicowych Pogranicze doczesności i zaświatów w perspektywie pradziejowej antropologii śmierci, Wrocław.
27. Mrozewicz L., Ostoja-Zagórski J. 2017. Europejskie cywilizacje starożytne, Bydgoszcz.
28. Orzechowski Sz. 2013. Region żelaza. Centra hutnicze kultury przeworskiej. Kielce.
29. Rodzińska-Nowak J. 2006. Jakuszowice, stanowisko 2. Ceramika z osady kultury przeworskiej z młodszego i późnego okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów, Prace Archeologiczne 61, Kraków.
30. Rodzińska-Nowak J. 2012. Gospodarka żywnościowa ludności kultury przeworskiej. Opera Archeologiae Iagellonicae 2, Kraków.
31. Tejral J. 2011. Einheimische und Fremde. Das norddanubische Gebiet zur Zeit der Völkerwanderung. Aussage der Grabfunde. Spisy Arch. ustavu AV ČR 33, Brno.
32. The Oxford Handbook of the European Bronze Age. 2013. eds. H. Fokkens and A. Harding, Oxford.
33. Wielka historia świata, tom 3. Świat okresu cywilizacji klasycznych, Kraków 2005.
34. Wielowiejski J. red. 1981. Prahistoria Ziem Polskich t. V, Późny okres lateński i okres rzymski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
35. Wielowiejski J. red. 1982. Znaczenie wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, Scripta Archaeologica 2, Warszawa.

W cyklu 2024/25Z:

jak wyżej

Uwagi

W cyklu 2024/25Z:

brak

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AR1-SEM-S2 w USOSweb