Północni sąsiedzi Rzymu (IV w. p.n.e.-V w. n.e.) 1201-AR1-PSR-S2

Zapoznanie studentów z kulturami oraz wybranymi zjawiskami i procesami kulturowymi w Europie dominacji celtyckiej i rzymskiej oraz w okresie wędrówek ludów. Zdobycie umiejętności rozpoznawania zespołów wytworów charakterystycznych dla omawianych kultur w wyróżnionych przedziałach czasowych. Znajomość roli Celtów oraz oddziaływań interkulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy w ostatnich pięciu wiekach przed narodzeniem Chrystusa. Przedstawienie zjawisk kulturowych zachodzących w barbarzyńskiej Europie pod wpływem cywilizacji rzymskiej oraz „królewskiej” władzy Gotów.

Całkowity nakład pracy studenta

udział w zajęciach - 15 godz. czytanie literatury - 20 godzin przygotowanie prezentacji, referatu - 10 godz. przygotowanie do sprawdzianu pisemnego - 15 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

– ma pogłębioną wiedzę z zakresu: rozwoju kulturowego świata Celtów w poszczególnych fazach okresu lateńskiego, z uwzględnieniem podziału na główne terytoria, źródeł archeologicznych do kultur wielbarskiej i czerniachowskiej/Sintana de Mures i grupy masłomęckiej, zmian terytorialnych i kulturowych zachodzących w poszczególnych fazach wybranych kultur (K_W04); – ma pogłębioną wiedzę na temat interdyscyplinarnych rekonstrukcji wybranych procesów, w szczególności zna wybrane źródła archeologiczne będące przejawem religijno-magicznych działań Celtów, zna zróżnicowanie kontaktów kulturowych i rozumie ich rolę w procesach kulturotwórczych, rozumie rolę mobilnego charakteru plemion północno- i środkowoeuropejskiego Barbaricum, zna tło historyczne okresu wędrówek ludów i rozumie procesy kulturowe zachodzące w tym czasie w Europie (K_W05).

Efekty uczenia się - umiejętności

– posiada umiejętności obejmujące analizę prac innych autorów oraz syntezę różnych idei i poglądów, a także umiejętności opracowywania i prezentacji wyników kwerendy źródeł (K_U02); – umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U03); – posiada umiejętność integrowania wiedzy z różnych dyscyplin w zakresie nauk humanistycznych, w szczególności opisuje wybrane źródła archeologiczne jako przejaw religijno-magicznych działań nieceltyckich ludów środkowoeuropejskiego Barbaricum w młodszym okresie przedrzymskim, opisuje rolę Gotów w kształtowaniu kultur kręgu gockiego, charakteryzuje wybrane źródła pisane do Celtów i Germanów w kontekście odpowiednich źródeł archeologicznych (K_U04); – potrafi przeprowadzić krytyczną analizę różnych rodzajów wytworów poszczególnych omawianych kultur, określać ich treść i znaczenie, w tym przynależność chronologiczno-kulturową oraz funkcję, wskazać możliwości odmiennych interpretacji właściwych dla studiowanej dyscypliny, stosując oryginalne podejścia uwzględniające nowe osiągnięcia archeologii wraz z zastosowaniem złożonych metod (K_U05); – posiada pogłębione umiejętności przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem ujęć teoretycznych, a także różnych kategorii źródeł (K_U10).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

– potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01); – ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i propaguje ją w społeczeństwie (K_K03); – wykazuje niezależność i samodzielność w formułowaniu poglądów, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech (K_K05). .

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- referatu

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/23Z:

Ewa Bokiniec

W cyklu 2023/24Z:

Michał Grygiel

Kryteria oceniania

Obecność na zajęciach; aktywne uczestnictwo w zajęciach; referat; prezentacja; sprawdzian pisemny.
Kryteria oceniania:
– pozytywna ocena ze sprawdzianu pisemnego; wymagany próg: ocena dostateczna (3) – 26–30 pkt (52–60%); ocena dostateczna plus (3,5) – 31–35 pkt (62–70%); ocena dobra (4) – 36–40 pkt (71–80%); ocena dobra plus (4,5) – 41–45 pkt (82–90%); ocena bardzo dobra (5) – 46–50 (92–100%).

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA:
The past societies, 500 BC – 500 AD, red. A. Rzeszotarska-Nowakiewicz, The past societies, 4 500 bc – 500 AD. Polish lands from the first evidence of human presence to the early middle ages, red. P. Urbańczyk, Warszawa 2016, vol. 4, s. 71-344 (od rozdziału 3: It’s a Man’s World... Germanic societies of the Jastorf and the Przeworsk cultures in southern and central Poland (300 BC–10 AD) do rozdz. 9 włącznie: Societies in the lands of Poland, from 350 AD until 500 AD)
Kaczanowki P., Rodzińska-Nowak J. The Huns on Polish lands – an attempt to summarise, [w:] Proceedings of the international archaeological conference Wandering and Settled Barbarians in the Carpathian Region and Neighboring Areas (1st–5th cent.) New Finds, New Interpretations held in Nyíregyháza and Satu Mare, October 11–14 2010, A nyiregyhazi Josa Andras, Muzeum evkonyvei, t. 55, s. 431-450, 2013.
Kolendo J. Wstęp i komentarz do tekstu „Germanii” Tacyta, [w:] P. Cornelius Tacitus, Germania , tłum. T. Płóciennik, Poznań 2008, s. 9-57, 108-199.
Mączyńska M., Zmierzch kultury wielbarskiej – czego nie wiemy? [w:] M. Fudziński, H. Paner (red), Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskie, Gdańsk 2007, s. 365-401.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA DLA STUDENTÓW, KTÓRZY NIE UKOŃCZYLI LICENCJATU NA KIERUNKU ARCHEOLOGIA:
Godłowski K., Okres lateński w Europie, Kraków 1977.
Kaczanowski P., Kozłowski J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w), Wielka historia Polski, t.1, Kraków 1998.
Kokowski A., Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum (od Skandynawii do Półwyspu Iberyjskiego), Warszawa 2007.
Mączyńska M., Światło z popiołu: wędrówki ludów w Europie w IV i V wieku, Warszawa 2013.
Nowakowski W., Kultura bogaczewska na Pojezierzu Mazurskim u schyłku okresu przedrzymskiego do starszej fazy późnego okresu wpływów rzymskich [w:] Kultura bogaczewska w 20 lat później. Warszawa 2007 (płyta CD).
Późny okres lateński i okres rzymski. Prahistoria Ziem Polskich, t. 5, Wielowiejski J. (red.), Wrocław 1981.
Wandalowie-strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Andrzejowski J, Kokowski A., Leiber Ch. (red.) Lublin-Warszawa 2004.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA DLA WSZYSTKICH UCZESTNIKÓW ZAJĘĆ (WYBRANE ROZDZIAŁY):
Gajusz Juliusz Cezar, Wojna galijska, Ossolineum 1978.
TACYT, Germania, przekł. Tomasz Płóciennik, wstęp i komentarz Jerzy Kolendo, Poznań 2008, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Andrałojć M., Pochówki psów pradziejowych społeczeństw Europy środkowej, Inowrocław 1986.
Bender W., Otalążka, stanowisko kultowo-bagienne z młodszego okresu rzymskiego, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne”, t. VIII, Warszawa 2009.
Botheroyd S., Botheroyd P.F., Słownik mitologii celtyckiej, Katowice 1998
Cunliffe B., Starożytni Celtowie, tłum. Ewa Klekot, Warszawa 2003.
Eliade M., Historia wierzeń religijnych. Od Gautamy Buddy do początków chrześcijaństwa, t. II (Celtowie i Germanie), Warszawa 1994
Ilkjaer J., Illerup Ådal. Czarodziejskie zwierciadło archeologii, Warszawa 2007.
Kokowski A., Miejsce praktyk żałobnych ze schyłku starożytności, [w:] Miejsce pradziejowych i średniowiecznych praktyk kultowych w Kruszy Zamkowej, woj. bydgoskie, stanowisko 13, red. A. Cofta-Broniewska, Poznań 1989, s. 65–124.
Kokowski A. Starożytna Polska. Od trzeciego wieku przed Chrystusem do schyłku starożytności, Warszawa 2005.
Kolendo J., Świat antyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, t. 1-2. Warszawa 1998.
Makiewicz T., Prinke A., Teoretyczne możliwości identyfikacji miejsc sakralnych, „Przegląd Archeologiczny”, t. 28 (1980), 1981, s. 57-90.
Nowakowski W., Borkowski J., Cieśliński A., Kasprzak A. (red.), Goci i ich sąsiedzi na Pomorzu, Muzeum w Koszalinie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego, Koszalin [= Koszalińskie Zeszyty Muzealne,
Seria A: Studia Archaeologica Pomeranica 2 ].
Nowicka-Rusek E., Świat człowieka, świat kultury, wyd. PWN, Warszawa 2012, s. 420-448.
Piggot S., Druidzi, Warszawa 2002
Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Z. Staszczak (red.), Warszawa-Poznań 1987.
Wołągiewicz R., Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym, Szczecin 1993.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AR1-PSR-S2 w USOSweb