Początki epoki metali i powstanie cywylizacji 1201-AR1-PEMPC-S2

Powstanie najstarszych cywilizacji odpowiada chronologicznie początkom i upowszechnieniu pirotechnicznej metalurgii (VI-II tys. p.n.e.), chociaż wg nowszych ustaleń wynalazek ten nie miał kluczowego znaczenia w genezie tej formy organizacyjnej społeczności pradziejowych/protohistorycznych. Wyłonienie się cywilizacji jest związane z sprzężonymi ze sobą zjawiskami społecznymi, gospodarczymi i upowszechnianiu wynalazków i innowacji. Konwersatorium ma na celu zdefiniowanie i charakterystykę pierwszych cywilizacji poprzez analizę jej wyznaczników i dyskusję w ujęciu porównawczym. Punktem wyjścia będzie dyskusja teorii dotyczących formowania się pierwszych cywilizacji, a zwłaszcza analiza i krytyka koncepcji „rewolucji urbanistycznej” G.V. Childe’a. W dalszej części zajęć charakterystyce będą podlegały wyznaczniki cywilizacji tj. procesy formowania ośrodków państwowych (sumeryjskie Tempelstadt i model egipski), powstanie miast i procesy urbanizacyjne (model sumeryjski i egipski), architektura władzy w pierwszych cywilizacjach (model sumeryjski, kreteński i minojski), powstanie pisma i systemów miar i wag (pismo klinowe, pismo egipskie, najstarsze pisma europejskie, systemy liczenia), wynalazki i przemiany wojskowości oraz środków transportu w cywilizacjach epoki brązu (rydwan, machiny wojenne, przemiany w uzbrojeniu, rozwój środków transportu). Celem konwersatorium jest podanie i ugruntowanie wiedzy o zjawiskach towarzyszących powstawaniu i rozwoju pierwszych cywilizacji oraz dyskusja różnic i podobieństw między poszczególnymi ośrodkami we wschodniej strefie Morza Śródziemnego między IV a II tys. p.n.e. Program konwersatorium jest oparty na realizacji następujących tematów:
1. Koncepcje powstania cywilizacji, analiza jej wyznaczników oraz teoria „rewolucji urbanistycznej” V.G. Childe’a
2. Formowanie się pierwszych ośrodków państwowych: model egipski (państwo faraonów), model sumeryjski (Tempelstadt)
3. Powstanie miast i procesy urbanizacyjne (model sumeryjski i model egipski)
4. Ośrodki i architektura władzy we wczesnych cywilizacjach: świątynia, pałac, cytadela (cywilizacja sumeryjska, cywilizacja minojska, cywilizacja mykeńska)
5 i 6. Systemy kontroli społecznej i nowe narzędzia zapamiętywania: wczesne systemy pisma oraz miar i wag w cywilizacjach epoki brązu (pismo klinowe, pismo egipskie, najstarsze pisma europejskie, systemy miar i wag)
7. Wynalazki i przemiany wojskowości oraz środków transportu w cywilizacjach epoki brązu (rydwan, machiny wojenne, przemiany w uzbrojeniu, rozwój środków transportu: zwierzęta juczne i przemiany w szkutnictwie, powstanie szlaków wymiany i handlu)