Wczesne okresy epoki brązu 1201-AR1-APWEB-S1

Początki epoki brązu są uważane za okres przełomowy w dziejach Starego Świata. We wschodniej części M. Śródziemnego powstały pierwsze cywilizacje i państwa. Na północ od M. Czarnego i M. Kaspijskiego uformowały się kultury stepowe, udomowiono konia i zaczęto używać go do walki i ekspansji. W wielu miejscach Eurazji powstały ośrodki metalurgiczne, ufortyfikowane osiedla zarządzane przez społeczności hierarchiczne, których elity były chowane w monumentalnych grobowcach. Wytwory z brązu - ozdoby broń i insygnia, odgrywają znaczącą rolę w kreowaniu prestiżu grupowego i indywidualnego. Zmiany gospodarcze, społeczne i kulturowe w początkach epoki brązu były bardzo dynamiczne i wpłynęły na powstanie sieci relacji społecznych oraz interregionalnych kontaktów i wymiany. W tym czasie narodził się model kultury, który jest swoisty dla społeczności epok metali. Cykl wykładów i laboratoriów ma za celu omówienie ogólnych trendów kulturowych i zjawisk typowych dla wczesnej i starszej epoki brązu, które odbijają się również na poziomie regionalnym i w poszczególnych jednostkach kulturowych.

Tematy wykładu:
1. Wprowadzenie w problematykę wczesnej epoki brązu; początki badań; podziały chronologiczne i periodyzacyjne; podziały tematyczne w archeologii wczesnej epoki brązu
2. Wynalazek i rozprzestrzenienia się metalurgii brązu; użytkowanie srebra i złota
3. Pierwsze cywilizacje epoki brązu (państwo, administracja pałacowa, pismo, architektura monumentalna, hierarchizacja społeczności, handel dalekosiężny)
4. Udomowienie konia i ekspansja ludów stepowych w początku epoki brązu
5. Monumentalna architektura obronna i funeralna między Gruzją a Wyspami Brytyjskimi. Cytadele, pałace, groby książęce i stratyfikowane społeczności początków epoki brązu
6. Początki epoki brązu w południowej Skandynawii i ośrodki wyspecjalizowanej produkcji sztyletów krzemiennych
7. Instytucja wojny w epoce brązu i narodziny etosu wojownika

Tematy zajęć laboratoryjnych:
1. Zagadnienia wprowadzające: ogólna charakterystyka, periodyzacja, podstawy metalurgii brązu
2. Kultura pucharów dzwonowatych w strefie południowo-zachodniobałtyckiej
3. Początki epoki brązu na obszarze północnej Polski: kultura iwieńska & kultura grobsko-śmiardowska
4. Przykarpacki episznurowy krąg kulturowy. Wczesna epoka brązu w strefie karpackiej: kultura mierzanowicka & kultura strzyżowska
5. Znaczenia wytworów brązowych w badaniach chronologii oraz podziałów kulturowych we wczesnej i starszej epoce brązu na ziemiach polskich
6. Kultura unietycka
7. Starszy okres epoki brązu w Europie środkowo-wschodniej: trzciniecki krąg kulturowy & kultura mogiłowa
8. Kultura Otomani-Füzesabony
9. Początki epoki brązu na Płw. Iberyjskim i Apenińskim: kultura Los Millares, kultura El Argar, kultura Remedello, kultura Polada, kultura Terramare

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: – udział w zajęciach – 15 godz. (wykład) + 30 godz. (laboratorium), łącznie 45 godz. – konsultacje z nauczycielem akademickim – 10 godz. (wykład) + 20 godz. (laboratorium), łącznie 30 godz. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: – przygotowanie do laboratorium – 20 godz. – czytanie literatury – 20 godz. – przygotowanie do kolokwium i egzaminu – 35 godz. Łącznie: 150 godz. (5 punkty ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: ma zaawansowaną wiedzę z zakresu archeologii prahistorycznej, archeologii historycznej, archeologii antycznej (K_W04) W2: zna i rozumie metody analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych rozwijanych w archeologii (K_W07) W3: posiada zaawansowaną wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów cywilizacji, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości (K_W12)

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł i metod archeologicznych (K_U01) U2: umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U03) U3: potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla studiowanej dyscypliny oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno-kulturowej oraz funkcji (K_U05)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1: potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01) K2: wykazuje niezależność i samodzielność w myśleniu, rozumiejąc i szanując jednocześnie prawo innych osób do tego samego (K_K05)

Metody dydaktyczne

Wykład: - podająca: wykład informacyjny (konwencjonalny) z prezentacją multimedialną; Laboratorium: - podająca: pogadanka z prezentacją multimedialną, - poszukująca: referatu, obserwacji

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- laboratoryjna

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Kamil Adamczak

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
– wykład (egzamin pisemny)
– laboratorium (kolokwium, aktywność)

Kryteria oceniania:
zaliczenie na ocenę na podstawie
– obecności na zajęciach;
– sprawdzian i egzamin pisemny, oceniany w następujący sposób: niedostateczny (2) – mniej niż 25 pkt (50%); dostateczny (3) – 26–30 pkt (51–60%); ocena dostateczna plus (3,5) – 31–55 pkt (61–70%); ocena dobra (4) – 36–40 pkt (71–80%); ocena dobra plus (4,5) – 41–45 pkt (81–90%); ocena bardzo dobra (5) – 46–50 (91–100%).

Literatura

- Blajer W. & A. Szpunar, 1982. O możliwościach wydzielania horyzontów skarbów na obszarze Polski. Archeologia Polski 26 (2), 295–320.
- Bugaj, U. (red.), 2017. The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages 3: 2000–500 BC. Warszawa.
- Bukowski, Z., 1982. W sprawie genezy i rozwoju strefowego ziem polskich w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza. Slavia Antiqua 28, 19–70.
- Czebreszuk, J., 2001. Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej (III i początki II tys. przed Chr.). Poznań
- Dąbrowski, J., 1993. O podstawowych pojęciach chronologii względnej (na przykładzie epoki brązu i wczesnej epoki żelaza). Archeologia Polski 38 (2), 201–225.
- Fokkens, H. & A. Harding (red.), 2013. The Oxford Handbook of the European Bronze Age. Oxford
- Gancarski, J. (red.), 2002. Między Mykenami a Bałtykiem. Kultura Otomani-Füzesabony. Krosno.
- Gardawski, A., & J. Kowalczyk (red.), 1978. Prahistoria Ziem Polskich. Tom 3: Wczesna epoka brązu. Wrocław.
- Gedl, M., Kultura przedłużycka, Kraków.
- Harding, A. F., 2000. European societies in the Bronze Age. Cambridge
- Hyrchała A. & B. Bartecki (red.), 2015. Wojownik i księżniczka: archeologia - medycyna sądowa – sztuka. Hrubieszów.
- Sarnowska, W., 1969. Kultura unietycka w Polsce, t. 1 (t. 2, 1975). Wrocław.
- Włodarczak, P. (red.), 2017. The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages 2: 5500–2000 BC. Warszawa.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1201-AR1-APWEB-S1 w USOSweb