Podstawy dydaktyki 1000-M1PDY
Blok 1. Podstawy dydaktyki - pojęcia i charakterystyka procesu uczenia się.
Studenci w trakcie wykładów zapoznają się z pojęciem, źródłami oraz przedstawicielami polskiej dydaktyki. Poznają jej przedmiot i zadania. Zapoznają się również z podstawowymi informacjami na temat uczenia się (na zajęciach omawiane są zagadnienia dotyczące: stylów uczenia się, rodzajów inteligencji a także podstawowe informacje z zakresu neuronauk dotyczące procesu uczenia się - aspekty kognitywne nauczania).
1.Pojęcie, źródła dydaktyki i przedstawiciele polskiej dydaktyki XX wieku (C.W1; C.W3).
2.Systemy dydaktyczne (system dydaktyki tradycyjnej, system dydaktyki progresywistycznej, współczesne systemy dydaktyczne, konektywizm) (C.W1; C.W3).
3.Podstawowe informacje o uczeniu się (C.W1).
Blok 2. Projektowanie lekcji.
W bloku tematycznym omawiane są elementy związane z projektowaniem lekcji (m.in. cele, środki, metody, zasady, formy, treści kształcenia).
4. Cele kształcenia (wartości i ich rola w życiu człowieka i społeczeństwa, cele kształcenia (ogólnego i zawodowego), cele zadaniowe (operacyjne), taksonomia celów operacyjnych, związek celów kształcenia z celami wychowania) (C.W3).
5. Treści kształcenia (C.W3). (wymagania społeczne, naukowe i dydaktyczne, treści kształcenia – założenia, zasady, problematyka, znaczenie terminu, sposoby posługiwania się terminem, kryteria doboru treści kształcenia, zasady doboru treści kształcenia) (C.U).
6. Zasady kształcenia (pojęcie i geneza zasad kształcenia, zasady kształcenia) (C.W3; K_W05).
7. Metody aktywizujące w nauczaniu (C.U3).
8. Proces projektowania lekcji (budowa, modele, prowadzenie lekcji, style i techniki pracy z uczniami) (C.W4).
9. Współczesne środki dydaktyczne i rola wizualizacji w nauczaniu (C.W4; K_W05). Na zajęciach omawiane są zasady projektowania materiałów dydaktycznych, rola wizualizacji z nauczaniu, multimedia w nauczaniu, uwaga i skuteczność odbioru informacji wizualnych, teorie i zasady projektowania dydaktycznego a nowe technologie edukacyjne, hyper konstruktywizm, dydaktyka interaktywna).
10.Mind mapping i skuteczne uczenie się (C.W4).
11. Materiały dydaktyczne wspomagające kształcenie (prezentacja multimedialna, tutorial, infografika i visual storytelling). Technologie w nauczaniu i ich efektywność (np. tablice interaktywne, AI w edukacji) (C.W4).
12.Formy organizacyjne kształcenia (pojęcie i kryteria podziału form organizacyjnych kształcenia, system klasowo – lekcyjny, lekcja, jej struktury i typy, struktura lekcji a nauczanie programowane, lekcja w klasach łączonych, formy organizacyjne pracy uczniów) (C.U4).
Na podstawie przykładów studenci omawiają scenariusz i konspekt lekcji uwzględniając elementy dydaktyczne struktury systemu kształcenia, w lekcji uwzględniają dobór metod kształcenia, planują proces ewaluacji w formie oceny kształtującej (C.U4).
Blok 3. Organizacja procesu kształcenia i budowa środowiska uczenia się
13.Zbieranie i wykorzystanie informacji o uczniu i klasie.
(Treści: cel poznania, podstawowe sposoby poznawania uczniów, poznanie zespołu, poznawanie pojedynczych uczniów, stosunek do nauki szkolnej, uczeń w środowisku pozaszkolnym, informacje o własnej pracy nauczyciela) (C.U1).
14.Komunikacja i integracja klasy (C.U2, C.U1).
15.Proces kształcenia i samokształcenia.
(W ramach wykładu realizowane są następujące treści: teoria poznania a proces kształcenia, proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się, ogniwa procesu kształcenia, kształcenie wielostronne, proces samokształcenia (C.W5).
16.Praca z uczniem zdolnym (C.W5.). Co to znaczy „uczeń zdolny”, rozwój zdolności, metody diagnozowania zdolności i rozpoznawanie uczniów zdolnych, szkolne formy pracy z uczniami uzdolnionymi, wychowanie uczniów zdolnych w rodzinie).
17. Motywacja do uczenia się (C.U5).
18. Metody badania i rozwoju zdolności twórczych (C.W5.C.U1.)
- zdolności twórcze jako zdolności myślenia
- trening twórczości
- zdolności kierunkowe
W trakcie dyskusji studenci omawiają metody pracy z uczniami zdolnymi, , przykładowe plany pracy z uczniami, omawiają działania nauczyciela oraz szkoły (C.W5; C.U1; C.U5).
18.Indywidualizacja w nauczaniu (działania edukacyjne zmierzające do uwzględniania możliwości psychofizycznych uczniów, tempa nauczania), sposoby wyrównywania szans edukacyjnych (C.U5. C.K1).
Studenci/tki na przykładzie analizy indywidualnego przypadku omawiają działania edukacyjne dla ucznia uwzględniając jego możliwości psychofizyczne, tempo nauczania, opisują sposoby wyrównywania szans edukacyjnych (omawiają przypadek w oparciu o praktyczne doświadczenie, treści zaleconej literatury i kryteria omówione na zajęciach) (C.W5. C.U1.C.K1).
18.Sposoby oceny osiągnięć uczniów i metody oceniania w szkole (CW6.C.U6). Na zajęciach omawiany jest system oceniania, egzaminy, sprawdziany, ocena kształtująca.
W cyklu 2022/23L:
Blok 1. Podstawy dydaktyki - pojęcia i charakterystyka procesu uczenia się. Blok 2. Projektowanie lekcji. Blok 3. Organizacja procesu kształcenia i budowa środowiska uczenia się 18.Sposoby oceny osiągnięć uczniów i metody oceniania w szkole (CW6.C.U6). Na zajęciach omawiany jest system oceniania, egzaminy, sprawdziany, ocena kształtująca. |
W cyklu 2023/24L:
Dobór treści zawartych w przedmiocie ma na celu zapoznanie studentów z obszarem nauki jaką jest teoria kształcenia. Studenci poznają proces uczenia się, przedstawicieli subdyscypliny, teorie i systemy dydaktyczne, cele kształcenia, treści, proces kształcenia, zasady oraz metody, formy organizacyjne, środki dydaktyczne, planowanie pracy dydaktycznej. W trakcie wykładów porównuje się poznane systemy dydaktyczne, koncepcje, zasady i metody kształcenia, podkreśla znaczenie i użyteczność taksonomii celów kształcenia, czynności nauczyciela i uczniów, wartości dydaktycznej metod, form organizacyjnych (lekcyjne, pozalekcyjne i pozaszkolne, stacjonarne, zdalne), planowania metodycznego. Dobór treści zgodny jest z obowiązującym standardem kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z dnia 25 lipca 2019 roku. |
W cyklu 2024/25L:
Dobór treści zawartych w przedmiocie ma na celu zapoznanie studentów z obszarem nauki jaką jest teoria kształcenia. Studenci poznają proces uczenia się, przedstawicieli subdyscypliny, teorie i systemy dydaktyczne, cele kształcenia, treści, proces kształcenia, zasady oraz metody, formy organizacyjne, środki dydaktyczne, planowanie pracy dydaktycznej. W trakcie wykładów porównuje się poznane systemy dydaktyczne, koncepcje, zasady i metody kształcenia, podkreśla znaczenie i użyteczność taksonomii celów kształcenia, czynności nauczyciela i uczniów, wartości dydaktycznej metod, form organizacyjnych (lekcyjne, pozalekcyjne i pozaszkolne, stacjonarne, zdalne), planowania metodycznego. Dobór treści zgodny jest z obowiązującym standardem kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z dnia 25 lipca 2019 roku. |
W cyklu 2025/26L:
Dobór treści zawartych w przedmiocie ma na celu zapoznanie studentów z obszarem nauki jaką jest teoria kształcenia. Studenci poznają proces uczenia się, przedstawicieli subdyscypliny, teorie i systemy dydaktyczne, cele kształcenia, treści, proces kształcenia, zasady oraz metody, formy organizacyjne, środki dydaktyczne, planowanie pracy dydaktycznej. W trakcie wykładów porównuje się poznane systemy dydaktyczne, koncepcje, zasady i metody kształcenia, podkreśla znaczenie i użyteczność taksonomii celów kształcenia, czynności nauczyciela i uczniów, wartości dydaktycznej metod, form organizacyjnych (lekcyjne, pozalekcyjne i pozaszkolne, stacjonarne, zdalne), planowania metodycznego. Dobór treści zgodny jest z obowiązującym standardem kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z dnia 25 lipca 2019 roku. |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład konwersatoryjny
- opis
Metody dydaktyczne poszukujące
- projektu
- obserwacji
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24L: | W cyklu 2024/25L: | W cyklu 2022/23L: |
Kryteria oceniania
Zaliczenia cząstkowe (zadania aktywizujące odnoszące się do praktyki dydaktycznej i metodycznej oraz pracy z grupą).
Metody oceniania:
Egzamin pisemny: Egzamin/Test
Termin "0" test
Metody: test wiedzy bez dostępu do podręczników
Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie testu bez dostępu do podręczników (wymagany próg na ocenę):
niedostateczny - poniżej 50 %
dostateczną - 50%,
dostateczną plus - 60%,
dobrą - 70%,
dobrą plus - 80%,
bardzo dobrą - 90-100%
Maksymalna liczba punktów: 30
dodatkowo do oceny doliczane jest 0,25 za aktywność na zajęciach i 0,25 za dodatkowe aktywności
Egzamin pisemny- termin 1:
3 pytania opisowe:
Maksymalna liczba punktów: 30
Odpowiedź na pytania otwarte, ocena 2 pkt (5)*3 według kryteriów:
1. poziom merytoryczny wypowiedzi
2. odniesienia do literatury i autorów
3. prawidłowo zdefiniowane pojęcia
4. poprawność językowa
5. własne refleksje i szerokość pola widzenia problematyki/ odniesienia do praktyki
Metody oceniania:
formy aktywności studentów w trakcie zajęć (udział w dyskusjach):
C.U1. C.U2. C.U3. C.U4. C.U5. C.U6, C.K1; KW03, K_W10).
egzamin pisemny/test- C.W1; C.W2; C.W3; C.W4; C.W5. C.W6.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
Siemieniecka D., Karwasz G., (2023). (Eds.), Dydaktyka i pedagogika kognitywistyczna. Zasady ogólne i implementacje w fizyce. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Anders R. J.(1994). Uczymy się nauczać. Warszawa: WSiP.
Bereźnicki F. (2001). Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków: Impuls. Davis R., Alexander L., Yelon S. (1983). Konstruowanie systemu kształcenia. Warszawa: PWN.
Boraczyńska, M., Dzierzgowska I., Pasich L. (2012). Uczeń zdolny-metody pracy. Wydawnictwo: Raabe.
Brophy, J.(2004). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN.
Cywińska M. Rozwijanie motywacji uczniów do nauki, https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/6568/1/se_20_2012_cywinska.pdf
Denek, K. (2005). Ocenianie szkolne w kontekście efektywności i kształcenia zorientowanego na jakość, Biuletyn Badawczy CKE, 5/2005.
Ebu J., Smutny J. (1998). Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzież. Warszawa: WSiP.
Gagn’e R., Briggs L., Wager W. (1992). Zasady projektowania dydaktycznego. Warszawa: WSiP.
Kruszewski K. (1993). 45 minut. Prawie cała historia lekcji. Warszawa: PWN.
Kruszewski, K. (1987). Zmiana i wiadomość. Perspektywa dydaktyki ogólnej. Warszawa: PWN.
Kruszewski, K., Konarzewski K. (1991). Sztuka nauczania. Warszawa: PWN.
Kupisiewicz, Cz. (1994). Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa: „BGW”.
Limont W.(2010). Uczeń zdolny. Gdańsk: GWP.
Nalaskowski, S. (2000). Metody nauczania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nęcka, E. (1998). Trening twórczości podręcznik dla psychologów, pedagogów i nauczycieli. Kraków: Impuls.
Niemierko, B. (1998). Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki. Warszawa: WSiP.
Niemierko, B. (2002). Ocenianie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa.
Niemierko, B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Siemieniecka, D., Siemieniecki B. (2019). Teorie kształcenia w świecie cyfrowym. Kraków: Impuls.
Literatura uzupełniająca:
Siemieniecka D., Skibińska M, Majewska K. (2020). Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie.Toruń: UMK.
Siemieniecki B., Wiśniewska L., Kwiatkowska W. (2020). Agresja- zjawisko, skutki, zapobieganie. Perspektywa pedagogiki kognitywistycznej, psychoprofilaktyki oraz edukacji moralnej, UMK, Toruń 2020
W cyklu 2022/23L:
. Anders R. J., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994 |
W cyklu 2023/24L:
. Anders R. J., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994 |
W cyklu 2024/25L:
. Anders R. J., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994 |
W cyklu 2025/26L:
. Anders R. J., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994 |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: