Fizyka dla informatyków cz.1
0800-FIZINF-1
1. Świat wokół nas: skale wielkości fizycznych we Wszechświecie (elementy kosmologii, STW) i mikroświecie (przykłady zjawisk kwantowych). Nanoświat - rozmiary i budowa atomu. Cząstki elementarne. Kwarki.
2. Obszary fizyki: fizyka klasyczna a kwantowa. Fizyka relatywistyczna a nierelatywistyczna.
3. Przypomnienie praw mechaniki klasycznej. Wektory a skalary. Prawa dynamiki Newtona. Pęd. Praca. Moc. Równoważność pracy i energii. Pojęcie pola skalarnego i wektorowego.
4. Podstawowe zjawiska kwantowe, omówienie postulatów mechaniki kwantowej, efekt fotoelektryczny. Funkcja falowa. Efekt tunelowy.
5. Oscylator harmoniczny jako podstawowy model w fizyce.
6. Pojęcie fali, fale poprzeczne i podłużne. Polaryzacja fal. Zjawisko interferencji.
7. Dźwięki, elementy akustyki. Transformata Fouriera.
8. Prąd elektryczny. Prawo Ohma. Prawo Ampera. Pojęcie indukcji magnetycznej. Strumień indukcji magnetycznej. Siła Lorentza. Silnik elektruczny
9. Prawo indukcji Faraday'a. Pojęcie SEM.
10. Równania Maxwella - omówienie jakościowe postaci całkowej. Układ LC.
Fala elektromagnetyczna. Widmo promieniowania fal EM. Komunikacja radiowa.
11. Przewodniki, izolatory, półprzewodniki, teoria pasmowa ciała stałego. Nośniki ładunku w półprzewodnikach. Dioda, tranzystor.
12. Zjawisko elektroluminescencji. Dioda LED, laser półprzewodnikowy. Tranzystor polowy. Pamięci FLASH.
13. Ferromagnetyzm. Zjawisko GMR. Zapis informacji na dyskach.
14. Elementy optyki: całkowite wewnętrzne odbicie, budowa i zasada działania światłowodów.
15. Zasada działania monitorów LCD i LED.
16. Pojęcie Qbitu, czy przyszłość należy do informatyki kwantowej?
Na ćwiczeniach realizowane są zagadnienia będące ilustracją treści omawianych na wykładzie.
Całkowity nakład pracy studenta
Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( 60 godz.):
- udział w wykładach – 30 godz.
- udział w ćwiczeniach – 30 godz.
Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 60 godz.):
- przygotowanie do egzaminu – 30 godz.
- przygotowanie do ćwiczeń - 30 godz.
Łącznie 120 godz. (4 ECTS)
Efekty uczenia się - wiedza
W1: Student zna podstawowe prawa fizyki i rozumie ich uniwersalny charakter. W szczególności umie podać i omówić
- prawo powszechnego ciążenia
- zasady dynamiki Newtona
- Prawo Coulomba
- równoważność pracy i energii
- prawo zachowania energii
- prawo zachowania pędu; momentu pędu
- prawo Ohma
- zasady Kirchhoffa
- prawa elektrolizy i zasadę działania akumulatora
- prawa Maxwella (Gaussa, p. indukcji Faradaya, p. Ampera) - postać całkowa
- prawa optyki geometrycznej
W2: Ma elementarną wiedzę o
- fizycznych podstawach opisu wybranych procesów fizycznych ważnych w pracy inżyniera informatyka,
- o skalach mas, odległości, temperatur, wielkości elektrycznych, właściwości materiałów i temperatur istotnych dla zrozumienia otaczającego świata.
W3: student ma zaawansowaną wiedzę dotyczącą
- zjawisko fali i jego opis
- pojecie interferencji fal
- pojecie polaryzacji fali
- zasady percepcji sygnałów wzrokowych i akustycznych
- pojęcie fali elektromagnetycznej
- widmo fal elektromagnetycznych
- postulaty mechaniki kwantowej (jakosciowo)
- efekt tumelowy
- pojęcie spinu elektronu
- pasmową teorię budowy ciała stałego
- pojęcie izolatora, przewodnika , półprzewodnika
- umie opisać sposób działania silnika na prąd stały
- zasadę działania diody i tranzystora
- sposób produkcji układów scalonych
- zasadę zapisu i odczytu informacji na DVD
- sposób tworzenia obrazu na ekranie LCD
- zasadę wysyłania fali EM (WiFi ) i jej odbioru (układ LC, rezonanas)
- zasadę zapisu magnetycznego informacji
- efekt GMR i jego znaczenie w zapisie informacji na HD
- zjawisko całkowitego wewnętrznego odbiciia
- zasadę działania światłowodów
- problemy związane z chłodzeniem procesorów i serwerowni
W4: Zna pojęcie Qbitu i nowe możliwości informatyki kwantowej
W5: Rozumie znaczenie niektórych zjawisk fizycznych dla przetwarzania informacji.
- działanie tranzystora polowego (efekt tunelowy)
- działanie ekranu LCD (polaryzacja światła w ciekłych kryształach)
- działanie diody LED i lasera półprzewodnikowego
- transmisja informacji w światłowodach
Powyższe efekty przedmiotowe realizują efekty kierunkowe K_W02 i K_W03
Efekty uczenia się - umiejętności
U1: Potrafi numerycznie modelować proste zjawiska fizyczne i przygotować graficzną prezentację wyników, np.
- prezentacji lotu sateliity lub rakiety
- rzutu ukośnego
U2: Umie rozwiązać proste równanie różniczkowe, np. oscylatora harmonicznego czy układu LC
U3: umie prezentować dane na wykresach
U4: umie przekształcać proste wzory i interpretować zależności między wielkościami fizycznymi
U5: potrafi wyjaśnić podstawy fizyczne działania podstawowych komponentów komputera
U6: potrafi realizować zadania informatyczne pracując samodzielnie lub w zespole
Powyższe efekty przedmiotowe realizują efekty kierunkowe K_U01, K_U04, K_U06, K_U24
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
K1: Potrafi wziąć udział w dyskusji na temat oraz ma świadomość złożoności procesów związanych z kształtowaniem zjawisk obserwowanych w środowisku naturalnym i faktu, że z podstawowych praw fizyki wynika, że każda działalność człowieka wymagająca przetwarzania energii i informacji musi zmieniać bilans energetyczny w środowisku oraz prowadzić do zmian jego fizycznych i chemicznych charakterystyk. (K_K04. K_K06)
K2: Rozumie potrzebę redukcji zapotrzebowania na energię przy przetwarzaniu informacji (miniaturyzacja, nowa elektronika)
K3: ma poczucie odpowiedzialności za końcowy efekt
działań zespołu zadaniowego (K_K02)
K4: rozumie znaczenie fizyki i konieczności kontynuowania badań podstawowych jako warunku postępu technologii informatycznych (K_K06)
Metody dydaktyczne
Wykład prowadzony jest w dużym tempie, z użyciem typowych prezentacji PowerPoint, a wykładane treści ilustrowane są w dużym stopniu zestawami pokazów zjawisk i układów fizycznych. W pokazy angażowani są studenci, wykład ma częściowo charakter konwersatoryjno-problemowy.
Metody dydaktyczne eksponujące
- pokaz
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące
- doświadczeń
- projektu
- obserwacji
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- gry i symulacje
- metody wymiany i dyskusji
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obligatoryjny
Wymagania wstępne
Znajomość fizyki i matematyki na poziomie ogólnym liceum. W dalszej części wykładu - podstawy rachunku różniczkowego i całkowego.
Na ćwiczeniach wymagana będzie znajomość/ zdolność programowania w zakresie niezbędnym do przygotowania projektów - prostych symulacji wybranych procesów fizycznych
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
UWAGA, z racji pandemii w oku 20/21 wykład zdalny i egzamin w formie testu zdalnego
Egzamin weryfikuje efekty W1-W5, K1, K2, K4
Sprawdziany na ćwiczeniach oraz wykonanie projektu weryfikują efekty U1-U6, K3
O zaliczeniu egzaminu decyduje uzyskanie minimum połowy punktów.
Egzamin jest pisemny w formie testu oraz częściowo zadań otwartych.
Wynik egzaminu podnosi się o (+1) za pomyślne (>4) zaliczenie projektu programistycznego realizowanego na ćwiczeniach.
Kryteria oceniania dla egzaminu
50-60% - ocena: 3
60-70% - ocena: 3+
70-80% - ocena: 4
80-90% - ocena: 4+
90-100% - ocena 5
Ćwiczenia zaliczane są na podstawie ocen z dwóch kolokwiów oraz prezentacji komputerowej symulacyjnego projektu zespołowego (3-4 osoby),
Skala ocen dla każdego kolokwium (% punktów maksymalnych do uzyskania):
50-60% - ocena: 3
60-70% - ocena: 3+
70-80% - ocena: 4
80-90% - ocena: 4+
90-100% - ocena 5
Praktyki zawodowe
Literatura
1. Paul G. Hewitt, "Fizyka wokół nas", PWN, Wwa 2001
2.D.Halliday, J.Walker, R. Rensnick, "Podstawy Fizyki t1-t5, PWN, Wwa 2015
3.Jay Orear, "Fizyka", t1, t2, PWN Warszawa, 2015
4. W. Nowak "Fizyka przetwarzania informacji" - skrypt wewnętrzny UMK (pdf)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: