Fizyka ciała stałego 0800-FCST
W trakcie wykładu omawiane są następujące zagadnienia:
1) Podstawowe wiadomości o kryształach (najważniejsze pojęcia; wektory translacji; komórki elementarne; sieci Bravais’go; komórki umowne; systematyka; wskaźniki orientacji i kierunku; przegląd wybranych struktur krystalicznych);
2) Sieć odwrotna (dyfrakcja promieniowania X na kryształach; warunek Bragga; wektory sieci odwrotnej; prawo Bragga; równania Lauego; konstrukcja Ewalda; strefa Brillouina; przykłady sieci odwrotnych; kwazikryształy);
3) Rodzaje wiązań krystalicznych (energia spójności i jej składniki; wiązania w kryształach: wiązanie jonowe, wiązanie van der Waalsa, wiązanie kowalencyjne, wiązanie metaliczne, wiązanie wodorowe; komercyjne wytwarzanie kryształów);
4) Drgania sieci krystalicznej (fonony; drgania sieci jednoatomowej; drgania sieci dwuatomowej; rozpraszanie na fononach; gęstość stanów: model Einsteina, model Debye’a; prawo Debye’a "T^3");
5) Gaz Fermiego elektronów swobodnych (jednowymiarowy gaz elektronowy: energia Fermiego, rozkład Fermiego-Diraca; trójwymiarowy gaz elektronowy: gęstość orbitali, pojemność cieplna; elektrony w polu elektrycznym i magnetycznym: prawo Ohma w postaci lokalnej, efekt Halla);
6) Struktura pasmowa ciał stałych (podstawowe typy struktury pasmowej; elektrony prawie swobodne; twierdzenie Blocha; model Kroniga-Penneya; przerwa energetyczna; równanie centralne; metody wyznaczania struktury pasmowej);
7) Półprzewodniki (podstawowe informacje; systematyka; masa efektywna; dziury; prawo działania mas; półprzewodniki samoistne; domieszkowanie; półmetale);
8) Zjawiska optyczne w kryształach (funkcja dielektryczna; kwazicząstki: plazmony, polarony, ekscytony; rozpraszanie Ramana; przegląd metod eksperymentalnych);
9) Nadprzewodnictwo (podstawowe własności nadprzewodników: temperatura krytyczna, efekt izotopowy, przerwa energetyczna, efekt Meissnera; nadprzewodniki I i II rodzaju; opis teoretyczny nadprzewodnictwa: teoria Londonów, teoria BCS; fullereny);
10) Własności magnetyczne ciał stałych (podatność magnetyczna; klasyfikacja ciał stałych ze względu na własności magnetyczne: diamagnetyki, paramagnetyki, magnetyki; fale spinowe; histereza magnetyczna);
11) Rezonans magnetyczny (podstawowe informacje; jądrowy rezonans magnetyczny: podstawy fizyczne, równania Blocha, przesunięcie metaliczne; inne przykłady rezonansu magnetycznego; masery i lasery);
12) Fizyka cienkich warstw (powierzchnia ciała krystalicznego; stany powierzchniowe; wybrane zagadnienia i zastosowania: tranzystory polowe, złącze p-n, efekt fotowoltaiczny, bariera Schottky’ego, heterozłącza, skaningowa mikroskopia tunelowa);
13) Podstawy spektroskopii ciała stałego (spektroskopia jako technika badawcza; luminescencja jonów ziem rzadkich i metali przejściowych w kryształach: podstawy fizyczne, diagram Dieke’a, emisje 4f^n → 4f^n i 4f^n-1 5d → 4f^n, diagramy Orgela i Tanabe-Sugano);
14) Zjawisko scyntylacji (podstawowe informacje; etapy procesu scyntylacji: konwersja energii, transfer energii, luminescencja; parametry i cechy scyntylatorów; zastosowania scyntylatorów; scyntylatory XXI wieku);
15) Defekty sieci krystalicznej (klasyfikacja defektów; defekty we fluorkach ziem alkalicznych; termoluminescencja: prosty model, analiza krzywych jarzenia, technika pomocnicza Tm-Tstop; model pułapkowy scyntylatora).
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
- obserwacji
- ćwiczeniowa
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24L: | W cyklu 2024/25L: | W cyklu 2022/23L: |
Kryteria oceniania
Metody oceniania - weryfikacja efektów:
- egzamin pisemny - W1, W2, U1
- egzamin ustny - W1, W2, U2, K1, K2
- kolokwia – W1, U1, U2
Kryteria oceniania - wykład:
Wykład kończy się egzaminem. Warunkiem koniecznym do przystąpienia do egzaminu jest wcześniejsze zaliczenie ćwiczeń. Egzamin ma formę pisemną i zawiera zarówno pytania otwarte, jak i zamknięte. Ocena z części pisemnej zależy od liczby zdobytych punktów następująco:
> 25 pkt bdb (5.0)
24-25 pkt db+ (4.5)
21-23 pkt db (4.0)
19-20 pkt dst+ (3.5)
15-18 pkt dst (3.0)
< 15 pkt ndst (2.0)
Studenci, którzy otrzymają ocenę pozytywną z części pisemnej, względnie zabrakło im do oceny dostatecznej nie więcej niż 10% maksymalnej liczby punktów (zdobyli 12-14 pkt), mają prawo przystąpić do (nieobowiązkowej) części ustnej. Pomyślny przebieg egzaminu ustnego będzie oznaczał poprawę oceny z części pisemnej o co najwyżej cały stopień.
Kryteria oceniania - ćwiczenia:
(do ustalenia z prowadzącym ćwiczenia)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
C. Kittel, "Wstęp do fizyki ciała stałego", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (lub nowsze wydanie)
Literatura uzupełniająca:
J. Spałek, "Wstęp do fizyki materii skondensowanej", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2024
J. Garbarczyk, "Wstęp do fizyki ciała stałego", Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000
A. Sukiennicki, A. Zagórski, "Fizyka ciała stałego", Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1984
T. Stacewicz, A. Witowski, J. Ginter, "Wstęp do optyki i fizyki ciała stałego", Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2002
W.L. Boncz-Brujewicz, S.G. Kałasznikow, "Fizyka półprzewodników", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985
K.W. Szalimowa, "Fizyka półprzewodników", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1974
Z. Bojarski, M. Gigla, K. Stróż, M. Surowiec, "Krystalografia", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
G. Burns, "Solid State Physics", Academic Press Inc., San Diego 1990
B. Henderson, G.F. Imbusch, "Optical Spectroscopy of Inorganic Solids", Clarendon Press, Oxford 1989 (lub nowsze wydanie)
C.F. Klingshirn, "Semiconductor Optics", Springer, Berlin Heidelberg 2012
G.C. Wang, T.M. Lu, "RHEED Transmission Mode and Pole Figures: Thin Film and Nanostructure Texture Analysis", Springer, New York 2014
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: