Historia literatury rzymskiej (okres archaiczny i cyceroński) 0706-s1KLS1z-HLRz

Cel zajęć:
Ukazanie dziejów literatury rzymskiej, która kształtowała się pod wpływem literatury greckiej i z jej inspiracji powstawała, najpierw poprzez tłumaczenie na język łaciński niektórych dzieł, zwłaszcza komedii, a potem jak poprzez wykorzystanie rodzimych zarodków, zwłaszcza poezji ludowej, rozwijała się, aby osiągnąć poziom dorównujący swojej poprzedniczce i wydać w pełni ukształtowanych twórców rodzimych, jak: Plaut, Terencjusz, Enniusz, Katon, Katullus, Lukrecjusz i wreszcie wielki Cyceron.

Treści:
Semestr zimowy:
Początki piśmiennictwa. Literatura rodzima do 241 roku przed Chr.; początki poezji; wiersz saturnijski. Początki prozy. Appiusz Klaudiusz Caecus - najstarszy pisarz rzymski. Przenikanie wpływów greckich do literatury rzymskiej. Poezja; Liwiusz Andronikus i Gnejusz Newiusz. Plaut i jego komedie. Kwintus Enniusz, Pakuwiusz i Cecyliusz Stacjusz. Proza. Początki historiografii. Marek Porcjusz Katon i jego dzieło. Literatura w latach 160 - 80 przed Chr. Poezja. Lucjusz Akcjusz. Publiusz Terencjusz Afer i jego komedie. Fabula togata. Fabula Atellana. Satyra rzymska. Twórczość satyryczna Lucyliusza. Inne rodzaje poezji. Proza. Historiografia. Wymowa. Pierwsi gramatycy i narodziny filologii.

Semestr letni:
Przemiany w życiu politycznym i kulturalnym w I wieku przed Chr.
Poezja. Neoterycy i poezja Katullusa. Lukrecjusz i jego dzieło De rerum natura. Proza. Historiografia: Cezar, Nepos, Salustiusz. Warron i jego dorobek naukowy. Marek Tulliusz Cyceron i jego twórczość. Biografia. Mowy z lat 81 - 66; z lat 66 - 59; z lat 57 - 52; z lat 46 - 43. Pisma retoryczne: De inventione, De oratore, Brutus, Orator, De optimo genere oratorum, Topica. Pisma filozoficzne. I okres działalności filozoficznej ( 54 - 51 ): De re publica, De legibus. II okres działalności filozoficznej: Paradoxa Stoicorum, Consolatio, Hortensius, Academici libri priores, De finibus bonorum et malorum, Tuscullanarum disputationum libri V, Cato Maior de senectute, Leliusz de amicitia. Korespondencja (czas wydania listów, adresaci).

Całkowity nakład pracy studenta

W semestrze I zimowym: 1. Godziny kontaktowe: zajęcia wynikające z programu studiów ( 30 godz. ) - 1 ECTS i konsultacje 25godz - 1 ECTS. 2. Praca własna studenta: czytanie obowiązujących lektur podanych w wykazie literatury oraz przygotowywanie się do egzaminu ( 45 godz.- 2 ECTS. W semestrze II letnim: 1. Godziny kontaktowe: zajęcia wynikające z programu studiów ( 30 godz. ) - 1 ECTS i konsultacje 25godz. - 1 ECTS. 2. Praca własna studenta: czytanie obowiązujących lektur podanych w wykazie literatury oraz przygotowywanie się do egzaminu ( 45 godz.) -2 ECTS.

Efekty uczenia się - wiedza

W 1 - ma podstawową wiedzę o literaturze starożytnego Rzymu epoki archaicznej i cycerońskiej,o genologii czyli o powstawaniu i rozwoju na gruncie rzymskim gatunków literackich takich jak komedia, tragedia, satyra, epos historyczny,monografia historyczna, epylion, traktat filozoficzny, dzieło retoryczne. Posiada również podstawową wiedzę o najwybitniejszych twórcach tych dwóch epok oraz o ich najważniejszych dziełach zachowanych w całości lub tylko fragmentarycznie ( K - WO4 ). W 2 - ma podstawową wiedzę o głównych i aktualnych kierunkach badań nad literaturą rzymską tych dwóch epok oraz o najważniejszych osiągnięciach w dziedzinie literaturoznawstwa ( K - WO7 ).

Efekty uczenia się - umiejętności

U 1 - umie umiejscowić poznawane utwory w ogólnym kontekście historyczno - kulturowym. To znaczy zna odnośnie do epoki archaicznej początki powstania Rzymu, okres królewski w jego dziejach oraz początki i rozwój systemu republikańskiego, a także przemiany społeczne i kulturowe towarzyszące tym przemianom politycznym. Potrafi także poprzez taki pryzmat odczytywać i interpretować utwory literackie pochodzące z tej epoki. Odnośnie zaś do epoki cycerońskiej zna burzliwe przemiany polityczno- społeczne w I wieku przed Chr., przede wszystkim wojny domowe, powstanie niewolników pod wodzą Spartakusa, spisek Katyliny, zabójstwo Cezara. Dzięki temu lepiej potrafi zrozumieć dorobek literacki Salustiusza i Cycerona, których twórczość rozwija się w tej epoce.( K - U08 ). U 2 - umie rozpoznać rodzaj literacki i gatunkową konwencję poznawanych utworów. To znaczy umie odróżnić komedię od satyry, epos historyczny od eposu filozoficznego, prozaiczny traktat fachowy od traktatu filozoficznego, krótkie formy literackie od epopei. ( K - U09 ).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K 1- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności. To znaczy potrafi zakwalifikować autorów i ich dorobek literacki do jednej z dwóch omawianych epok, a także umie rozróżnić poszczególne gatunki literackie i przypisać je właściwemu autorowi. Potrafi również czytać i interpretować dzieła wykorzystując kontekst społeczno-polityczny epoki, w której one powstawały ( K - KO1 ). K 2- docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości oraz ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, szczególnie grecko - rzymskiego antyku ( K - KO4 ).

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Nie ma.

Kryteria oceniania

Egzamin w semestrze zimowym obejmuje literaturę archaiczną, a w semestrze letnim literaturę epoki cycerońskiej. Na egzaminie sprawdzana jest znajomość lektur w przekładzie przypisanych do każdej z tych dwóch epok literackich. Jedno pytanie dotyczy znajomości jakiegoś dzieła dowolnego autora wybranego przez egzaminatora z zaprezentowanej powyżej listy. Następnie zadawane są trzy pytania, które mają sprawdzić efekty kształcenia; wiedza W 1 i W 2; umiejętności U 1 i U 2; kompetencje społeczne K 1 i K 2.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Obowiązkowa lektura dzieł w przekładzie na język polski:

W semestrze zimowym:
Plaut, Komedie: Zołnierz samochwał, Osły. Przekład E. Skwara, Warszawa 2002 - 2004.
Terencjusz, Komedie; Bracia, Eunuch,Przekład E. Skwara, Warszawa 2006.
Katon, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Toruń 2009.

W semestrze letnim:
Nepos Żywoty sławnych mężów, przekład zbiorowy, Warszawa 1974.
Cezar, Wojna galijska,ks. 1 w: Corpus Caesarianum, tłumaczenie i oprac. E. Konik i W. Nowosielska, Wrocław 2003.
Salustiusz, Sprzysiężenie Katyliny, przekład K. Kumaniecki, Warszawa 1947.
Katullus, Poezje wszystkie. Przekład AG. Franczak,A. Klęczar, Kraków 2013.
Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy, przekład E. Szymański, Warszawa 1957.
Cyceron, Brutus, przeł. M. Nowak, Warszawa 2008.
Cyceron, Katon o starości, przeł. w. Klimas, Kraków 1995.
Cyceron, Mowy, przeł. St. Kołodziejczyk, J. Mrówkówna, T. Turkowska, Kęty 1998 (s. 5-41 i 117-129).
Cyceron, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010 (wstęp: s. 10-27, ks. I 1-23: s. 43-57, II 1-11: s. 233-239, II 216-290: a. 401-469, ks. III 1-16: s. 525-535).
Warron, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Wrocław 1991 (jedna księga do wyboru).

Wybrana literatura przedmiotu:

M. Cytowska, H. Szelest, L. Rychlewska, Literatura rzymska. Okres archaiczy, Warszawa 1996.
S. Greenblatt, Zwrot. Jak zaczął się renesans, Warszawa 2012 (rozdz. w poszukiwaniu Lukrecjusza - s. 66-98).
K. Kumaniecki, Historia literatury rzymskiej. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
K. Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1989.
E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001.
E. Skwara, Komedia według Terencjusza, Warszawa-Toruń 2016.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 0706-s1KLS1z-HLRz w USOSweb