Bioetyka
0600-S1-CTZ-F
1) Wprowadzenie do filozofii moralnej:
a. Etyka - etos - moralność [sens i zakres stosowania].
b. Wstępna typologia i przegląd kluczowych teorii etycznych.
2) Wprowadzenie do bioetyki:
a. Narodziny, geneza, ewolucja i charakterystyka bioetyk/i (obszar historyczny i problemowy).
b. Kierunki rozpoznań i analiz bioetycznych [w tym: biogeneza, bioterapia i tanatologia].
c. Prezentacja wiodących „zasad bioetycznych”, m. in. autorstwa Bauchampa, Childressa i Engelhardta.
d. Bioetyka a eugenika.
3) Value of Life vs Santcity of Life – namysł nad wartością życia ludzkiego.
4) Human Liberation vs Animal Liberation – spór o naturę ludzką.
5) Spór o badania eksperymentalne na zwierzętach.
6) Bioetyka a biogeneza życia – próba implementacji kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które implikuje dynamiczny rozwój nauk biomedycznych, w tym m. in. genetyki, biotechnologii oraz medycyny reprodukcyjnej.
7) Bioetyka a bioterapia – próba użycia kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które rodzi dynamiczny rozwój technologii medycznych.
8) Bioetyka a tanatologia – próba zastosowania kategorii bioetycznych do eksplikacji, takich zagadnień, jak np.: eutanazja (czynna i bierna), samobójstwo (wspomagane, nie-wspomagane), tj. problemów natury suicydologicznej.
9) Kodeksy etyczne a zagadnienie biojurysprudencji – rzecz o prawach i obowiązkach lekarza i pacjenta w kontekście dyskusji nad problemem paternalizmu medycznego i autonomii pacjenta.
10) Podsumowanie kursu.
Całkowity nakład pracy studenta
Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):
- udział w wykładach – 30 godzin
Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.), w tym:
- czas przewidziany na konsultacje i pracę z nauczycielem akademickim – 20 godzin
- czas potrzebny na przygotowanie się do zajęć – 25 godzin
- czas potrzebny na powtórzenie materiału i przygotowania się do zaliczenia końcowego – 25 godzin
Łącznie: 100 godz. (4 pkt. ECTS)
Efekty uczenia się - wiedza
K_W1: student zna podstawowe teorie etyczno-filozoficzne i potrafi je wykorzystywać w procesie wnioskowania, wyjaśnienia i ocenie wybranych zagadnień, z którymi mierzy się bioetyka.
K_W2: posiada znajomość przedmiotu bioetyki w sensie szerszym i węższym, jak też znajomość genezy bioetyki, w aspekcie etyczno-filozoficznym, prawnym oraz społecznym.
K_W3: posiada wiedzę na temat kluczowych problemów natury bioetycznej, ich ewolucji oraz możliwości ich rozstrzygnięcia.
K_W4: ma świadomość znaczenia wartościowania w bioetyce [w nawiązaniu do koncepcji Bauchampa, Childressa i Engelhardta].
K_W5: posiada zdolność argumentowania na rzecz czołowych stanowisk w bioetyce, tj. utylitarystycznego i personalistycznego.
K_W6: posiada wiedzę dotyczącą takich zagadnień, jak wartość życia, godność ludzka, natura człowieka, status osobowy człowieka, jako kwestii leżących u podstaw szeregu sporów bioetycznych.
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: X1A_W01, X1A_W02, X1A_W03, X1A_W04, X1A_W05, P1A_W10, P1A_W11.
Efekty uczenia się - umiejętności
Student potrafi umiejętnie stosować wiedzę zdobytą na zajęciach z bioetyki [którą określono w punkcie efekty kształcenia/wiedza], w tym, m. in.:
K_U1: posiada umiejętność poprawnego rozpoznania teorii etyczno-filozoficznej i użycia argumentacji w jej ramach obowiązującej do rozstrzygania dylematów natury bioetycznej, w tym rozumie i ocenia zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz etyczne uwarunkowania chemii medycznej;
K_U2: potrafi rozpoznać i poprawnie zastosować argumentację charakterystyczną dla danego typu bioetyki w otwartej dyskusji bioetycznej.
K_U3: potrafi samodzielnie wnioskować, wyjaśniać i oceniać dylematy bioetyczne, z uwagi m. in. na ich rangę, stopień złożoności i odniesienie kulturowe [światopoglądowe i religijne].
K_U4: potrafi wskazać korelacje występujące między naukami współtworzących bioetykę, tj. na linii BIOLOGIA – PRAWO – FILOZOFIA [ETYKA].
K_U5: potrafi umiejętnie argumentować na rzecz, m. in. WARTOŚCI ŻYCIA, GODNOŚCI LUDZKEJ, NATURY CZŁOWIEKA, STATUSU OSOBOWEGO CZŁOWIEKA, w oparciu o daną koncepcję bioetyczną [np. utylitarystyczną, personalistyczną, czy też np. kulturową].
K_U6: potrafi samodzielnie poszerzać wiedzę z zakresu bioetyki
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: X1A_U01, X1A_U07: P1A_U02, P1A_U03; P1A_U05; P1A_U07; P1A_U10.
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
K_K1: student ma świadomość społecznej, kulturowej (w tym również światopoglądowej i religijnej), jak również prawnej roli i znaczenia dylematów natury bioetycznej nie tylko w sferze teoretycznych ich rozpoznań, ale przede wszystkim w wymiarze praktycznym.
K_K2: potrafi w sposób refleksyjny i przemyślany opowiedzieć się ZA/PRZECIW danej technice, bądź technologii biomedycznej.
K_K3: rozumie analizowane/wybrane zagadnienie bioetyczne i wyjaśnia je w oparciu o wybrany model teorii etycznej.
K_K4: potrafi (w oparciu, o wiedzę wyniesioną z zajęć z zakresu bioetyki) właściwie rozdzielać argumentację stosowaną w bioetyce od argumentów nierzeczowych, często kreowanych przez środki masowego przekazu.
K_K5: zna oraz przestrzega zasady i normy (etyczno-filozoficzne) stosowane do wyjaśniania, m. in. licznych dylematów społecznych, dba o zdrowie i środowisko naturalne.
K_K6: rozumie etyczne i społeczne aspekty praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy i umiejętności.
Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia: X1A_K04; X1A_K06, P1A_K04, X1A_K07, P1A_K01; P1A_K01; P1A_K07.
Metody dydaktyczne
Wykład podawczy
Metody dydaktyczne eksponujące
- pokaz
Metody dydaktyczne podające
- opowiadanie
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- opis
Metody dydaktyczne poszukujące
- klasyczna metoda problemowa
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obowiązkowy
Wymagania wstępne
Nie dotyczy/brak
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody oceniania: praca zaliczeniowa/esej na ocenę (w skali 5-2).
Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie końcowej pracy zaliczeniowej/eseju.
Praktyki zawodowe
Literatura
Adamkiewicz M., Zagadnienie śmierci w bioetyce, Warszawa 2002;
Beauchamp L., Childress J.F., Zasady etyki medycznej, Warszawa 1995;
Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, Kraków 2006;
Bioetyka polska, red. T. Biesaga, Kraków 2004;
Bołoz W., Bioetyka i prawa człowieka, Warszawa 2007;
Bołoz W., Życie w ludzkich rękach: podstawowe zagadnienia bioetyczne, Warszawa 1997;
Chyrowicz B., Bioetyka i ryzyko: argument "równi pochyłej" w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 2002;
Filipowicz A., Bioetyka: dialog w obronie życia, Warszawa 2002;
Gillon R., Etyka lekarska: problemy filozoficzne, Warszawa 1997;
Kurkowski J. L., Medycyna: bioetyka i polityka, Bielsko-Biała 2002;
Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, red. M. Gałuszko i K. Szewczyk, Warszawa-Łódź 2002;
Singer P., Etyka praktyczna, Warszawa 2003;
Singer P., O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1994;
Seroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie, Kraków 2004;
Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994;
Tokarczyk, R. A., Prawa narodzin, życia i śmierci: etyczne problemy współczesności, Lublin 1988;
Tulibacki W., Etyka i nauki biologiczne, Olsztyn 1994;
Ziemiński I., Zagadnienie śmierci w filozofii analitycznej, Lublin 1999;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: