Nauka jest kobietą 0600-OG-NK
Przedmiot adresowany do studentek(ów) pragnących poszerzyć swoją wiedzę o zagadnienia związane ze zrozumieniem roli odkryć/wynalazków (zarówno pozytywnym jak i negatywnym) w otaczającym świecie, ich wpływem na rozwój cywilizacji ludzkiej oraz podstaw naukowych omawianych zagadnień. Autor wykładu podejmie się odpowiedzi na m. in. następujące pytania oraz omówi poniższe zagadnienia:
1. Wstęp. Jaskółki nauki. Kobiety w nauce – krótka historia od starożytności do czasów współczesnych. Sytuacja polskich naukowczyń po odzyskaniu niepodległości. Laureatki Nagrody Nobla.
2. Zjawisko Matyldy. Efekt haremu. „Boeuf Strogonow”. Rozpraszająco seksowne. O naukowczyniach w starożytności i średniowieczu: Hypatia z Aleksandrii oraz Hildegarda z Bingen.
3. Kobiety w nauce - rewolucja naukowa (XVI-XVII wiek).
4. Sześć nobli w rodzinie - Maria Skłodowska-Curie i Irène Joliot-Curie. Terapia radowa.
5. Zapomniany geniusz: Lise Meitner - pierwsza dama fizyki jądrowej. Co w pierwiastkach piszczy?
6. O napięciach - Agnes Pockels oraz Katharine Burr Blodgett. Samopurządkowanie. Kapsułki liposomalne.
7. Medycyna. Biologia. Higiena. Szczepionki (Lady Montagu). Pieluchy jednorazowe. Podpaski. Noblistki.
8. Od węgla do DNA - Rosalind Franklin. Rentgenografia strukturalna. DNA origami.Komputer DNA.
9. Szkocka służąca – astronomka: Williamina Fleming. Harwardzkie Komputery. Czarna owca NASA – Katherine Johson. Niedoceniane astronomki.
10. Pierwszy programista w dziejach wcale nie był mężczyzną – Ada Lovelace. Kobiety z Bletchley Park. Zapomniana szóstka z ENIAC. Rocket Girls. Pilotki programu Mercury13. Hedy Lamarr - podwaliny wi-fi.
11. Kobiety IT. Pionierki internetu.
12. Noblistki i nie tylko. Niedocenione odkrywczynie. W cieniu kolegów. Medal Johna Batesa Clarka. Medal Fieldsa. Nnagroda Abela. Pierwsza dama fizyki – Laura Bassis. Pierwsza prawdziwa matematyczka – Sophie Germain.
13. Wynalazki. Od ciasteczek z kawałkami czekolady po zmywarkę.
14. Nanotechnologia jest kobietą. Od perowskitów do fotowoltaiki – Olga Malinkiewicz. Naładujmy maksymalnie bateryjki - Elżbieta Frąckowiak.
15. Co dalej? Feminizacja nauki.
Wykład zostanie zilustrowany licznymi prezentacjami.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- egzamin pisemny- W1, W2, W3, W4
Kryteria oceniania:
Zaliczenie na ocenę na podstawie pisemnego testu przeprowadzonego na platformie Modle. Egzamin pisemny testowy składający się z pytań jednokrotnego wyboru, spośród co najwyżej 5 ewentualności. Błędne wskazanie odpowiedzi jest równoznaczne z 0 punktów za pytanie. Poprawna odpowiedź – 1 punkt. Co najmniej 20 pytań w teście.
Zaliczenie egzaminu po osiągnięciu, co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania np. 10 punktów dla 20 pytań. Ocena bardzo dobra po uzyskaniu więcej niż 80% punktów. Pozostałe oceny proporcjonalnie w zakresie 50-80% punktów.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, PWN, Warszawa, 2004.
2. J. Bell, T. Hershman, A. Holland, Niezwykłe. 366 kobiet, które zmieniły bieg historii. Wydawnictwo Znak Koncept, 2022.
3. C. Criado-Perez, Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn, Wydawnictwo Karakter, 2020.
4. A. Derra, Kobiety (w) nauce. Kobiety (w) nauce: problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2013.
5. C. Evans, Pionierki Internetu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020.
6. M. Frąckiewicz, Superbohaterki: świat i wielkie odkrycia, Agencja Edytorska EZOP, 2017.
7. P. Hewitt, Fizyka wokół nas, PWN, Warszawa, 2015.
8. L. Jackson, Kosmiczne dziewczyny. 50 historii niezwykłych kobiet, które przyczyniły się do podboju kosmosu, Wydawnictwo Kobiece, 2018.
9. V. de Marchi Vichi, R. Fulci, Genialne dziewczyny. 15 historii niezywkłych kobiet, które przyczyniły się do rozwoju nauki. Wydawnictwo Kobiece, 2019.
10. P. Odifreddi, Geniusz kobiet: historie kobiet, które zmieniły świat nauki. Copernicus Center Press, 2021.
11. T. Pospieszny, Pasja i Geniusz. Wydawnictwo Po Godzinach, 2019.
12. J. Such, M. Szcześniak, Filozofia nauki, Wydawnictwo UAM, Poznań, 2000.
13. R. Swaby, Upór i przekora : 52 kobiety, które odmieniły naukę i świat. Agora, 2017.
14. A.K. Wróblewski, 300 uczonych. Prywatnie i na wesoło. Prószyński i S-ka, Warszawa 2018.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: